Có nên giảm phó chủ tịch HĐND?

Theo Trưởng ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thanh Hải, HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho người dân quyết định những vấn đề quan trọng, đáng lý phải được tăng cường cả về tổ chức và hoạt động.

Mục tiêu tinh gọn bộ máy

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, Bộ Nội vụ đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức chính quyền địa phương nhằm tinh gọn bộ máy, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TƯ “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Sở dĩ đề xuất giảm phó chủ tịch HĐND tỉnh, huyện là do thời gian qua, việc tăng số lượng phó chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện chưa phù hợp với bối cảnh cả nước đang thực hiện tinh giản biên chế.

Tuy nhiên, do có nhiều ý kiến khác nhau về nội dung này nên các cơ quan liên quan đang cân nhắc, đánh giá tác động hai phương án. Một là, giảm số lượng từ hai phó chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện hiện nay xuống còn một phó chủ tịch HĐND ở tất cả các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ về cơ cấu tổ chức HĐND cấp tỉnh, cấp huyện trong phạm vi cả nước.

Phương án thứ hai là, tại thành phố trực thuộc trung ương và đơn vị hành chính cấp tỉnh loại I giữ nguyên hai phó chủ tịch HĐND; các tỉnh loại II, loại III và tất cả đơn vị hành chính cấp huyện giảm chỉ còn một phó chủ tịch HĐND. Đề xuất này dựa trên đặc thù về vị trí địa lý và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của các thành phố trực thuộc trung ương và các tỉnh có quy mô dân số, diện tích lớn.

Bộ máy ổn định mới tạo sự yên tâm công tác cho cán bộ

Trước đề xuất của Bộ Nội vụ, Trưởng ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thanh Hải cho rằng, cơ quan soạn thảo cần lắng nghe ý kiến HĐND các tỉnh, thành phố trên cả nước. Bởi theo bà Nguyễn Thanh Hải, tại các cuộc giao ban HĐND, lãnh đạo các tỉnh đều bày tỏ băn khoăn về việc giảm phó chủ tịch HĐND. Mỗi cuộc họp HĐND thường phải quyết định nhiều vấn đề quan trọng của địa phương, trong khi bộ máy giúp việc thì ít. Cắt giảm biên chế sẽ dẫn tới chậm đưa ra quyết định do thiếu bộ máy giúp việc, ảnh hưởng tới các hoạt động của địa phương.

Ngoài ra, theo Trưởng ban Dân nguyện, hoạt động giám sát, chất vấn của Quốc hội hiện đã lan tỏa xuống HĐND các cấp. Một số HĐND cấp tỉnh đã tổ chức giải trình, truyền hình trực tiếp như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng... "Muốn làm được như vậy phải có nhân sự. Muốn thu hút được người tài thì chính sách cũng phải ổn định, nếu tới đây cắt đi, việc chuyển vị trí khác sẽ rất khó. Vì vậy, tôi đề nghị nên thận trọng", bà Nguyễn Thanh Hải nhấn mạnh.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Hà Ngọc Chiến cũng không đồng tình việc giảm số lượng phó chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện và băn khoăn về tình trạng bộ máy chính quyền địa phương "lúc nhập, lúc tách, lúc tăng, lúc giảm" có nguy cơ ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND cấp tỉnh, huyện.

"Tôi cho rằng phải giữ nguyên hai phó chủ tịch như luật hiện hành. Sắp tới sẽ nhất quán thực hiện bí thư đồng thời là chủ tịch HĐND, nếu chức danh chủ tịch kiêm nhiệm mà chỉ có một phó chủ tịch chuyên trách thì rất nhiều việc. Tôi từng là bí thư đồng thời là chủ tịch HĐND cấp tỉnh, rất bận rộn nên gần như phải giao công việc HĐND cho cấp phó, mà với cơ cấu một người thì làm sao xuể", ông Hà Ngọc Chiến nói.

Cho rằng việc giảm phó chủ tịch HĐND sẽ ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình nhận định, dường như ban soạn thảo mới chỉ tập trung chạy theo việc giảm biên chế, không chú trọng đến mục tiêu quản lý nhà nước tốt hơn.

Ở góc nhìn khác, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định, HĐND cấp tỉnh, cấp huyện có hai phó chủ tịch nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Quy định này không làm tăng thêm biên chế ở địa phương vì thực chất được nâng từ chức danh ủy viên thường trực của HĐND theo quy định của Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003. Vì vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ đánh giá tác động thật kỹ đề xuất mới của Bộ Nội vụ.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cho biết, Bộ sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến đại biểu và sẽ có báo cáo đánh giá chi tiết về tác động của đề xuất. Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức chính quyền địa phương dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ bảy và thông qua tại kỳ họp cuối năm.