Chung tay vì môi trường không khói thuốc lá

Khói thuốc - chất độc

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về phổi, điển hình là ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. 90% trong số hơn 600.000 người mắc ung thư phổi hằng năm trên thế giới có hút thuốc lá. Hút thuốc còn là nguyên nhân của 75% ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Tại Việt Nam, theo số liệu của Bệnh viện K, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi do hút thuốc lá chiếm đến 96,8%.

PGS.TS Lê Văn Quảng, Phó Giám đốc Bệnh viện K cho biết, đối tượng mắc ung thư phổi chủ yếu ở lứa tuổi trên 50, nhưng tại bệnh viện đã ghi nhận một số trường hợp mắc bệnh khi tuổi đời còn rất trẻ. Đơn cử như trường hợp một trẻ 15 tuổi đã tử vong do ung thư phổi sau 2 năm điều trị. Cháu bé mắc ung thư phổi có bố hút thuốc lá trung bình mỗi ngày hút một bao khiến cháu bị ảnh hưởng (gọi là hút thuốc lá thụ động). “Gần như tất cả các trường hợp mắc ung thư phổi đều liên quan đến hút thuốc lá. Với trẻ em, phụ nữ tuy không hút trực tiếp, nhưng thường xuyên phải tiếp xúc với khói thuốc từ những người thân trong gia đình hoặc môi trường xung quanh”, PGS.TS Lê Văn Quảng thông tin.

Bác sĩ Nguyễn Phương Anh, Bệnh viện Phổi trung ương chia sẻ, nhiều nghiên cứu cho thấy, nguy cơ bị ung thư phổi của những người hút thuốc cao gấp 10 lần so với những người không hút. Khói tỏa ra từ đầu điếu thuốc chứa chất độc cao gấp 21 lần so với khói từ người hút thở ra...

Theo WHO, không có mức an toàn nào của phơi nhiễm khói thuốc thụ động và khói thuốc được coi là chất độc hại nhất trong môi trường cư trú. Bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, trong khói thuốc, có khoảng 7.000 chất hóa học, trong đó có 70 chất được xếp vào loại gây ung thư. Khói thuốc lá vẫn có thể tồn tại trong không khí ngay cả khi không còn nhìn thấy hoặc ngửi thấy. Đáng chú ý, khói thuốc sẽ gây ảnh hưởng trong phạm vi 7-10m. Do đó, ngay cả khi ở rất xa thì người hút thụ động vẫn gặp những nguy cơ về sức khỏe không kém những người đang hút thuốc.

Dẫn một nghiên cứu gần đây, PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho hay, Việt Nam có 33 triệu người không hút thuốc, nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc tại nhà và hơn 5 triệu người không hút thuốc thường xuyên hít phải khói thuốc tại nơi làm việc.

Bỏ thuốc lá ngay ngày hôm nay

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (có hiệu lực từ năm 2013) đã quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng, gồm có cơ sở y tế, trường học, nơi làm việc, bến xe… Tại Điều 22 Nghị định 176/2013/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 14-11-2013 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế, quy định: Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong các hành vi như hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm; bỏ mẩu, tàn thuốc lá không đúng nơi quy định khi hút thuốc lá ở những địa điểm được phép hút… Thế nhưng, đến nay, sau 6 năm, cả nước mới có khoảng 40 trường hợp hút thuốc lá nơi công cộng bị xử lý, cho thấy quy định chưa được thực thi hiệu quả. Nguyên nhân là do thẩm quyền xử lý vi phạm thuộc cơ quan thanh tra y tế, nhưng lực lượng này quá mỏng, trong khi tình trạng vi phạm hút thuốc lá nơi công cộng lại phổ biến.

Ngoài ra, theo Tiến sĩ Nguyễn Khắc Hiền, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá của thành phố, việc mua - bán thuốc lá quá dễ dàng cũng khiến công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá gặp nhiều khó khăn. Do đó, để thực thi có hiệu quả Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, cần sự chung tay của cả cộng đồng xã hội. Trước hết, Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá của thành phố tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, địa phương đẩy mạnh truyền thông, nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi đối với tình trạng hút thuốc nơi công cộng, nơi làm việc.

"Mặt khác, thành phố yêu cầu các sở, ban, ngành tuân thủ quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc, cơ sở y tế, trường học, khách sạn, nhà hàng… Bên cạnh đó là việc tuân thủ ban hành nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá trong kế hoạch hoạt động hằng năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị…", ông Nguyễn Khắc Hiền cho biết.

Tiến sĩ Nguyễn Khắc Hiền cũng đề nghị, các cơ quan chức năng tại địa phương rà soát, xem xét không cấp giấy phép bán lẻ thuốc lá tại các địa điểm cấm hút thuốc như: Khách sạn, nhà hàng… Xây dựng làng văn hóa - sức khỏe với việc hình thành cộng đồng dân cư không có người hút thuốc lá; xây dựng mô hình “Điểm du lịch không khói thuốc”...

Hà Nội cũng sẽ tập huấn, nâng cao năng lực đội ngũ thanh tra viên, tuyên truyền viên tại cơ sở. Đặc biệt, cơ quan chức năng sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử phạt các vi phạm về kinh doanh thuốc lá; giám sát việc thi hành quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng...

Trong khi đó, Tiến sĩ Kidong Park, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam đưa ra khuyến nghị, nếu bạn yêu bản thân, yêu gia đình và cộng đồng xung quanh, hãy ngừng hút thuốc lá ngay từ hôm nay. Tại lễ mít tinh Ngày thế giới không thuốc lá 31-5, Bộ Y tế kêu gọi bỏ thuốc lá, nhằm ngăn ngừa và làm chậm sự phát triển của các bệnh do hút thuốc gây ra, vì sức khỏe của bản thân mỗi người và cả cộng đồng.