Quan hệ thương mại Mỹ - Ấn Độ: “Bất hòa nhỏ” trong mối tương hỗ

Ngược lại, nước hưởng GSP phải cho phép Mỹ tiếp cận thị trường một cách công bằng và thỏa đáng. Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng cho rằng, Ấn Độ không bảo đảm được quyền lợi cho hàng hóa Mỹ ở thị trường nội địa, do đó sẽ không tiếp tục nhận được hỗ trợ từ GSP.

Quyết định của Tổng thống D.Trump nằm trong nỗ lực giúp Mỹ giảm thâm hụt thương mại trên toàn cầu. Dù từng loại Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi GSP cũng với lý do tương tự, nhưng số liệu cho thấy Ấn Độ vẫn là quốc gia hưởng lợi nhiều nhất từ cơ chế này suốt vài thập kỷ qua. Năm 2018, quốc gia Nam Á đã xuất khẩu lượng hàng hóa trị giá khoảng 54 tỷ USD tới Mỹ, trong đó có khoảng 6 tỷ USD hàng hóa được miễn thuế nhờ GSP. Tuy nhiên, số lượng hàng hóa mà New Delhi mua của Mỹ chỉ trị giá khoảng 33 tỷ USD. Chênh lệch này đã góp phần tạo ra mức thâm hụt thương mại lên tới 26,7 tỷ USD giữa hai nước trong giai đoạn 2017-2018. Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ (USTR) cũng nhận định, Ấn Độ đã triển khai nhiều rào cản gây ra những tác động tiêu cực tới hoạt động thương mại của Mỹ thông qua việc duy trì mặt bằng thuế rất cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ xứ Cờ hoa.

Mặc dù Tổng thống D.Trump từng “cảnh báo” Ấn Độ về việc đánh thuế cao với xe máy và rượu whisky nhập từ Mỹ, nhưng việc các công ty nông nghiệp và chế tạo thiết bị y tế của Mỹ phàn nàn về mức thuế gây ảnh hưởng tới hoạt động xuất khẩu mới chính là ngòi nổ dẫn tới quyết định "cách ly" Ấn Độ khỏi ưu đãi GSP. Điều này được Washington kỳ vọng có thể tạo ra sức ép cần thiết nhằm giúp hàng hóa Mỹ tiếp cận thuận lợi hơn với thị trường khổng lồ của quốc gia Nam Á.

Đối với Ấn Độ, việc mất đi hệ thống ưu đãi thuế quan từ cường quốc kinh tế số 1 thế giới sẽ khiến nước này thiệt hại khoảng 190 triệu USD/năm. Sự mạnh tay của Tổng thống D.Trump sau một thời gian trì hoãn cũng được cho là đến vào thời điểm nhạy cảm khi Thủ tướng Narendra Modi vừa tái đắc cử và phải ứng phó với một nền kinh tế đang giảm tốc. Theo các số liệu mới nhất, tăng trưởng của Ấn Độ giảm xuống mức 5,8% vào tháng 3 vừa qua so với tỷ lệ 6,8% trung bình năm 2018. Một trong những nguyên nhân là khu vực xuất khẩu vẫn còn yếu và việc thúc đẩy đưa hàng hóa ra nước ngoài được xem là nhiệm vụ khẩn cấp của chính phủ mới.

Hiện New Delhi tuyên bố sẽ tăng thuế nhập khẩu đối với khoảng 20 loại hàng hóa Mỹ để trả đũa. Tuy nhiên, tình hình được nhận định là sẽ không quá căng thẳng bởi hai nước đang duy trì hợp tác kinh tế khá tốt đẹp. Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ với kim ngạch song phương lên tới 142 tỷ USD. Ngược lại, dù chỉ là bạn hàng lớn thứ 9 của Washington, nhưng New Delhi sở hữu thị trường đông dân thứ hai thế giới với những cơ hội kinh doanh béo bở. Trong vài năm trở lại đây, các doanh nghiệp hàng đầu của xứ Cờ hoa đã đầu tư hàng tỷ USD vào Ấn Độ, nơi có khoảng 600 triệu người dùng internet và là nguồn cung nhân lực công nghệ thông tin dồi dào. Vị thế của New Delhi chắc chắn phải được tính đến trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc và Mexico đang diễn biến phức tạp.

Vì vậy, tác động từ mối “bất hòa” giữa Mỹ và Ấn Độ trước mắt sẽ không ảnh hưởng nghiêm trọng tới thương mại toàn cầu do quy mô và mối quan hệ tương hỗ giữa hai nền kinh tế. Dư luận cũng hy vọng sẽ không có thêm những diễn biến tiêu cực từ hai đối tác quan trọng này khi kinh tế thế giới vẫn đang chứng kiến nhiều bất ổn khó lường.