Sách tương tác: “Lời giải” cho xuất bản thời công nghệ

Sách kích thích các giác quan

Hiện nay, nhiều phụ huynh phiền lòng vì con trẻ chọn các thiết bị thông minh, ti vi để giải trí, thay vì đọc sách. Chị Nguyễn Thị Phương Thảo, 36 tuổi, ở ngõ 255 Cầu Giấy, Hà Nội đã tìm được giải pháp cho vấn đề này.

“Lần tham gia Hội sách tại Công viên Thống Nhất gần đây, tôi được tiếp cận với sách chiếu bóng về những truyện cổ tích dân gian Việt Nam quen thuộc như “Tấm Cám”, “Thánh Gióng”. Đã hơn hai tháng sử dụng mà hai con tôi, một bé 8 tuổi và một bé 5 tuổi, vẫn rất thích thú với loại sách này, đọc, chơi hằng đêm. Ngoài câu chuyện được truyền tải song ngữ Việt - Anh, các con còn được trải nghiệm xem chiếu bóng trên tường”, chị Nguyễn Thị Phương Thảo chia sẻ.

Ngoài sách điện tử (ebook), sách tương tác đã trở thành cụm từ quen thuộc trong giới xuất bản và đang dần chinh phục độc giả hiện đại. Với sách tương tác, bên cạnh đọc chữ thông thường, độc giả còn được kích thích các giác quan khác thông qua trải nghiệm như lật mở khám phá, xếp hình chuyển động, thưởng thức phim, nhạc, chơi trò chơi, giao lưu với tác giả, dịch giả, đơn vị xuất bản…

Một số bộ sách tương tác đang gây “sốt” với độc giả Việt là bộ 7 cuốn sách trong suốt để trẻ có thể tự do vẽ, xóa vào sách; bộ sách chiếu bóng “Truyện kể trên tường”; bộ 15 cuốn “Sách khổng lồ - big book” dành cho trẻ từ 4 tuổi đến 10 tuổi, với các thông tin và hình ảnh về khoa học - đời sống, có kích thước gần như thật… của Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ văn hóa Đinh Tị (Đinh Tị Books).

Một số đơn vị xuất bản đã tích hợp nội dung sách trên các thiết bị kỹ thuật số để tạo nên giải pháp đọc sách đa phương tiện. Điển hình là Công ty cổ phần Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam với bộ sách tiếng Anh kèm ứng dụng tải miễn phí trên các thiết bị thông minh. Sách in kết hợp âm thanh, hình ảnh 3D và các trò chơi từ ứng dụng hỗ trợ trẻ đọc, học tiếng Anh tốt hơn.

Tương tự, mỗi cuốn sách trong bộ song ngữ Việt - Anh “Chuyện kể âm nhạc” của Công ty TNHH Anbooks đều có tem mã riêng, khi quét qua thiết bị thông minh sẽ xem được nội dung, giai điệu và phần biểu diễn âm nhạc của tác giả.

Không chỉ dành cho trẻ em, sách tương tác đang được nghiên cứu và xuất bản cho nhiều đối tượng khác. Ở cuốn “Film book: Khi chúng ta là nhân vật chính” (Nhà Xuất bản Thế giới), bên cạnh thông tin, độc giả còn có thể xem tranh 3D, trích đoạn phim với sự hỗ trợ của các thiết bị thông minh.

Bà Ngô Phương Thảo, Giám đốc Công ty TNHH Anbooks cho biết, sách tương tác thông minh - social books, là giải pháp cho ngành Xuất bản hiện nay, cung cấp cho độc giả nhiều thông tin, trải nghiệm hơn sách in.

Giải quyết nhiều vấn đề của xuất bản

Sách tương tác được làm công phu với kỹ thuật in ấn, chất liệu đặc biệt nên thường có giá bán cao gấp 2-3 lần sách in thông thường. Theo bà Trần Lệ Thu, Phó Giám đốc Đinh Tị Books, để thực hiện một cuốn sách tương tác mất khoảng 2-3 tháng, trong khi hoàn thiện sách thông thường chỉ 2-3 tuần. Thời gian dành nhiều nhất cho việc gia công, bởi sách được thể hiện trên chất liệu mới như bìa cứng, mika, vải… với các hình thức in, cắt, dán, ép phức tạp. Các đơn vị xuất bản phải tự mày mò, nghiên cứu để có giải pháp tốt nhất, tạo ra thành phẩm bảo đảm bền, đẹp, thao tác thuận lợi, dùng được nhiều lần, dễ cất giữ và an toàn với người sử dụng, nhất là trẻ em.

Theo kinh nghiệm của chị Nguyễn Thị Phương Thảo, tuy sách tương tác có giá khá cao, nhưng đem lại nhiều lợi ích cho độc giả. Với một cuốn sách, trẻ không chỉ đọc chữ mà còn lắng nghe, vận động cơ thể, sáng tạo, thực hành…

“Ngoài sách chiếu bóng, tôi đã mua nhiều loại sách tương tác khác để các con thay đổi. Tôi nghĩ, một cuốn sách tương tác có thể đọc lại sau 1-2 tháng, mà trẻ vẫn có cảm giác như mới”, chị Nguyễn Thị Phương Thảo cho biết.

Nhà nghiên cứu giáo dục Nguyễn Quốc Vương nhận định, với công nghệ làm sách tương tác hiện nay, các bậc phụ huynh có thể cho trẻ tiếp xúc sớm với sách, cùng đọc, cùng chơi với chúng. Đó cũng là cách gắn kết các thành viên trong gia đình và nuôi cảm hứng, sự yêu thích đọc sách cho trẻ em.

Việc xuất bản sách tương tác thông minh, theo bà Ngô Phương Thảo, sẽ rút ngắn khoảng cách độc giả - nhà xuất bản - tác giả. Sử dụng xuất bản phẩm này, độc giả có thể trải nghiệm nội dung dưới nhiều hình thức, tìm hiểu thêm thông tin, giao lưu với tác giả, chia sẻ cảm nhận, phản hồi về sách… Các đơn vị xuất bản và tác giả có thể nắm bắt được nhu cầu của bạn đọc để hoàn thiện sản phẩm, đồng thời theo dõi được quá trình phân phối sách.

Một vấn đề quan trọng nữa trong việc xuất bản sách tương tác là bảo vệ tốt quyền tác giả và quyền liên quan. Chính vì các khâu làm sách phức tạp, sử dụng chất liệu đặc biệt nên sách khó bị in lậu, làm giả. “Bên cạnh đó, mỗi cuốn sách đều có tem mang mã riêng, cung cấp cho bạn đọc dấu hiệu nhận biết sách thật và chỉ có sách thật mới đem lại trải nghiệm đầy đủ cho độc giả”, bà Ngô Phương Thảo chia sẻ.