Cầu nối tới hòa bình, thịnh vượng

Với sự tham dự của khoảng 4.500 đại biểu và khách mời gồm 32 nguyên thủ quốc gia cùng hơn 100 bộ trưởng, tại hội nghị, lãnh đạo các nước AU đã thống nhất về công cụ hoạt động của AfCFTA gồm hệ thống thanh toán kỹ thuật số, cổng thông tin giám sát, quy tắc xuất xứ... cũng như thương thảo lịch trình giảm thuế hải quan, việc lưu thông hàng hóa nhập khẩu ngoài khối để có thể chính thức kích hoạt AfCFTA từ ngày 1-7-2020.

Sau 17 năm đàm phán, khi đi vào hoạt động, AfCFTA được kỳ vọng sẽ mở rộng cánh cửa giao thương của thị trường trị giá 2.500 tỷ USD, cũng như giúp nâng cao đời sống của 1,2 tỷ dân tại lục địa thường chỉ được biết đến với nghèo đói và xung đột.

Cụ thể, AfCFTA sẽ giúp tăng thương mại giữa các nước châu Phi từ 16% hiện nay lên 60% trong vòng 3 năm tiếp theo thông qua việc loại bỏ thuế nhập khẩu của 90% các loại hàng hóa và dịch vụ. Sự tăng trưởng trên sẽ đóng góp không nhỏ cho phát triển kinh tế - xã hội và tạo việc làm cho người dân châu lục.

Hiện kim ngạch thương mại giữa các quốc gia châu Phi đang thấp hơn rất nhiều so với kim ngạch của các khu vực khác trên thế giới. Mức thuế nhập khẩu trung bình tại Lục địa đen là 6,1%, cao hơn so với mức thuế mà hàng hóa châu Phi phải chịu khi xuất sang thị trường các nước phát triển.

Nhiều chuyên gia cho rằng, bên cạnh tình trạng bất ổn chính trị và xung đột thường xuyên tại nhiều quốc gia, một nguyên nhân quan trọng khác ngăn cản việc giao thương giữa các nước trong châu lục là việc thiếu hụt một hành lang pháp lý, các chính sách ưu đãi cũng như sự thống nhất nội bộ.

Do đó, sự ra đời của AfCFTA sẽ giúp các doanh nghiệp châu Phi dễ dàng tiếp cận thị trường nội khối, giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu sang các nước ngoài lục địa. Trong dài hạn, thông qua việc bãi bỏ thuế hàng hóa trung gian và đã qua chế biến, AfCFTA sẽ tạo cơ hội cho các nước kém phát triển định hình, xây dựng hệ thống phân phối, sản xuất và tham gia vào hệ thống toàn khu vực, làm tăng giá trị cho hàng hóa xuất khẩu, đặc biệt là nguyên liệu thô có giá cả không ổn định, phụ thuộc nhiều vào nhu cầu của các nền kinh tế lớn.

Tổng thống Niger Mahamadou Issoufou khẳng định, việc AfCFTA có hiệu lực là sự kiện quan trọng nhất đối với Lục địa đen kể từ khi thành lập Tổ chức Thống nhất châu Phi (OAU) vào năm 1963 và sau đó chuyển thành AU như ngày nay. Chia sẻ nhận định trên, Chủ tịch Ủy ban AU Moussa Faki Mahamat ví AfCFTA như “giấc mơ bấy lâu” đã thành hiện thực.

Còn Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc Amina Mohammed nhấn mạnh, thỏa thuận thương mại có quy mô khắp châu lục đầu tiên này cho thấy một khu vực đang dịch chuyển. Bà cho rằng AfCFTA là một phần thiết yếu để bắt đầu xây dựng cầu nối tới hòa bình, thịnh vượng. Để hoàn thành cây cầu này, các nhà lãnh đạo châu Phi cần “biến lời nói thành hành động".

Sự kiện các quốc gia thành viên AU đồng lòng xây dựng và đưa vào hoạt động hiệp định thương mại tự do được mong đợi là một thành quả lịch sử không chỉ đối với người dân châu lục mà còn có ý nghĩa với phần còn lại của thế giới.

Việc tạo ra sợi dây liên kết các nước châu Phi thành một khối thống nhất với hệ thống quy tắc, luật chơi chung về thương mại, đầu tư cũng là nền tảng để đưa Lục địa đen thành một “cực” tiềm năng trong thương mại toàn cầu.