Hướng tới nền nông nghiệp thông minh

Những năm gần đây, nhiều kết quả nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ đã được triển khai, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng cũng như sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Thêm nữa, cùng với việc tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, dựa trên sự tiếp thu công nghệ mới của thế giới, một nền nông nghiệp 4.0 bước đầu hình thành, mở ra nhiều kỳ vọng.

Tuy nhiên, có thể thẳng thắn nhận định: Nông nghiệp Việt Nam vẫn manh mún nhỏ lẻ; năng lực nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ vẫn còn một khoảng cách khá xa so với tiềm năng của một nước nông nghiệp. Thị trường khoa học công nghệ đã hình thành nhưng với quy mô nhỏ; việc chuyển giao kỹ thuật, hấp thụ công nghệ mới của doanh nghiệp gặp không ít trở lực; hạ tầng kết nối, hạ tầng thông tin trong nông nghiệp nông thôn còn nhiều hạn chế…

Mặt khác, trong thời đại của kinh tế tri thức và công nghệ số, những yếu tố từng là “bệ đỡ” tăng trưởng của nông nghiệp nước nhà như tài nguyên, đất đai, nhân công..., không còn tác dụng quyết định. Thế nhưng, dường như nông nghiệp Việt Nam vẫn loay hoay với bài toán phát triển trên nền tảng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng công nghệ hiện đại và kết nối chuỗi giá trị.

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang làm thay đổi thế giới. Nông nghiệp thông minh - nông nghiệp số đang phát triển tại nhiều quốc gia như: Mỹ, Hà Lan, Đức, Isarel, Nhật Bản… đem lại hiệu quả vô cùng lớn trong đời sống kinh tế - xã hội, Việt Nam không thể đứng ngoài “làn sóng” ấy. Và thực tế, chúng ta đã có một số mô hình ứng dụng thiết bị thông minh hay các hoạt động tiếp cận nông nghiệp 4.0 trong sản xuất lúa, ngô, lợn giống, thủy sản…

Thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp trong thời đại kinh tế tri thức và kỷ nguyên số, trước hết phải bắt đầu từ con người. Do vậy, cần tập trung đầu tư phát triển nguồn nhân lực, để lực lượng này quản trị được công nghệ, thích ứng nhanh nhất với các vấn đề đặt ra trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 tiến vào lĩnh vực nông nghiệp. Cùng với việc thí điểm xây dựng các khu ứng dụng công nghệ cao thì một vấn đề không kém phần quan trọng là đổi mới phương pháp và tăng cường đào tạo nhân lực về kỹ năng thực hành trong môi trường công nghệ hiện đại.

Bên cạnh việc tạo hành lang pháp lý, các bộ, ngành liên quan và địa phương cần có chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào khoa học công nghệ nông nghiệp, tạo nguồn vốn cho doanh nghiệp phát triển khoa học công nghệ. Đặc biệt, với việc khởi nghiệp trong nông nghiệp, cần nhấn mạnh và khuyến khích đổi mới sáng tạo, bởi không chỉ ở Việt Nam mà tại nhiều quốc gia trên thế giới, nông nghiệp là lĩnh vực ít được áp dụng công nghệ hiện đại, ít được đầu tư...

Một vấn đề quan trọng nữa là phải đẩy nhanh việc tái cơ cấu ngành Nông nghiệp. Trong đó, phần việc cần đặc biệt quan tâm là tạo cơ chế phù hợp đưa khoa học công nghệ vào thực tiễn sản xuất, kinh doanh, hình thành những chuỗi giá trị cho sản phẩm nông nghiệp Việt Nam. Đó cũng chính là cái đích hướng đến cho một nền nông nghiệp thông minh, phát triển bền vững, vì mục tiêu cao nhất là nâng cao thu nhập, cải thiện hơn nữa đời sống cho nông dân.