Thành lập chính phủ mới tại Israel: Nhiệm vụ khó khăn

Chính trường Israel đã rơi vào thế mắc kẹt kể từ đầu tháng 4-2019 khi cuộc tổng tuyển cử diễn ra hồi đầu năm không thể định đoạt chiến thắng rõ ràng cho cả đương kim Thủ tướng B.Netanyahu và ứng cử viên đảng Xanh - Trắng B.Gantz. Sau 6 tuần thương lượng mà không mang lại kết quả, không để cơ hội rơi vào tay đối thủ, ông B.Netanyahu đã kêu gọi bầu cử lần thứ hai.

Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử Israel, lãnh đạo một chính đảng không thành lập được chính phủ sau bầu cử. Cuộc tổng tuyển cử thứ hai diễn ra vào tháng 9 vừa qua song vẫn tái diễn kịch bản cũ.

Không đảng nào tại Israel giành đa số tuyệt đối để có thể tự thành lập chính phủ mới. Cụ thể, đảng Xanh - Trắng giành được 33/120 ghế, trong khi đảng Likud của ông B.Netanyahu giành được 31 ghế. Trong một cuộc bỏ phiếu để xác định người đứng ra thành lập chính phủ, ông B.Gantz nhận được sự ủng hộ của 54 nghị sĩ trung tả, còn Thủ tướng B.Netanyahu giành được phiếu của 55 nghị sĩ cánh hữu và tôn giáo, không đủ tối thiểu 61/120 ghế để thành lập nội các.

Thực tế này buộc Tổng thống Israel R.Rivlin phải hối thúc hai chính đảng trên đàm phán lập một chính phủ liên minh, song các cuộc thảo luận không mang lại kết quả. Một số nguồn tin cho rằng Tổng thống R.Rivlin đã đề xuất phương án thủ tướng luân phiên, đồng nghĩa với việc hai ứng cử viên sẽ lần lượt nắm giữ vị trí người đứng đầu Chính phủ Israel trong nhiệm kỳ 4 năm tới.

Tuy nhiên, điểm gây tranh cãi nhất là ai sẽ đảm nhận vai trò này đầu tiên. Ông B.Netanyahu vừa muốn là người ngồi vào ghế Thủ tướng trước vừa hy vọng đạt được thỏa hiệp cho phép ông có thể tạm thời rời vị trí mà vẫn giữ được chức vụ trong trường hợp bị buộc tội.

Yêu cầu này liên quan đến việc ông B.Netanyahu đang phải đối mặt với một loạt phiên điều trần do các cáo buộc về nhận hối lộ, gian lận và lạm dụng tín nhiệm. Trong khi đó, ông B.Gantz muốn là người đầu tiên đảm nhận chức Thủ tướng với lý do đảng Xanh - Trắng giành được nhiều ghế nhất tại Quốc hội.

Trong đoạn băng ghi hình đăng tải trên trang Facebook cá nhân, Thủ tướng B.Netanyahu cáo buộc đối thủ B.Gantz cố tình làm thất bại mọi nỗ lực nhằm thành lập chính phủ đoàn kết quốc gia khi từ chối liên minh với đảng Likud.

Tuy nhiên, đảng Xanh - Trắng luôn duy trì quan điểm rằng Thủ tướng B.Netanyahu không thể lãnh đạo chính phủ chừng nào chưa giải quyết được những rắc rối pháp lý, đồng thời không thể đại diện cho tất cả các đảng cánh hữu và tôn giáo trong các cuộc đối thoại khi chỉ đàm phán vì lợi ích của riêng đảng Likud.

Sau hơn một thập kỷ nắm quyền, nhà lãnh đạo lâu năm của Israel B.Netanyahu phải đối mặt với thất bại chưa từng có khi khả năng thành lập chính phủ liên minh đã đổ vỡ. Nếu được Tổng thống R.Rivlin đề cử, ông B.Gantz sẽ có 28 ngày để đàm phán thành lập chính phủ mới.

Theo luật, nếu ứng cử viên này cũng không thành công, trong vòng 21 ngày tiếp theo, bất kỳ nghị sĩ Quốc hội nào của Israel có thể giành được sự ủng hộ của ít nhất 61 nghị sĩ sẽ được phép đứng ra thành lập nội các. Nếu không ai hoàn thành nhiệm vụ khó khăn này, kịch bản không mong đợi là Israel phải tiến hành bầu cử lần thứ 3 chỉ trong vòng 1 năm sẽ trở thành hiện thực.