Đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế nông nghiệp và kinh tế địa phương

 Cởi trói về cơ chế và chính sách…

Tháng 11-1997 là dấu mốc quan trọng, tạo tiền đề cho việc phát triển lưới điện hạ áp nông thôn của Việt Nam khi Nghị quyết kỳ họp thứ hai của Quốc hội khóa X quyết định: “Giao cho ngành điện xây dựng quy chế trực tiếp quản lý lưới điện nông thôn, tính lại giá bán điện hợp lý, trước mắt công bố giá trần áp dụng đối với nông thôn; cùng các bộ hữu quan lập phương án trình Chính phủ quyết định việc đầu tư xây dựng các công trình điện nông thôn theo tinh thần "Nhà nước và nhân dân cùng làm" và đến Nghị quyết kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa X (từ 28-10 đến tháng 2-1998) đã cụ thể hóa chỉ tiêu quan trọng: “Phấn đấu nâng số xã có điện lên 71%. Ban hành quy chế ngành điện lực trực tiếp quản lý lưới điện nông thôn”. Ngay sau đó, Chính phủ chỉ đạo quyết liệt việc hiện thực hóa các chỉ tiêu về lưới điện hạ áp nông thôn thông qua hàng loạt các quyết định, cơ chế chính sách.

Sau 22 năm thực hiện và triển khai Nghị quyết kỳ họp thứ hai của Quốc hội khóa X, ngành điện Việt Nam, trực tiếp là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã triển khai và hoàn thành nhiệm vụ điện khí hóa nông thôn về đích trước thời gian mà Quốc hội quy định.

Cung cấp điện cho khu vực nông thôn luôn được EVN đặc biệt quan tâm. Một mặt, EVN tập trung nguồn vốn đầu tư phát triển lưới điện nhằm cung cấp điện chất lượng, ổn định cho các huyện, xã, hộ dân chưa có điện nâng cao tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện; đồng thời, tăng cường công tác quản lý cung cấp điện sau khi lưới điện được xây dựng thông qua việc tiếp nhận quản lý lưới điện hạ áp nông thôn để các hộ dân được mua điện theo giá do Chính phủ quy định.

Vào thời điểm năm 1997, điện lưới quốc gia mới cung cấp đến 426/470 huyện đạt tỷ lệ 90,6%; 5.698/9.022 xã đạt tỷ lệ 63,2% và 6.031/11.881 nghìn hộ dân nông thôn sử dụng điện lưới quốc gia - tức là chỉ đạt 50,76% hộ dân nông thôn cả nước, tương đương hơn 30 triệu người chưa được sử dụng điện. Nhưng đến năm 2010, cả nước đã có 100% số huyện có điện, năm 2018 có 100% xã có điện và đến nay năm 2019 có 99,47% hộ dân có điện, trong đó có 99,18% hộ dân nông thôn có điện. Mức độ phủ điện của Việt Nam đã cao hơn một số nước trong khu vực như Philippines 93%, Indonesia 98,1%, Ấn Độ 92,6%, Lào 93,6%.

… Đem lại thành công ấn tượng

Khi tổng kết 15 năm điện khí hóa nông thôn và vận động ODA cho Việt Nam để thực hiện Chương trình Điện khí hóa nông thôn, bà Victoria Kwa Kwa, nguyên Giám đốc Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho biết, Việt Nam đã thành công rất ấn tượng trong điện khí hóa nông thôn, trở thành mô hình mà WB muốn nhân rộng ở nhiều nước.

Để có được kết quả trên, EVN đã thực hiện một khối lượng công việc khổng lồ để cải tạo và đầu tư xây dựng mới lưới điện nông thôn. Tổng số vốn đầu tư lên tới hơn 120.000 tỷ đồng, trong đó riêng nguồn vốn vay ODA của các tổ chức quốc tế hơn 78.300 tỷ đồng (tương đương 3,7 tỷ USD). Cùng với tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thôn thôn, EVN cũng thực hiện tiếp nhận lưới điện và cung cấp điện trực tiếp tại 11/12 huyện đảo: Cát Hải, Bạch Long Vỹ, Vân Đồn, Cô Tô, Cồn Cỏ, Lý Sơn, Phú Quý, Trường Sa, Côn Đảo, Phú Quốc và Kiên Hải. Sau khi tiếp nhận, EVN đã đầu tư tăng cường hệ thống điện, cấp điện bằng lưới điện quốc gia cho các huyện đảo với tổng vốn đầu tư hơn 7.500 tỷ đồng. 

EVN đã tiếp nhận lưới điện nông thôn và giải quyết những bất cập khi các tổ chức quản lý điện địa phương không đủ năng lực quản lý, khiến các hộ dân nông thôn phải đóng góp nhiều khoản chi phí và mua điện với giá cao. Từ xuất phát điểm EVN chỉ quản lý bán điện trực tiếp tại 2.126/8.841 xã có điện, chiếm tỷ lệ 24%, EVN đã thực hiện tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thôn của hơn 6.000 xã, cung cấp điện trực tiếp tới các hộ dân nông thôn. Sau tiếp nhận,  EVN  đầu tư cải tạo tối thiểu bình quân mỗi xã khoảng 1,5 tỷ đồng đáp ứng nhanh nhu cầu sử dụng điện và tiến hành xây dựng kế hoạch đầu tư cho mỗi xã khoảng 5-10 tỷ đồng hoàn chỉnh hệ thống điện theo quy chuẩn kỹ thuật của ngành.

Quyết định EVN tiếp nhận và vận hành lưới điện hạ áp nông thôn là chủ trương đúng đắn, kịp thời trong việc thay đổi cơ chế chính sách phù hợp với thực tiễn của Quốc hội. Với tỷ lệ 100% số xã, phường, thị trấn có điện, tăng tỷ lệ hộ dân được cung cấp điện lên tới 99,18% đã góp phần thực hiện thành công Chương trình xây dựng nông thôn mới, đẩy mạnh tốc độ phát triển kinh tế đồng đều trên mọi vùng miền Tổ quốc, theo đó, lĩnh vực nông, lâm ngư nghiệp đã tiếp đà tăng trưởng tốt trên 2% liên tục trong 5 năm qua. Những nỗ lực của EVN cũng đã được Đảng và Chính phủ ghi nhận với việc được trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất vì những đóng góp xuất sắc trong việc thực hiện phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2011-2020.