Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ thăm Mỹ: Tái thiết mối quan hệ đồng minh

Mối bất đồng giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu từ những tranh cãi về cuộc xung đột ở Syria sau khi Ankara mở chiến dịch tấn công vào khu vực nằm dưới sự kiểm soát của người Kurd hồi tháng trước. Quan trọng hơn, ông R.Erdogan đã chỉ trích thỏa thuận ngừng bắn tại Syria từng cam kết với tổng thống D.Trump để quay sang ủng hộ một thỏa thuận khác với sự tham dự của Nga, nhằm phân chia ảnh hưởng tại quốc gia Trung Đông.

Thêm vào đó, tuần qua, Thổ Nhĩ Kỳ trục xuất một công dân Mỹ bị cho là thành viên của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) sang Hy Lạp. Trước đó, Quốc hội Mỹ đã thông qua dự thảo công nhận sự tồn tại của cuộc diệt chủng Armenia và vai trò của Đế quốc Ottoman (Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay). Vì thế, chuyến thăm của ông R.Erdogan tới Washington được kỳ vọng có thể mang lại thay đổi.

Phát biểu trước báo giới sau cuộc hội đàm, Tổng thống Mỹ D.Trump đánh giá cao Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ R.Erdogan và cho rằng Ankara là một đồng minh tuyệt vời trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Nhận định này được xem là tín hiệu lạc quan giúp xoa dịu căng thẳng trong quan hệ song phương. Người đứng đầu Nhà Trắng cũng nhấn mạnh, các cuộc thảo luận đã thành công và có tính xây dựng, đề cập tới hàng loạt vấn đề quan trọng, trong đó có tình hình Syria.

Theo đó, thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian tại miền Bắc quốc gia Trung Đông này đang rất phức tạp nhưng tiến triển nhanh theo hướng tích cực. Tổng thống D.Trump giữ quan điểm việc Thổ Nhĩ Kỳ vừa tham gia chương trình phát triển tiêm kích F-35 lại vừa mua tên lửa phòng không S-400 của Nga đã tạo ra thách thức an ninh nghiêm trọng đối với cả NATO và Mỹ, nhưng lạc quan rằng vấn đề này sẽ được giải quyết.

Về phần mình, Tổng thống R.Erdogan cũng đánh giá tích cực và cho rằng người đồng cấp Mỹ đã có nỗ lực chân thành để giải quyết những tranh cãi. Tuy nhiên, đằng sau những tuyên bố lạc quan ấy, hai nhà lãnh đạo chưa nói rõ sẽ giải quyết các vướng mắc theo hướng nào.

Giới phân tích cho rằng, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ đang tới gần khiến ông D.Trump phải gấp rút hoàn thành lời hứa khi tranh cử, bao gồm việc chấm dứt sự can dự của Mỹ tại Syria. Khi đó, sự hiện diện của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tạo điều kiện để Washington rút quân khỏi Syria trong tư thế chiến thắng.

Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn cần Mỹ trong vai trò đồng minh chiến lược, đối tác thương mại. Mặt khác, Washington luôn là đối trọng lớn mà Ankara cần đến trong các nỗ lực điều chỉnh mối quan hệ với Iran và Nga.

Điểm tích cực của cuộc gặp lần này là việc tái khẳng định mối quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng những mâu thuẫn giữa Ankara và Washington vẫn ẩn chứa hàng loạt ràng buộc phức tạp, khiến việc "gỡ rối" ngay lập tức là nhiệm vụ bất khả thi.

Một số ý kiến cho rằng, chuyến thăm của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ R.Erdogan tới xứ Cờ hoa có thể giúp giảm bớt phần nào căng thẳng trong việc Mỹ cân nhắc lại mối quan hệ với người Kurd tại Syria và dỡ bỏ các lệnh cấm vận đối với Thổ Nhĩ Kỳ.

Đổi lại, Ankara cũng cần đưa ra những quan điểm rõ ràng hơn trong vấn đề sử dụng tên lửa phòng không S-400, thay vì dùng chúng như một công cụ mặc cả với Washington. Đây chính là yếu tố sống còn trong việc tái thiết mối quan hệ thân tình giữa hai quốc gia đồng minh.