3.476 người Việt Nam là nạn nhân của nạn buôn bán người

Đây là thông tin được ông Nguyễn Xuân Lập, Cục trưởng Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) chia sẻ tại Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Nghị định số 09/2013/NĐ-CP ngày 11-1-2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng, chống mua bán người tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh ngày 29-11.

Theo ông Nguyễn Xuân Lập, trong bối cảnh tình hình mua bán người trên thế giới đang phức tạp, khu vực Tiểu vùng sông Mê Kông, trong đó có Việt Nam, được đánh giá là điểm nóng của tình trạng mua bán người, di cư bất hợp pháp.

Thống kê của Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm Liên hợp quốc cho thấy, trên thế giới có khoảng 244 triệu người di cư và tiếp tục tăng lên do ảnh hưởng của tình trạng khủng bố, xung đột, bạo lực… Nhiều người trong số đó trở thành nạn nhân của khoảng 510 đường dây mua bán người trên thế giới.

Tại Việt Nam, qua điều tra 1.232 vụ mua bán người, Bộ Công an đã xác định nạn nhân mua bán người thường tập trung ở những vùng nông thôn, nhất là vùng sâu, vùng xa, có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, người dân chỉ làm ruộng hoặc không có việc làm, gặp những chuyện éo le về gia đình, tình cảm, trình độ học vấn thấp. 

Phân tích các hành vi, thủ đoạn của các đối tượng mua bán người, Thượng tá Lê Văn Nhãn, Phó Trưởng phòng Phòng ngừa đấu tranh chống tội phạm mua bán người thuộc Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) cho biết, các đối tượng này thường lợi dụng sự khó khăn về kinh tế, sự nhẹ dạ cả tin, mất cảnh giác hoặc tục lệ cưới hỏi của đồng bào dân thiểu số để làm quen, giả vờ kết bạn, môi giới hôn nhân... để lừa nạn nhân bán ra nước ngoài. Đặc biệt, tình trạng mua bán trẻ em, nhất là học sinh các trường dân tộc nội trú diễn biến phức tạp.

Ngoài ra, nhiều đối tượng nước ngoài vào Việt Nam câu kết với đối tượng cò mồi, môi giới đưa người Việt Nam ra nước ngoài lao động trái phép. Khi ra nước ngoài, chúng thu giữ giấy tờ tùy thân để cưỡng bức lao động, quỵt tiền lương hoặc báo cơ quan chức năng để trục xuất nạn nhân về nước.

Nhằm hỗ trợ nạn nhân của nạn buôn bán người, trong thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều hoạt động trợ giúp nạn nhân của nạn mua bán người. Cả nước có 425 cơ sở trợ giúp xã hội, trong đó có 195 cơ sở công lập và 230 cơ sở ngoài công lập.

Từ năm 2013 đến tháng 6-2019, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã tiếp nhận, hỗ trợ 2.961 nạn nhân, trong đó có 2.891 phụ nữ và 528 người dưới 18 tuổi… Các chính sách hỗ trợ của Nhà nước và các tổ chức xã hội đối với nạn nhân của nạn mua bán người gồm: Cung cấp các nhu cầu thiết yếu, trợ giúp về y tế, tâm lý, pháp lý, hỗ trợ học văn hóa, học nghề, vay vốn sản xuất…

Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có sự thống nhất giữa các văn bản quy phạm pháp luật trong việc quy định cơ quan, tổ chức thực hiện việc trợ cấp khó khăn ban đầu, hỗ trợ y tế, hỗ trợ học văn hóa, học nghề cho nạn nhân cũng như về chế độ và thời gian hỗ trợ nạn nhân. Một số bộ, ngành và địa phương vẫn xem nhẹ công tác phòng, chống mua bán người và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về, chưa thấy được nguy cơ và hậu quả do tội phạm mua bán người gây ra.

Tại hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Nghị định số 09/2013/NĐ-CP ngày 11-1-2013 của Chính phủ, nhiều đại biểu từ các bộ, ngành và các địa phương đề xuất, kiến nghị thêm một số chính sách hỗ trợ công tác trợ giúp nạn nhân của nạn mua bán người như: Cần có quy định cụ thể hơn trong việc xác minh nạn nhân của nạn mua bán người, thời gian lưu giữ nạn nhân tại địa phương như thế nào, việc chăm sóc, bảo vệ nạn nhân ra sao…

Đồng thời, nhiều đại biểu đề xuất cần thiết lập cơ chế phối hợp, hỗ trợ giữa các ban, ngành trong việc tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân của nạn mua bán người, tránh sự đùn đẩy giữa các đơn vị. Ngoài ra, cần đào tạo đội ngũ hỗ trợ các kỹ năng cần thiết để quan tâm, sâu sát hơn đến nạn nhân mua bán người giúp họ ổn định cuộc sống.