Thăm bảo tàng “xuyên thời gian”

Từ cổ tích tới hiện đại

Den Gamle By (có nghĩa là Thành phố cổ) là một bảo tàng hết sức độc đáo. Nó tái dựng lịch sử đô thị cổ và văn hóa của Đan Mạch suốt ba thế kỷ bằng một đời sống sinh động. “Thành phố cổ” này gồm 75 ngôi nhà cổ được quy tập từ khắp mọi miền đất nước và phân chia thành 3 khu vực chính: Khu vực trước những năm 1900, Khu phố 1927 và Khu phố 1974, cùng với nhiều phòng trưng bày chuyên đề nhỏ.

Lang thang trong Den Gamle By, bạn sẽ có cảm giác như lạc đến một thời kỳ lịch sử khác. Ở khu vực lâu đời nhất của bảo tàng là các tòa nhà ốp gỗ một phần, được xây dựng từ năm 1550 đến năm 1900. Chúng tạo thành một công trình tái tạo đầy thơ mộng của một thành phố cổ của Đan Mạch, như thể vừa bước ra từ những câu chuyện cổ tích của nhà văn lừng danh Hans Christian Andersen.

Không chỉ là những dãy phố theo kiểu xưa cũ, những chiếc máng xối, khu giặt là... mà cả những con người ở đây cũng vậy. Bạn có thể bắt gặp trong cửa hàng một thương nhân ăn vận lịch thiệp theo phong cách từ thế kỷ XVIII, một người thợ may ngồi trong tư thế thợ may đặc trưng của mấy trăm năm trước đang tỉ mẩn khâu áo khoác, ngoài phố là vài em bé mặc bộ đồ của “Cô bé bán diêm” (một nhân vật đồng thời là tên một tác phẩm của nhà văn Andersen) đang chơi đùa với những chú ngỗng... Thỉnh thoảng, những chiếc xe ngựa lại chạy sòng sọc trên những con đường nhỏ lát đá. Đó là con người và quang cảnh đất nước Đan Mạch trong khoảng thế kỷ XVI - XIX.

Thế nhưng chỉ sau vài bước chân, bạn lại thấy “thành phố” hiện đại dần lên. Đó là không gian của năm 1927, đô thị nhộn nhịp hơn với quảng cáo đầu hồi, trạm điện thoại, vỉa hè và xe hơi cá nhân. Đây là thời điểm trước cuộc khủng hoảng những năm 1930 đã đưa Đan Mạch vào tình trạng bế tắc. Tại đây, bạn có thể ghé thăm chuỗi cửa hàng tạp hóa nổi tiếng một thời Schous Sæbehus hay thử gọi điện thoại bằng dây trong phòng tổng đài điện thoại...

Những năm 1960 và đầu thập niên 1970 là thời kỳ hoàng kim của xã hội phúc lợi Đan Mạch, điều này cũng được thể hiện rất rõ qua hình ảnh một thị trấn thu nhỏ với các cửa hàng bán đài radio, siêu thị mini... ở Khu phố 1974. Có 10 ngôi nhà được dựng tại đây, mỗi ngôi nhà đều có một mô hình gia đình, chẳng hạn một căn hộ đặc trưng của các gia đình công nhân, hay nhà một cặp vợ chồng đã nghỉ hưu, ngôi nhà của bà mẹ đơn thân... giúp người xem trải nghiệm một cách sinh động nhất cuộc sống thường nhật của người Đan Mạch vào thời điểm năm 1974.

Ngoài ra, bạn có thể thăm 5 khu vực triển lãm thường xuyên diễn ra tại đây gồm: Bảo tàng Đồng hồ Đan Mạch, Bảo tàng Đồ chơi, Bảo tàng Dệt may, triển lãm đồ bạc và triển lãm gốm. Được biết trong thời gian sắp tới, bảo tàng sẽ xây dựng một đường phố giống như năm 2014 với các căn hộ và cửa hàng.

Lưu giữ quá khứ cho tương lai

Den Gamle By được mở cửa cho công chúng lần đầu tiên năm 1914, theo ý tưởng của Peter Holm (1873 - 1950), một giáo viên và dịch giả địa phương. Khi ngôi nhà lịch sử của Thị trưởng Aarhus bị tháo dỡ vào năm 1908 để nhường chỗ cho một tòa nhà mới, ông Peter Holm đã cảm thấy vô cùng tiếc nuối bởi đây là một công trình có ý nghĩa với người dân Aarhus. Ông bèn tìm cách tháo dỡ tòa nhà và lắp ráp lại nó để trưng bày trong Triển lãm quốc gia Đan Mạch được tổ chức một năm sau đó.

Năm 1914, tòa nhà được di chuyển đến khu vực Bảo tàng Den Gamle By ngày nay, ban đầu có tên gọi là "Ngôi nhà của thị trưởng cũ" và Peter Holm là giám đốc. Với triết lý: Khi một cái gì đó sắp biến mất, nó sẽ đến bảo tàng và lưu giữ quá khứ cho tương lai, trong suốt thời gian sau đó bảo tàng đã dần được mở rộng với nhiều tòa nhà hoặc bộ sưu tập được quyên góp hoặc mua lại.

Điểm độc đáo của bảo tàng này chính là tính sống động của nó. Để tạo nên sức sống như thật người ta đã đưa vào đây khoảng 700 “người dân” sống vào những giai đoạn khác nhau, 150 con bò, 50 con ngựa, 100 con lợn và cừu, ngỗng, gà, bồ câu, ong... Những "người dân" ở đây đều là các tình nguyện viên, nhân viên bảo tàng ở đủ mọi độ tuổi, họ ăn mặc đúng thời kỳ, diễn đúng vai và cho du khách cảm nhận như thật. Bên cạnh đó là các đồ vật xưa cũ nhưng vẫn được vận hành như thể chúng vừa được sản xuất. Bạn có thể ghé mua đồ ở các cửa hàng thủ công mỹ nghệ hay mua những chiếc bánh ngọt nóng hổi được làm theo công thức gia truyền từ thế kỷ XIX, mua những bánh xà phòng của những năm đầu thế kỷ XX về làm quà... Đặc biệt, nếu đến đây từ ngày 23-11 đến ngày 5-1 hằng năm, bạn có thể trải nghiệm cách người Đan Mạch tổ chức lễ Giáng sinh trong 400 năm qua.

Mỗi năm, Den Gamle By thu hút khoảng 3,5 triệu khách tham quan đến từ khắp nơi trên thế giới. Đến nay, bảo tàng này vẫn được coi là một kỳ công độc đáo và ấn tượng trong lịch sử bảo tàng Đan Mạch, nó đã truyền cảm hứng cho các dự án tương tự ở nhiều thành phố khác trên thế giới như Bergen (Na Uy), Turku (Phần Lan)...