Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1: Bước tiến quan trọng

Trong thỏa thuận đã đạt được, Trung Quốc đồng ý tăng nhập khẩu ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Mỹ trong hai năm tới. Ngoài giao kèo về nông sản, Nhà Trắng yêu cầu Trung Quốc bảo vệ pháp lý mạnh mẽ hơn đối với bằng sáng chế, nhãn hiệu, bản quyền, bao gồm việc cải thiện thủ tục hình sự và dân sự để chống vi phạm bản quyền trực tuyến, hàng lậu và hàng giả. Bắc Kinh cũng cam kết từ bỏ hình thức ép công ty nước ngoài chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp nước này để được cho phép tiếp cận thị trường.

Họ cũng đồng ý hạn chế hỗ trợ doanh nghiệp nội mua công nghệ nước ngoài. Về lĩnh vực tiền tệ, Trung Quốc cam kết không hạ giá đồng tiền để cạnh tranh và không dùng tỷ giá hối đoái để phục vụ cho lợi thế thương mại. Một quan chức cao cấp của chính quyền Tổng thống D.Trump cho biết, thỏa thuận tiền tệ nói trên dựa theo các điều khoản tương tự Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada, yêu cầu tiết lộ dữ liệu hằng tháng về dự trữ tiền tệ quốc tế, can thiệp vào thị trường ngoại hối, cán cân thanh toán hằng quý và những báo cáo công khai khác cho Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF).

Với thỏa thuận mới, các công ty Mỹ sẽ được cải thiện khả năng tiếp cận thị trường dịch vụ tài chính Trung Quốc, bao gồm ngành ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán và tín dụng. Trước đây, Washington thường phàn nàn về các rào cản đầu tư trong lĩnh vực này, bao gồm các hạn chế về vốn chủ sở hữu nước ngoài và các yêu cầu pháp lý mang tính phân biệt đối xử. Nhìn chung, đây sẽ là bước nhảy vọt trong xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc.

Ngược lại, thỏa thuận sẽ mở đường cho việc Mỹ hoãn áp thuế đối với 160 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc từ ngày 15-12. Washington vẫn duy trì mức thuế 25% với 250 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, và mức thuế đối với 120 tỷ USD hàng hóa khác sẽ được giảm xuống còn 7,5%. Ngoài ra, Tổng thống D.Trump cũng khẳng định, Mỹ sẽ lập tức bắt đầu đàm phán thỏa thuận thương mại giai đoạn 2 với Trung Quốc.

Mặc dù vẫn còn nhiều vấn đề lớn chưa được giải quyết và cần được tháo gỡ trong các cuộc đàm phán tiếp theo, tuy nhiên Tổng thống Mỹ D.Trump đã có thể mỉm cười với thỏa thuận này, ít nhất về mặt khía cạnh chính trị. Trong bối cảnh cuộc bầu cử Mỹ đang đến gần, thỏa thuận giai đoạn 1 sẽ giúp tránh những cú sốc đối với nền kinh tế Mỹ, cũng như làm yên lòng người nông dân Mỹ với cam kết của Trung Quốc nhập khẩu một lượng nông sản lớn từ Mỹ. Điều này là cần thiết và giúp ích không nhỏ cho khả năng tái đắc cử của ông trong năm 2020.

Trong khi đó, thỏa thuận bước đầu với Mỹ có một ý nghĩa không nhỏ đối với nền kinh tế Trung Quốc, vốn đang đứng trước một viễn cảnh khá ảm đạm. Theo thông báo chính thức của chính quyền Trung Quốc, nền kinh tế nước này đang tăng trưởng với tốc độ chậm nhất kể từ năm 1992, GDP quý III chỉ đạt 6%, cho thấy tranh chấp thương mại Mỹ - Trung đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới xuất khẩu. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của nước này trong tháng 11 vừa qua đã ghi nhận mức tăng nhanh nhất trong gần 8 năm qua.

Đánh giá về bước đi mới nhất của Mỹ và Trung Quốc, Phó Chủ tịch Viện Chính sách xã hội châu Á Wendy Cutler gọi đây là một diễn biến tích cực. Hoàn thành giai đoạn 1 của thỏa thuận sẽ giúp giảm căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, loại bỏ nguy cơ tiếp tục đánh thuế lẫn nhau. Thỏa thuận cũng tạo ra các quy tắc cho một số lĩnh vực quan trọng đang được thảo luận. Đây cũng sẽ là tín hiệu đáng mừng đối với hệ thống thương mại toàn cầu.