Triển khai SGK lớp 1 mới: Phục vụ sự nghiệp giáo dục là mục tiêu hàng đầu

Là một đơn vị có bề dày biên soạn SGK hơn 60 năm, nhưng như lãnh đạo Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam chia sẻ, việc tổ chức tập hợp đội ngũ biên soạn, biên tập, thiết kế, chỉnh sửa SGK mới lớp 1 để qua được các vòng thẩm định của các hội đồng quốc gia thẩm định đã khó, nhưng việc triển khai thực hiện tốt những công việc tiếp theo sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT)có quyết định ban hành chính thức SGK mới lớp 1 cũng khó khăn không kém. 

- Việc NXB Giáo dục Việt Nam được Hội đồng quốc gia thẩm định các môn học thông qua các bộ SGK mới và trong số 32 cuốn SGK lớp 1 được Bộ GD&ĐT lựa chọn có 24 cuốn của đơn vị cho thấy NXB Giáo dục Việt Nam là đơn vị có uy tín trong làm SGK. Uy tín là một thuận lợi cơ bản trong việc cạnh tranh, tuy nhiên trên thị trường có nhiều bộ sách và riêng NXB cũng có tới 4 bộ sách để người dùng chọn lựa. Vậy, NXB làm gì để maketing cho sản phẩm, thưa ông?

- Muốn người sử dụng lựa chọn chính xác bộ SGK phù hợp, việc đầu tiên là phải giới thiệu để các thầy cô giáo, cán bộ quản lý giáo dục tiếp cận, làm quen, từ đó có đánh giá đúng về từng cuốn sách, từng bộ sách. Với suy nghĩ như vậy, NXB Giáo dục Việt Nam đã chủ động triển khai nhiều hoạt động nhằm giới thiệu các bộ SGK mới. Thông qua các cuộc hội thảo chuyên đề được tổ chức tại Kiên Giang, TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Sơn La, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Tháp, Lào Cai..., thu hút gần 3.000 giáo viên tiểu học trực tiếp đứng lớp và các thầy cô làm công tác quản lý giáo dục, NXB Giáo dục Việt Nam đã cung cấp thông tin SGK mới có nội dung và hình thức ra sao để phát triển năng lực và phẩm chất học sinh như thế nào.

Tại các cuộc hội thảo này, NXB Giáo dục Việt Nam đã mời hàng chục chuyên gia cao cấp về chương trình SGK của quốc tế và Việt Nam tham dự, báo cáo. Các báo cáo mang tính khoa học cao, nghiên cứu công phu về SGK trên thế giới đã mang đến cho những người tham dự hội thảo những thông tin cơ bản về chương trình và SGK theo hướng phát triển năng lực tại nhiều nền giáo dục trên thế giới. Đây là những thông tin quan trọng và bổ ích giúp cán bộ quản lý, giáo viên trực tiếp đứng lớp đánh giá về SGK một cách chuẩn xác.

NXB Giáo dục Việt Nam cũng đã mời khoảng 50 lượt Tổng chủ biên, Chủ biên SGK mới báo cáo về nội dung, phương pháp, cấu trúc của SGK mới. Các báo cáo đã trình bày cụ thể, chi tiết về những điểm mới của SGK các môn học, những điểm ưu việt về nội dung, phương pháp dạy học và phương pháp kiểm tra đánh giá. Qua đó, giáo viên có được những thông tin chi tiết về các bộ SGK mới, có thể đưa ra những ý kiến nhận xét, đánh giá về hiệu quả của các bộ SGK mới. 

Những cuộc hội thảo như thế đang được NXB Giáo dục Việt Nam tiếp tục triển khai tại các tỉnh, thành phố trên cả nước. Công việc này sẽ được diễn ra cùng với việc Bộ GD&ĐT lấy ý kiến góp ý cho thông tư hướng dẫn các cơ sở giáo dục lựa chọn SGK.

- Tập huấn để giới thiệu sách liệu đã đủ để người dùng đánh giá đầy đủ về một cuốn sách chưa, thưa ông?

- Dư luận báo chí nhiều ngày nay quan tâm đến việc làm sao giáo viên và những người có trách nhiệm chọn sách được tiếp cận sách mẫu để lựa chọn được bộ SGK phù hợp với cơ sở giáo dục của mình. Sự thực, để cung cấp được sách mẫu cho các cơ sở giáo dục trong cả nước là một vấn đề không đơn giản. 

NXB Giáo dục Việt Nam đã xây dựng kế hoạch cung ứng 40.000 bản SGK, tạo điều kiện thuận lợi nhất giúp giáo viên và các cơ sở giáo dục trên toàn quốc tiếp cận được với các bộ SGK mới. 

- Sau khi Bộ GD&ĐT ban hành thông tư hướng dẫn lựa chọn SGK, việc lựa chọn dùng SGK nào sẽ được tiến hành, chậm nhất là tháng 3-2020, các địa phương phải hoàn thành việc chọn SGK. Nếu được lựa chọn các đơn vị làm sách chỉ có một thời gian ngắn để tập huấn cho giáo viên. NXB đã chuẩn bị thế nào để công việc tập huấn đạt được hiệu quả? 

- NXB Giáo dục Việt Nam đã lập kế hoạch chi tiết cho việc tập huấn sử dụng SGK mới khi các cơ sở giáo dục đã chọn được SGK cho mình. Xác định đây là một mảng việc rất quan trọng góp phần tạo nên sự thành công của SGK mới, NXB Giáo dục Việt Nam đã chuẩn bị chu đáo cho các phương thức tập huấn trực tiếp và tập huấn trực tuyến (online). 

Đối với các cuộc tập huấn trực tiếp trên phạm vi toàn quốc, NXB Giáo dục Việt Nam đã tính toán để có lời giải đúng cho hàng loạt vấn đề, từ việc sẽ tổ chức tại từng tỉnh, thành phố hay tại các cụm tỉnh thành phố, sắp xếp lịch cho đội ngũ báo cáo viên và tính toán dự trù quy mô số lượng giáo viên tham dự cho đến các khâu hậu cần như: Bố trí chỗ ăn nghỉ cho giáo viên, cơ sở địa điểm tập huấn, trang bị kỹ thuật tại các địa phương nhất là khi công tác tập huấn cùng lúc có thể diễn ra ở nhiều nơi. Tất cả những công việc này cần sự đầu tư không nhỏ cả về sức người lẫn kinh phí. NXB Giáo dục Việt Nam cũng đã chuẩn bị sẵn sàng các về nhân lực và tài chính cho công việc này.

- Một trong những điều kiện để tập huấn thành công là chuẩn bị tài liệu trong khi đây là lần đầu tiên ở Việt Nam, việc biên soạn, biên tập, thiết kế SGK mới theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh được nêu lên như một mục tiêu quan trọng nhất. Làm thế nào để việc giới thiệu các bộ SGK qua các tài liệu phải nêu bật được điều đó thưa ông?

- Việc biên soạn tài liệu giới thiệu tập huấn SGK mới cũng là một công việc được chúng tôi ưu tiên hàng đầu. Trước hết, trong các cuộc hội thảo giới thiệu sách, chúng tôi đã phát hàng chục ngàn bản catalogue, tài liệu giới thiệu khái quát nhất về những điểm nổi bật của các bộ SGK của NXB Giáo dục Việt Nam. Nội dung  của tài liệu giới thiệu về quan điểm, mục tiêu biên soạn các bộ SGK của NXB Giáo dục Việt Nam – Kết nối tri thức với cuộc sống, Chân trời sáng tạo, Cùng học để phát triển năng lực, Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục.

Cùng với đó, NXB Giáo dục Việt Nam đã tổ chức biên soạn, biên tập, in ấn hàng chục ngàn bản tài liệu tập huấn giúp giáo viên khai thác và sử dụng hiệu quả SGK mới. Các tài liệu tập huấn được biên soạn theo cụm môn, do các Tổng chủ biên, Chủ biên biên soạn; được biên tập kĩ lưỡng và thiết kế đẹp mắt, được in ấn như các tài liệu chính quy khác. Mục tiêu chính của các tài liệu tập huấn là làm sao làm nổi bật được những điểm mấu chốt, điểm mới về mục tiêu, cấu trúc, nội dung, phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá. Các tài liệu này được in và phát miễn phí cho giáo viên, đồng thời sẽ được đưa lên cổng thông tin điện tử của NXB Giáo dục Việt Nam để giáo viên tiếp cận thuận lợi nhất mọi nơi, mọi lúc.

- Để thay sách thành công, ngoài SGK thì sách cho giáo viên đóng vai trò quan trọng, đặc biệt với lần thay sách này. NXB Giáo dục Việt Nam đã có kế hoạch thế nào cho việc biên soạn, in ấn và phát hành sách giáo viên? 

- Sách giáo viên là các tài liệu hướng dẫn cụ thể, chi tiết để giáo viên tổ chức dạy học SGK học sinh làm sao tốt nhất và đạt hiệu quả cao nhất. Sách giáo viên được biên soạn đồng thời với SGK học sinh. Mức đầu tư cho biên soạn, biên tập sách giáo viên cũng là một khoản đầu tư không nhỏ. Trước mắt NXB Giáo dục Việt Nam dự kiến cung cấp miễn phí một số sách giáo viên qua hình thức phát không thu tiền sách giấy và đưa lên mạng internet.

Bên cạnh đó, NXB Giáo dục Việt Nam có một công ty thành viên chuyên về việc làm sách điện tử cũng như triển khai các giải pháp điện tử hỗ trợ cho việc thực hiện SGK mới đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới. Thời gian vừa qua, NXB Giáo dục Việt Nam đã chỉ đạo công ty thành viên này tích cực thực hiện kế hoạch làm SGK điện tử và đặc biệt là hoàn thiện kho tài nguyên học liệu điện tử phục vụ giáo viên và học sinh thực hiện SGK mới. Kho tài nguyên học liệu điện tử với nguồn tài nguyên lớn và phong phú như các video clip bài giảng mẫu về các loại hình bài học điển hình trong mỗi cuốn SGK mới; các clip nói về chương trình SGK trên thế giới của các chuyên gia cao cấp quốc tế; các clip giới thiệu nội dung cấu trúc phương pháp của SGK mới của các Tổng chủ biên, Chủ biên SGK mới; các tài liệu hỗ trợ giáo viên tổ chức tốt việc dạy học theo SGK mới như sách giáo viên, tài liệu tập huấn giáo viên khai thác và sử dụng hiệu quả SGK mới,... 

Với hình thức kho tài nguyên, học liệu điện tử như vậy, giáo viên trong cả nước hoàn toàn được tạo điều kiện thuận lợi khi tiếp cận với các thông tin cần thiết nhằm sử dụng SGK mới một cách hiệu quả nhất.

Đây cũng là sự đầu tư công phu của NXB Giáo dục Việt Nam nhằm đáp ứng những yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn dạy học.

- Một trong những lo lắng của cha mẹ học sinh khi triển khai thay sách là nỗi lo về giá SGK vượt quá khả năng của họ. Ông có thể cho biết, giá SGK trong điều kiện cạnh tranh khi không có sự bù lỗ như trước kia liệu có thế trở thành gánh nặng của các gia đình hay không?

- Làm sao SGK được in đẹp nhất, giấy tốt nhất mà có giá phù hợp nhất? Đó chính là một bí quyết của NXB Giáo dục Việt Nam trong nhiều chục năm nay. Kế thừa những thành tựu trong việc tổ chức in ấn SGK mới, NXB Giáo dục Việt Nam tự tin trong việc tổ chức in ấn SGK mới để có chất lượng và hiệu quả nhất. 

NXB Giáo dục Việt Nam đã xác định phục vụ sự nghiệp giáo dục là mục tiêu hàng đầu nên dù chi phí đầu tư lớn nhưng giá SGK phải hợp lý, phù hợp với mức sống của đại đa số người dân. Chắc chắn, dư luận sẽ đặt câu hỏi, chi phí đầu tư lớn sẽ đưa hết vào giá bán SGK, nhưng nhân đây, tôi cũng xin thay mặt NXB Giáo dục Việt Nam khẳng định: Không phải mọi chi phí đều được tính vào giá SGK. NXB Giáo dục Việt Nam đã tính toán, cân đối phân bổ hợp lý các chi phí, thậm chí bù đắp, để làm sao các sản phẩm của mình có giá cả hợp lý nhất, phù hợp với mức sống của đại đa số người dân.

Đồng thời, tiếp nối truyền thống của một doanh nghiệp nhà nước lấy kinh doanh là phương tiện, phục vụ là mục đích, NXB Giáo dục Việt Nam đã lập và sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả hơn việc tặng SGK cho học sinh có hoàn cảnh đặc biệt, tặng sách cho các thư viện, tủ sách dùng chung ở những địa bàn khó khăn. Năm học 2019-2020, NXB Giáo dục Việt Nam đã trao tặng 25.000 bộ SGK cho HS có hoàn cảnh đặc biệt trên cả nước. Năm học 2020-2021, năm đầu tiên thực hiện chương trình SGK mới, NXB Giáo dục Việt Nam sẽ tiếp tục công việc có ý nghĩa xã hội tốt đẹp này.

- Xin được hỏi ông câu cuối cùng, trong bối cảnh một chương trình, nhiều bộ SGK, việc dự báo số lượng sách có nhiều “biến số”, liệu có tình trạng “sốt” SGK của NXB trước thềm năm học mới không?

- Hiện nay, các đầu mối phát hành SGK trong cả nước đang có nhiều biến đổi lớn. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị bài bản, kĩ càng của NXB Giáo dục Việt Nam và các đơn vị làm công tác phát hành SGK trong cả nước, NXB Giáo dục Việt Nam tin tưởng vào năng lực hệ thống phân phối sản phẩm của mình. 73 đối tác phát hành của NXB Giáo dục Việt Nam nằm ở 63 tỉnh, thành phố sẽ cùng NXBGDVN trong một thời gian ngắn nhất có thể đưa SGK mới kịp thời, đồng bộ đến với học sinh trên mọi miền Tổ quốc, kể cả vùng sâu, vùng xa, giao thông khó khăn, kể cả phải sử dụng đến các phương tiện vận chuyển như voi (ở Tây Nguyên), ngựa (ở Tây Bắc)… Những đối tác phát hành của NXB Giáo dục Việt Nam sẽ phối hợp hiệu quả với NXB Giáo dục Việt Nam trong việc xây dựng kế hoạch, dự báo biến động của thị trường để đi đến những quyết định in ấn chính xác nhất.

Hệ thống mạng lưới phát hành này của NXB Giáo dục Việt Nam sẽ giúp SGK mới của NXB đến mọi nơi và sẵn sàng mang SGK đến những nơi mà đứng về mặt lợi nhuận những người làm kinh doanh thuần tuý sẽ chối từ phục vụ. 

- Trân trọng cảm ơn ông!