Rước họa vào thân nếu giảm cân sai cách

Đủ kiểu giảm cân tai hại

Trong quá trình khám và tư vấn cho bệnh nhân, bác sĩ Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn dinh dưỡng (Viện Dinh dưỡng quốc gia) gặp không ít trường hợp phải nhập viện điều trị sau chuỗi ngày ăn kiêng giảm cân. Đơn cử như trường hợp chị Nguyễn T.P. (32 tuổi ở Hà Nội) đã áp dụng chế độ một ngày chỉ ăn duy nhất một bữa vào buổi sáng, những bữa ăn còn lại, chị P. chỉ uống nước lọc.

Thậm chí, mỗi buổi chiều, chị còn tập gym và chạy bộ với mong muốn nhanh chóng có thân hình cân đối. Thế nhưng, chỉ sau hơn một tuần, chị P. phải nhập viện do luôn mệt mỏi, kiệt sức, chóng mặt, nhất là thường xuyên bị đau đầu và làm việc không tập trung.

Theo bác sĩ Lê Thị Hải, nhiều người chọn phương pháp giảm cân cấp tốc, bằng cách hạn chế hoặc cắt nguồn thức ăn cung cấp cho cơ thể. Như vậy, trong thời gian ngắn, có thể trọng lượng cơ thể sẽ giảm xuống vài kilôgam, nhưng chính lúc này, các cơ quan bị “bỏ đói” dẫn đến hoạt động bị rối loạn, phản ứng không chính xác như: Tim co bóp nhanh hơn, gan ra sức tổng hợp chất dinh dưỡng, lấy chỗ nọ bù chỗ kia... Đây là nguyên do của tình trạng suy gan, trụy tim, tiêu cơ, loãng xương. Biểu hiện ở người đang nhịn ăn thường thấy là khó thở, tim đập nhanh, chóng mặt, xanh xao, buồn nôn, choáng váng, ngất xỉu...

Không chỉ nhịn ăn, nhiều người còn truyền tai nhau bí quyết uống thật nhiều nước, hoặc uống nước chanh, nước dừa… vừa giảm cân, vừa thải độc (detox). Theo bác sĩ Ngô Đức Hùng, Khoa Cấp cứu A9 (Bệnh viện Bạch Mai), việc áp dụng những phương pháp thải độc truyền miệng, chưa được y học kiểm chứng, là tự rước bệnh vào thân. Một người trưởng thành cần cung cấp khoảng 2 lít nước/ngày và nước chiếm 60-70% cơ thể. Nếu uống quá nhiều nước sẽ gây gánh nặng cho tim và thận, vì chúng phải làm việc nhiều để đưa nước thừa ra ngoài.

Đặc biệt, khi uống nhiều nước chanh sẽ càng kích thích đi đại tiện nhiều hơn. Phương pháp detox là ép buộc xả hết mọi thứ trong đường ruột ra ngoài, khi đó sẽ gây nguy cơ rối loạn đường tiêu hóa. Bởi, khi mọi thứ bị xả hết ra ngoài sẽ mang theo cả các vi khuẩn có lợi của đường tiêu hóa, đồng thời có thể gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Hiện trên mạng xã hội đang lan truyền phương pháp giảm cân keto, hay chế độ ăn kiêng low-carb, đó là bỏ hẳn chất bột đường (carbohydrate), thay vào đó là sử dụng chất đạm và chất béo. PGS.TS Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho rằng, trong cơ thể con người, bộ não rất quan trọng và não bộ rất cần carbohydrate để cung cấp năng lượng cho não hoạt động minh mẫn. Khi áp dụng chế độ keto hay low-carb kéo dài sẽ dẫn đến đau đầu, mệt mỏi… Hơn nữa, cơ thể phải lấy glycogen (có vai trò làm chất dự trữ năng lượng) từ trong gan, trong cơ ra để nuôi não, dẫn đến rất hại gan và không tốt.

Cần thực hiện chế độ ăn, uống hợp lý

Đề cập đến phương pháp giảm cân an toàn và khoa học, GS.TS Lê Thị Hương, Viện trưởng Viện Đào tạo y học dự phòng và y tế công cộng, Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng An toàn thực phẩm (Trường Đại học Y Hà Nội) cho rằng, cơ thể con người phải trải qua quá trình hấp thu, chuyển hóa chứ không thể giảm béo thần tốc, eo thon, dáng gọn ngay được. Muốn giảm cân nên chia nhỏ khẩu phần ăn, tính toán năng lượng nạp vào mỗi ngày bằng cách đọc lượng kalo trên nhãn thực phẩm. 

GS.TS Lê Thị Hương lưu ý, dù muốn giảm cân cũng cần cung cấp đủ protein cho cơ thể. Các nguồn protein tốt cho sức khỏe mà không làm tăng cân như: Thịt nạc, thịt gia cầm, cá, sữa và các loại đậu. Nên có nhiều rau, củ trong khẩu phần ăn để bảo đảm chất xơ, cung cấp vitamin và nên hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm chứa nhiều đường như: Nước ngọt, bánh quy, bánh ngọt, thực phẩm có nhiều đường (trừ đường tự nhiên trong trái cây)...

Ngoài ra, mỗi người nên cân bằng cuộc sống, tránh cảm giác căng thẳng, tức giận, lo lắng… Bởi đây là những nguyên nhân phổ biến làm tăng cảm giác thèm ăn, ăn không kiểm soát. Đặc biệt, người muốn giảm cân cần tăng cường tập thể dục, thể thao hoặc tăng cường vận động...

PGS.TS Lê Bạch Mai khuyến cáo, một bữa ăn cân đối cần có đủ 4 nhóm thực phẩm, gồm: Nhóm bột đường (chủ yếu từ các loại ngũ cốc), nhóm chất đạm (thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu, đỗ...), nhóm chất béo (mỡ động vật, dầu thực vật), nhóm vitamin và khoáng chất (các loại rau, củ, quả...). Để giảm cân cần có chế độ ăn hợp lý cộng với chế độ tập thể dục để giảm bớt lượng kalo tiêu thụ trong ngày. Riêng thực đơn cho bữa tối vẫn bảo đảm 4 nhóm thực phẩm, trong đó nên chọn thực phẩm cung cấp đạm nhẹ cho hệ tiêu hóa như: Cá, đậu, thịt nạc gia cầm... Điều quan trọng, bữa tối chỉ ăn vừa đủ, không ăn no và bữa ăn nên kết thúc trước khi ngủ 2 tiếng đồng hồ.