Sẽ cắt giảm mạnh các thủ tục khởi sự kinh doanh

Sáng 6-1-2020, Văn phòng Chính phủ tổ chức cuộc họp cùng các bộ, cơ quan liên quan về các giải pháp cải thiện chỉ số khởi sự kinh doanh theo đánh giá môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới (WB).

Tham dự cuộc họp có đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), Bảo hiểm xã hội Việt Nam và đại diện WB.

Chủ trì cuộc họp, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng nhắc lại yêu cầu, tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc quyết liệt cải cách, đặc biệt là về môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Theo xếp hạng mới nhất của WB, môi trường kinh doanh của Việt Nam tuy có tăng điểm nhưng lại tụt 1 hạng, xếp thứ 70 trên thế giới và thứ năm trong ASEAN.

Trong đó, chỉ số khởi sự kinh doanh của Việt Nam đứng thứ 115/190 nền kinh tế, giảm 11 bậc so với năm 2018 với 8 thủ tục phải thực hiện. Nghị quyết 02 năm 2020 của Chính phủ đặt mục tiêu nâng xếp hạng chỉ số này lên 10 - 15 bậc ngay trong năm nay.

“Chúng ta biết từng bộ thì cải cách tốt nhưng liên bộ thì chưa tốt, còn tình trạng cát cứ, từ đó đặt ra vấn đề liên thông, kết nối, chuyển từ thủ tục giấy sang điện tử", Bộ trưởng Mai Tiến Dũng phát biểu.

Bộ trưởng cho biết, Cổng dịch vụ công quốc gia vừa được khai trương ngày 9-12-2019, đến ngày 5-1-2020 đã có 8,9 triệu lượt truy cập, 357.000 bộ hồ sơ trên trạng thái và 23.000 tài khoản đăng nhập một lần.

Theo Cục trưởng Cục Kiểm soát thủ tục hành chính (Văn phòng Chính phủ) Ngô Hải Phan, còn nhiều nội dung cần cải cách liên quan tới chỉ số khởi sự kinh doanh. Với thủ tục đăng ký doanh nghiệp, mặc dù đã được thực hiện trực tuyến nhưng người dân vẫn phải nộp hồ sơ giấy.

Cùng với đó, doanh nghiệp vẫn phải thực hiện thông báo mẫu dấu tới cơ quan đăng ký kinh doanh. Kết quả giải quyết của thủ tục này và giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trở thành thành phần hồ sơ bắt buộc mà các ngân hàng thương mại yêu cầu doanh nghiệp phải cung cấp khi đăng ký mở tài khoản.

Cơ sở dữ liệu quốc gia về doanh nghiệp, về bảo hiểm xã hội, về lao động… chưa được kết nối, tích hợp, chia sẻ với nhau, khiến các cơ quan quản lý yêu cầu người dân, doanh nghiệp cung cấp thông tin một cách trùng lặp, rời rạc.

Ông Ngô Hải Phan kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, bỏ quy định doanh nghiệp vừa phải thực hiện thủ tục trực tuyến, vừa phải nộp hồ sơ bản giấy; bỏ quy định về thủ tục thông báo mẫu dấu, thay vào đó nghiên cứu áp dụng hình thức thông báo sử dụng chữ ký điện tử của người đại diện theo pháp luật.

Cùng với đó, đề xuất Bộ Tài chính nghiên cứu bãi bỏ thủ tục mua hóa đơn giấy. Nếu chưa thể bãi bỏ, thì yêu cầu các cơ quan thuế thực hiện nghiêm việc giải quyết thủ tục mua hóa đơn theo đúng quy định là ngay trong ngày. Làm được việc này, các cơ quan đều cho rằng sẽ giảm được rất mạnh thời gian làm thủ tục, hiện theo WB khảo sát là mất tới 10 ngày.

Cục Kiểm soát thủ tục hành chính cũng đề xuất nhiều giải pháp liên thông, tích hợp dữ liệu, như thực hiện thủ tục khai nộp phí môn bài trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Đồng thời, đề nghị WB cập nhật kịp thời, đầy đủ các cải cách của Việt Nam và ngược lại, các cơ quan cung cấp thông tin cải cách đầy đủ cho WB.

Cũng về lệ phí môn bài, Nghị quyết 02 của Chính phủ đã giao Bộ Tài chính sửa đổi quy định theo hướng lùi thời hạn khai, nộp phí môn bài vào ngày 30-1 của năm kế tiếp, Bộ đã trình dự thảo Nghị định sửa đổi theo hướng này.

“Doanh nghiệp kêu suốt ngày phải làm báo cáo”

Cơ bản đồng tình với các giải pháp mà Văn phòng Chính phủ kiến nghị, đại diện các cơ quan cũng bày tỏ còn nhiều vấn đề cần tiếp tục giải quyết.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng, Luật Doanh nghiệp đã cho doanh nghiệp tự quyết định số lượng, hình thức và nội dung con dấu.

Tuy nhiên, WB cho rằng các thủ tục sau đó vẫn yêu cầu phải có con dấu, như khi đăng ký tài khoản ngân hàng. Thứ trưởng Vũ Đại Thắng đánh giá cải cách nội dung này là khó, vì liên quan tới các quy định về thuế, ngân hàng…

Mặt khác, Thứ trưởng giải thích thêm, khi đăng ký kinh doanh, nếu bộ hồ sơ điện tử có chữ ký điện tử thì không cần nộp hồ sơ giấy, nhưng nếu chưa có chữ ký điện tử thì phải nộp hồ sơ giấy, vì luật yêu cầu như vậy. Hiện chi phí giao dịch chữ ký điện tử tại Việt Nam vẫn đắt, khoảng 1,5 triệu đồng mỗi năm, nên nhiều người vẫn chưa sử dụng.

Trong khi đó, đại diện Tổng cục Thuế giải thích về thủ tục mua hóa đơn rằng thực tế có những doanh nghiệp không muốn dùng hóa đơn điện tử. Cơ quan này cho rằng cần đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.

Đây cũng là giải pháp quan trọng trong Nghị quyết 02 của Chính phủ, nhưng đại diện cơ quan thuế thậm chí đề xuất cần bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt vì sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề, để việc quản lý không nhất thiết phải bám vào tờ hóa đơn nữa.

Đại diện các cơ quan cũng bày tỏ ủng hộ việc liên thông, tích hợp dữ liệu. Riêng đại diện Bộ LĐ-TB&XH giải thích rằng việc khai báo lao động không phải là một thủ tục như nhận định của WB, mà doanh nghiệp chỉ phải gửi một báo cáo tới cơ quan quản lý lao động.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng không đồng tình với giải thích này và thực tế WB vẫn coi đây là một thủ tục. “Các ông nói là không phiền hà, nhưng ở địa phương, họ kiểm tra mà không đúng, như sử dụng nhiều hơn số lao động đã đăng ký, thì doanh nghiệp khổ lắm”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói.

Cầm tờ biểu mẫu theo hướng dẫn của Bộ LĐ-TB&XH, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết không chỉ là đăng ký số lao động như đại diện của Bộ phát biểu, biểu mẫu này yêu cầu doanh nghiệp khai trình sử dụng 6 tháng, 1 năm, giữa kỳ…

“Như này thì doanh nghiệp kêu suốt ngày làm báo cáo, làm cả đêm là đúng rồi”, Bộ trưởng đặt vấn đề liệu có cắt giảm được thủ tục này không và đề nghị xem lại Thông tư hướng dẫn của Bộ LĐ-TB&XH về vấn đề này.

Đáp lại, Thứ trưởng Vũ Đại Thắng và đại diện Bộ LĐ-TB&XH đều đồng tình rằng sẽ coi việc khai báo này là một thành phần hồ sơ ngay từ khi đăng ký kinh doanh. Người thành lập doanh nghiệp sẽ cung cấp thông tin cho cơ quan đăng ký kinh doanh, không phải cung cấp thông tin cho cơ quan quản lý lao động nữa.

Tương tự, các cơ quan và Bảo hiểm xã hội (BHXH) cũng đồng ý sẽ tích hợp thủ tục đăng ký BHXH vào thủ tục đăng ký kinh doanh. Còn đại diện WB đề xuất bỏ thủ tục đăng ký tài khoản, vì rằng trong bối cảnh hiện nay, doanh nghiệp đương nhiên phải làm, nhưng nếu là quy định bắt buộc thì lại bị WB tính là một thủ tục.

Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh quyết tâm cùng các cơ quan nỗ lực giảm số thủ tục khởi sự kinh doanh từ 8 thủ tục xuống còn 4 thủ tục, tích hợp thủ tục, giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Tinh thần cuộc họp rất đồng thuận trong việc nhận ra các bất cập và hướng cải cách.

Văn phòng Chính phủ sẽ có báo cáo chung và dự kiến trình Thủ tướng một quyết định về các thủ tục khởi sự kinh doanh để giải quyết các bất cập. Đồng thời, Văn phòng Chính phủ sẽ trình cấp có thẩm quyền khẩn trương sửa đổi các quy định liên quan như liên thông dữ liệu, chi phí chữ ký số... Những gì phức tạp cho doanh nghiệp sẽ phải thay đổi.