Nhạc sĩ Phạm Tuyên: Đảng cho ta mùa xuân đầy ước vọng

Nhân dịp kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng (3/2/1930 - 3/2/2020), Báo Hànộimới Cuối tuần đã có cuộc trò chuyện với nhạc sĩ Phạm Tuyên, nghe ông chia sẻ cảm xúc khi thực hiện các tác phẩm âm nhạc viết về Đảng, về cách mạng mà rất nhiều trong số đó được đánh giá là “ca khúc bất hủ”.

- Ca khúc Đảng đã cho ta cả một mùa xuân là một trong những bài hát được nhân dân yêu mến, luôn vang lên vào mỗi dịp cả nước tưng bừng trong không khí mừng Đảng, mừng Xuân. Ông viết ca khúc này trong hoàn cảnh nào?

- Cách đây đúng 60 năm, cả nước đong đầy khí thế lao động, sản xuất lập thành tích chào mừng một mùa xuân mới, hướng tới kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Đảng. Sở Văn hóa Hà Nội (nay là Sở Văn hóa và Thể thao) mở đợt sáng tác ca khúc mới, tôi cũng tham gia. Lúc đó, với suy nghĩ của một thanh niên, tôi tự nhủ rằng mình nên viết một bài hát về Đảng gắn với mùa xuân mới, bởi lẽ có Đảng thì mới có một mùa xuân hòa bình, ấm áp như hôm nay. Tôi viết bài hát này chỉ vài ngày, kịp thu thanh và phát sóng trên Đài Tiếng nói Việt Nam vào đúng dịp Tết Canh Tý năm 1960. Sau đó, ca khúc được chọn biểu diễn trên các sân khấu nhân dịp kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Đảng.

- Hầu hết các ca khúc của ông được sáng tác trong một thời gian rất ngắn, như thể ông chỉ ghi lại mạch cảm xúc có sẵn. Khi viết ca khúc Đảng đã cho ta cả một mùa xuân, nguồn cảm xúc hình thành trong ông như thế nào?

- Tôi không mất quá nhiều thời gian tìm mạch cảm xúc cho ca khúc này. Mỗi người dân Việt Nam đều nhận thức rằng Đảng đã giúp toàn thể dân tộc thoát khỏi ách lao tù, nô dịch. Chúng ta có cuộc sống ấm no, đầy ước vọng như ngày hôm nay là nhờ có Đảng dẫn đường. Ngày đó, với tâm lý của một người trẻ, tôi muốn thể hiện ca khúc bằng một nhịp điệu trẻ trung, lãng mạn. Và tôi đã không thực hiện bài hát theo nhịp 2/4 như thường thấy mà chọn nhịp 3/4, tiết tấu có phần bay bổng hơn. Ngay khi viết xong, tôi chuyển ca khúc cho ca sĩ Lê Dung và Thanh Hoa thể hiện. Sau bản thu âm lần 1, tôi có yêu cầu rằng ca khúc này cần phải hát chậm hơn một chút thì sẽ phù hợp với không khí mùa xuân. Quả thật, khi ca khúc được phát chính thức trên Đài Tiếng nói Việt Nam, rất nhiều người nói rằng: Đảng đã cho ta cả một mùa xuân có nhịp điệu rất tươi trẻ, như là lời chúc Tết vậy.

- Ông có số lượng lớn ca khúc ở nhiều mảng đề tài khác nhau đã trở thành bất hủ, trong đó có những ca khúc được xem là “sức mạnh tinh thần” của toàn dân, điển hình như ca khúc Như có Bác trong ngày đại thắng. Đến nay, không chỉ vào mỗi dịp kỷ niệm quan trọng mà cứ khi đất nước có chung niềm vui nào đó là nhân dân cả nước lại hát vang ca khúc này. Ở tuổi 90, khi nhìn lại chặng đường sáng tác của mình, ông suy nghĩ điều gì?

- Tôi thấy mình may mắn vì có những ca khúc được sáng tác vào thời điểm thích hợp. Tôi vẫn cho rằng mình có thuận lợi hơn so với nhiều nhạc sĩ cùng thời vì được làm việc tại một cơ quan báo chí là Đài Tiếng nói Việt Nam, nơi thường xuyên cập nhật thông tin từ chiến trường. Khi đó, ngày nào tôi cũng nghe tin tức trên đài, nên có được những thông tin tổng quát. Ca khúc Như có Bác trong ngày đại thắng là cả quá trình tích lũy cảm xúc từ những năm tháng chiến đấu gian khổ của dân tộc cho đến khi nghe tin thắng trận liên tiếp báo về vào cuối tháng 4-1975, kết hợp với tình cảm nhớ thương dành cho lãnh tụ luôn ở trong tim. Đêm 28-4-1975, tôi hoàn thành ca khúc Như có Bác trong ngày đại thắng chỉ trong vài giờ. Ca khúc lập tức được thu thanh và được phát sóng trên toàn quốc vào ngày 30-4-1975. Tôi cũng như hàng triệu người Việt Nam có chung cảm xúc hân hoan, tự hào trong ngày toàn thắng, và tôi chỉ là người ghi cảm xúc ấy thành bài hát mà thôi. Có lẽ vì thế ca khúc đã chạm vào trái tim của hàng triệu người, đến nay vẫn được nhân dân hát vang khi có niềm vui chung.

- Vào những ngày này, khi cả nước hân hoan hướng tới kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng, là một trong những nhạc sĩ được chứng kiến những sự kiện đáng nhớ trong nhiều giai đoạn lịch sử của dân tộc và có những bài hát gắn với những mốc lịch sử cụ thể, ông có cảm xúc gì đặc biệt?

- Thời gian này tôi nhớ đến nhiều điều lắm. Tôi cứ hay lẩm nhẩm hát những ca khúc mà mình sáng tác trước kia, trong đầu cũng hay nghĩ đến những ca khúc mới. Tôi không biết mình có đủ sức viết ra những bài hát ấy hay không, nhưng với một nhạc sĩ thì tâm hồn và trí óc không lúc nào ngừng sáng tác.

- Xin cảm ơn nhạc sĩ đã chia sẻ. Nhân dịp đầu xuân, Hànộimới Cuối tuần xin chúc ông thật dồi dào sức khỏe!