Syria - Thổ Nhĩ Kỳ: Căng thẳng tiếp tục leo thang

Idlib hiện là khu vực duy nhất tại Syria nằm dưới sự kiểm soát của các tay súng nổi dậy. Syria bắt đầu mở chiến dịch tấn công phiến quân tại tỉnh này vào tháng 12-2019, qua đó giải phóng 46 khu định cư nằm ở khu vực rộng 320km2 ở phía Đông và phía Nam, ngay trước khi một lệnh ngừng bắn do Nga và Thổ Nhĩ Kỳ nhất trí đạt được có hiệu lực hôm 12-1 vừa qua.

Tuy nhiên, những tay súng nổi dậy vẫn tiếp tục các cuộc tấn công vào vị trí hoạt động của quân Chính phủ Syria khiến ít nhất 40 binh sĩ nước này thiệt mạng và 80 người khác bị thương. Điều này khiến Damascus nối lại cuộc tấn công bằng một chiến dịch theo hai hướng nhằm vào vùng lãnh thổ cuối cùng do phiến quân kiểm soát.

Trước những diễn biến này, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã cáo buộc Chính phủ Syria vi phạm lệnh ngừng bắn trong khu vực, đồng thời cảnh báo phát động một cuộc tấn công quân sự nếu chiến dịch của quân Chính phủ Syria không nhanh chóng dừng lại. Đây là điều dễ hiểu bởi bên cạnh 12 trạm quan sát của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ được đặt tại khu vực, Ankara còn có vai trò và tầm ảnh hưởng lớn với các lực lượng đối lập của Syria tại đây. Những lo ngại về xung đột trên thực địa đã nhanh chóng trở thành hiện thực.

Trong một thông cáo được đưa ra ngày 3-2, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho biết 8 binh sĩ nước này đã thiệt mạng khi quân đội Syria tiến hành các cuộc pháo kích tại tỉnh Idlib. Do đó, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã pháo kích và không kích trả đũa nhằm vào khoảng 40 vị trí của quân đội Syria. Đài quan sát nhân quyền Syria (SOHR) cho biết, có ít nhất 13 quân nhân Syria thiệt mạng trong trận giao tranh.

Vụ tấn công xảy ra sau khi một phái đoàn quân sự quy mô lớn của Thổ Nhĩ Kỳ gồm 50 xe bọc thép, xe tải chở theo xe tăng và các xe chở quân được phát hiện tiến vào tỉnh Idlib qua giao lộ Kafr Loosen hôm 2-2.

Trước đó, Tổng thống R.Erdogan cho biết mọi phương án, bao gồm sử dụng vũ lực, đang nằm trên bàn thảo luận. Theo nhà lãnh đạo 65 tuổi, hành động quân sự của chính quyền Syria không chỉ gây đe dọa người dân nước này mà còn khiến nước láng giềng bị ảnh hưởng từ làn sóng người di cư. Ước tính có khoảng 1 triệu người ở Idlib đang đổ về biên giới Thổ Nhĩ Kỳ do hậu quả từ chiến dịch tấn công của Chính phủ Syria.

Không dừng lại ở đó, mâu thuẫn còn nhen nhóm giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, 2 trong số 3 nước đóng vai trò chủ chốt trong tiến trình hòa đàm Astana về tình hình Syria. Ankara liên tục chỉ trích Mátxcơva không tuân thủ thỏa thuận chung khi đã hậu thuẫn chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad thực hiện các cuộc tấn công tại Idlib và cảnh báo Mátxcơva không được tham gia cuộc giao tranh này.

Về phần mình, Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng, vụ việc ở tỉnh Idlib cho thấy các chỉ huy quân đội Nga - Thổ Nhĩ Kỳ cần thường xuyên liên lạc để cung cấp thông tin về các hoạt động di chuyển quân gần nhất, bởi các đơn vị của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ di chuyển trong vùng hạ nhiệt căng thẳng mà không hề thông báo trước cho phía Nga và đã bị quân đội Syria tấn công khi đang thực hiện chiến dịch quân sự chống khủng bố ở phía Tây thành phố Saraqib.

Như vậy, các lực lượng tại Idlib tiếp tục thất bại trong việc tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn. Phát biểu trước báo giới hôm 3-2, Người phát ngôn Liên hợp quốc Stephane Dujarric cảnh báo về tình trạng căng thẳng leo thang khi các cuộc đụng độ giữa lực lượng quân đội Chính phủ Syria và Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục xảy ra, đồng thời kêu gọi các bên nhanh chóng quay lại các cuộc đàm phán hòa bình.