Chọn sách giáo khoa lớp 1 năm học 2020-2021 ở Hà Nội: Để học sinh phát triển toàn diện

Phát huy quyền tự chủ

Theo quy định tại Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT ngày 30-1-2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn việc lựa chọn sách giáo khoa trong cơ sở giáo dục phổ thông, để lựa chọn sách giáo khoa lớp 1 đưa vào giảng dạy từ năm học 2020-2021, mỗi nhà trường sẽ thành lập một hội đồng lựa chọn sách. Hội đồng bao gồm: Người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu, tổ trưởng tổ chuyên môn, đại diện giáo viên dạy các môn học, hoạt động giáo dục (gọi chung là môn học) có sách giáo khoa được lựa chọn, đại diện ban đại diện cha mẹ học sinh. Số lượng thành viên hội đồng là số lẻ, tối thiểu là 11 người, trong đó có ít nhất 2/3 là tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên... Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 15-3-2020.

Thành phố Hà Nội hiện có 772 trường tiểu học và trường phổ thông có cấp tiểu học. Theo ghi nhận thực tế, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, học sinh phải nghỉ học, song Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, các phòng giáo dục và đào tạo của 30 quận, huyện, thị xã vẫn tiến hành các hoạt động chuyên môn, trong đó có việc triển khai các nội dung của Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT tới tất cả các trường thuộc phạm vi quản lý để tiến hành lựa chọn sách giáo khoa lớp 1.

Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo quận Tây Hồ Lê Hồng Vũ cho biết, phòng đã chỉ đạo các trường học trên địa bàn thực hiện song song hai nhiệm vụ, vừa chống dịch Covid-19, vừa khẩn trương tổ chức nghiên cứu, lựa chọn sách giáo khoa lớp 1 theo đúng tiến độ. Phòng đã liên hệ, tạo điều kiện tối đa để các nhà xuất bản có thể chuyển đầy đủ các bản mẫu sách giáo khoa của 5 bộ sách trong danh mục đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt tới các nhà trường, giúp các trường phát huy quyền tự chủ trong việc lựa chọn sách.

Tại Trường Tiểu học Phúc Tân (quận Hoàn Kiếm), các giáo viên được chia làm 6 nhóm theo môn học, hoạt động giáo dục, mỗi nhóm có khối trưởng chuyên môn làm nhóm trưởng. Thành viên của từng nhóm đọc toàn bộ các đầu sách được phân công, trao đổi, thảo luận về những ưu, nhược điểm trong từng bài học. Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phúc Tân Nguyễn Thị Phượng cho rằng, việc được quyền chọn sách giáo khoa để giảng dạy là cơ hội để các trường học phát huy quyền tự chủ, nhưng cũng là trách nhiệm nặng nề, đòi hỏi mỗi nhà trường phải thực hiện nghiêm túc, minh bạch. Khó khăn hiện nay là học sinh đang tạm nghỉ học, nên việc lựa chọn sách chủ yếu mang tính chủ quan, chưa được trải nghiệm bằng thực tế dạy học.

Còn ông Lê Hoàng Hải, phụ huynh Trường Mầm non Châu Sơn (huyện Ba Vì) cho biết: “Được huy động cùng các giáo viên tham gia tìm hiểu, lựa chọn sách giáo khoa để chuẩn bị giảng dạy cho học sinh lớp 1 năm học 2020-2021, chúng tôi mừng vì được quyền đóng góp cho việc học tập của con trong năm học tới. Tuy nhiên, cái khó của phụ huynh là không có chuyên môn, lại vướng công việc, nên không thể lúc nào cũng có mặt tại trường để tìm hiểu về sách…”.

Quyết tâm tìm những lá phiếu chất lượng

Với mục tiêu đặt quyền lợi của học sinh lên cao nhất, các đơn vị, nhà trường đã và đang triển khai nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn, giúp thành viên hội đồng lựa chọn sách có thể tiếp cận nhiều nhất với từng bản mẫu sách, từ đó có những lá phiếu chất lượng, giúp học sinh được học những cuốn sách phù hợp để phát triển toàn diện cả kiến thức và kỹ năng.

Hiệu trưởng Trường Tiểu học Dịch Vọng B (quận Cầu Giấy) Đỗ Thị Mai chia sẻ, để khắc phục hạn chế do số lượng bản sách ít, nhà trường động viên giáo viên tập trung nghiên cứu các bản sách điện tử. Cách thức này giúp giáo viên có thể tận dụng thời gian ở mọi nơi để đọc, nghiên cứu. Với mong muốn chọn ra được những cuốn sách phù hợp nhất, nhà trường lưu ý giáo viên khi đánh giá từng cuốn sách không chỉ quan tâm đến nội dung kiến thức, mà còn xác định rõ từng môn học có tích hợp nội dung gì, phát triển những kỹ năng nào cho học sinh, có phù hợp với điều kiện dạy học của nhà trường hay không…

Để có lá phiếu chất lượng, theo Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ba Vì Phùng Ngọc Oanh, ngoài việc yêu cầu 100% các trường lựa chọn giáo viên có chuyên môn, phẩm chất tốt vào hội đồng lựa chọn sách, phòng còn làm cầu nối, chỉ đạo các trường tiểu học huy động phụ huynh có con đang học lớp mẫu giáo 5 tuổi ở trường mầm non tại cùng địa phương tham gia tìm hiểu, lựa chọn sách. Cách thức này hạn chế được việc bỏ phiếu mang tính hình thức, bởi chính họ cũng là người chịu trách nhiệm về chất lượng học tập của con em mình khi bước vào lớp 1 năm học 2020-2021 trong vài tháng nữa.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Phạm Xuân Tiến cho biết, nhằm thống nhất các tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa lớp 1 năm học 2020-2021 trên địa bàn, ngày 19-3-2020, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã gửi tới phòng giáo dục và đào tạo 30 quận, huyện, thị xã bản dự thảo gồm 4 tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa để lấy ý kiến góp ý của các nhà trường.

Với mục tiêu bảo đảm quyền lợi cho học sinh, dự thảo đặt tiêu chí sách giáo khoa tạo điều kiện cho học sinh học tích cực và hiệu quả là tiêu chí số một. Theo đó, trong quá trình lựa chọn sách giáo khoa, ngoài các yêu cầu chung, nhà trường cần quan tâm xem xét nội dung sách, chú trọng việc rèn cho học sinh khả năng tự học, tự bồi dưỡng phẩm chất và vận dụng kiến thức đã học cho học sinh ở mức độ nào…

Trên cơ sở các ý kiến đóng góp, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội sẽ hoàn hiện, trình UBND thành phố phê duyệt tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa. Căn cứ vào những tiêu chí đã được phê duyệt, các nhà trường chủ động lựa chọn danh mục sách (ở tất cả các môn học, hoạt động giáo dục của lớp 1) và chịu trách nhiệm về quyết định lựa chọn của đơn vị mình, đồng thời tổ chức dạy, học bảo đảm chất lượng.

Dự thảo 4 tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa của Hà Nội: Sách giáo khoa tạo điều kiện cho học sinh học tích cực và hiệu quả; tạo điều kiện cho giáo viên đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; phù hợp với các yếu tố đặc thù của địa phương; phù hợp với điều kiện bảo đảm chất lượng và kế hoạch giáo dục của địa phương.