Phát hiện siêu Trái đất cực hiếm gặp

Tuy vũ trụ của chúng ta có hàng tỷ thiên hà, mỗi thiên hà chứa hàng triệu ngôi sao khác nhau, tìm kiếm một hành tinh có đặc điểm giống Trái đất lại là nhiệm vụ không dễ dàng.

Trong hành trình tìm kiếm hành tinh không quay quanh Mặt trời, các nhà khoa học chỉ có thể phát hiện những ngoại hành tinh (hành tinh nằm ngoài Hệ Mặt trời) với một số đặc điểm giống Trái đất. Mỗi phát hiện giúp chúng ta tiến gần đến giấc mơ đưa con người lên hành tinh khác để sinh sống.

Các nhà khoa học tại Đại học Canterbury (New Zealand) mới phát hiện một siêu Trái đất mới rất đặc biệt. Nằm về phía trung tâm dải thiên hà, hành tinh có tên OGLE-2018-BLG-0677 là một trong số ít ngoại hành tinh có các đặc điểm giống Trái đất từng được phát hiện.

Theo Vice, khối lượng của siêu Trái đất này gấp khoảng 4 lần Trái đất. Nó quay quanh một ngôi sao lùn mờ, khối lượng bằng 10% Mặt trời. Các nhà nghiên cứu ước tính một năm trên hành tinh này dài khoảng 617 ngày.

Hành tinh này được quan sát lần đầu bằng kính viễn vọng Chile vào năm 2018, sau đó là 3 kính viễn vọng tương tự ở Chile, Australia và Nam Phi.

Dù rất hiếm gặp nhưng siêu Trái đất là chủ đề nghiên cứu khá thú vị. Một siêu Trái đất là ngoại hành tinh có khối lượng gấp 10 lần Trái đất, bề mặt đất đá và có bầu khí quyển mỏng.

Kích thước lớn và bề mặt đá của siêu Trái đất được xem là phù hợp để con người cư trú, tất nhiên còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác như quỹ đạo quay, nước trên bề mặt hay bầu khí quyển có thành phần hóa học phù hợp không.

Siêu Trái đất thường được phát hiện bằng cách tìm kiếm tín hiệu quá cảnh (transit signal), phương pháp tìm các ngoại hành tinh bằng cách phát hiện sự chiếu sáng của nó lên ngôi sao mẹ, có thể quan sát bằng kính viễn vọng.

Tuy nhiên, việc phát hiện OGLE-2018-BLG-0677 bằng phương pháp này rất khó bởi tín hiệu quá cảnh của nó quá yếu.

Để phát hiện hành tinh này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ khuếch đại hấp dẫn (gravitational microlensing), dựa trên hiệu ứng một ngôi sao di chuyển ngang qua hoặc phía trước ngôi sao khác. Ánh sáng từ ngôi sao ở xa hơn được khuếch đại dưới ảnh hưởng từ lực hấp dẫn của ngôi sao nhỏ.

Với siêu Trái đất, lực hấp dẫn của nó và ngôi sao mẹ đã tác động lên ánh sáng một ngôi sao nền nằm cách xa chúng.

Tiến sĩ Herrera Martin, tác giả chính của nghiên cứu cho biết đây là phát hiện cực kỳ hiếm.

"Chỉ có khoảng một trên một triệu ngôi sao trong thiên hà bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng này ở bất cứ lúc nào. Hơn nữa, kiểu quan sát này không lặp lại và xác suất bắt được hành tinh cùng lúc là cực kỳ thấp", Tiến sĩ Martin nhận định.

Những nhà nghiên cứu chính tham gia khám phá hành tinh mới ngoài Tiến sĩ Martin còn có Phó Giáo sư Michael Albrow thuộc Trường Khoa học - Vật lý - Hóa học, Đại học Canterbury. Tháng 1 vừa qua, một siêu Trái đất khác có tên Proxima c quay quanh ngôi sao mẹ gần Mặt trời nhất cũng được phát hiện bởi các nhà nghiên cứu này.