Dịch Covid-19 khiến thu nhập của nhiều hộ gia đình Việt Nam giảm tới 70%

Hội thảo đã phân tích về báo cáo đánh giá “Tác động kinh tế - xã hội của đại dịch Covid-19 đối với hộ gia đình và doanh nghiệp dễ bị tổn thương ở Việt Nam - Phân tích có tính tới yếu tố giới” - do UNDP, UNWOMEN và Trung tâm Phân tích và dự báo (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) thực hiện.

Đánh giá đã khảo sát hơn 900 hộ gia đình và hơn 900 đơn vị sản xuất kinh doanh dễ bị tổn thương (bao gồm hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và vừa) tại 58/63 tỉnh, thành  phố của Việt Nam. 

Kết quả cho thấy, dịch Covid-19 có ảnh hưởng khác biệt đến các hộ gia đình dễ bị tổn thương, đặc biệt là hộ gia đình của đồng bào dân tộc thiểu số, hộ gia đình có lao động phi chính thức và người nhập cư, và đã dẫn tới gia tăng cao tình trạng nghèo tạm thời về thu nhập, đặc biệt trong nhóm hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số. 

Thu nhập hộ gia đình giảm sâu nhất do dịch Covid-19 được ghi nhận vào tháng 4-2020, khi chỉ bằng 29,7% so với tháng 12-2019. Con số này sang tháng 5-2020 là 51,1%. 

Đại dịch cũng làm giảm đáng kể doanh thu của cả hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thực tế này buộc hầu hết các nhóm này phải cắt giảm hoạt động kinh doanh, giảm số lượng người lao động, do sự sụt giảm nghiêm trọng về nhu cầu đầu ra và những gián đoạn trong cung ứng đầu vào.

Chia sẻ tại hội thảo, Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam Caitlin Wiesen cho biết, đây là đánh giá đầu tiên thực chứng tác động của Covid-19 tới các hộ gia đình và doanh nghiệp dễ bị tổn thương, tác động tới tình trạng nghèo đói và bao gồm thông tin về tình hình phục hồi sớm. Đại diện thường trú của UNDP cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của sự kết hợp giữa hành động sớm, có dự báo và linh hoạt của Chính phủ và những sáng kiến của người dân, là chìa khóa thành công của Việt Nam trong cuộc chiến đẩy lùi đại dịch Covid-19 và giảm thiểu những tác hại về mặt kinh tế - xã hội của đại dịch. 

Trong chia sẻ của mình, Trưởng đại diện UNWOMEN tại Việt Nam Elisa Fernandez Saenz cho rằng, nếu không được khắc phục một cách toàn diện, hậu quả về sức khỏe và kinh tế - xã hội của đại dịch Covid-19 có thể sẽ dẫn đến bất bình đẳng giới và nguy cơ đẩy lùi những thành quả thu được trong nỗ lực trao quyền cho phụ nữ trong những thập kỷ gần đây. 

Cũng tại hội thảo, Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (NCIF) thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình bày báo cáo “Dịch Covid-19: Bối cảnh thế giới, triển vọng kinh tế Việt Nam 6 tháng cuối năm 2020”. Theo đó, đại dịch Covid-19 đã gây ra những ảnh hưởng tiêu cực, nhanh và mạnh tới kinh tế thế giới và Việt Nam; nguy cơ suy thoái lớn nhất trong nhiều thập kỷ, tăng trưởng sụt giảm nghiêm trọng hơn cả thời kỳ khủng hoảng tài chính 2008-2009. 

Trong bối cảnh đó, Giám đốc Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia Lưu Quang Khánh nhận định, dư địa tăng trưởng của nền kinh tế trong 6 tháng cuối năm bị thu hẹp đáng kể. Trong bối cảnh Covid-19 ảnh hưởng lên nhiều mặt kinh tế - xã hội và nhiều đối tượng, mở rộng thị trường, thúc đẩy đầu tư, kích thích tiêu dùng là những động lực tăng trưởng. Do đó, về dài hạn cần phải có những giải pháp vượt qua mức bình thường cho trạng thái bình thường mới của nền kinh tế; về ngắn hạn, cần lấy tốc độ thực hiện chính sách là phương châm hàng đầu mới có thể sớm đưa nền kinh tế vào ổn định và tiếp tục phát triển.

Báo cáo của NCIF cũng đưa ra các khuyến nghị để Chính phủ tinh chỉnh các quyết định chính sách và quá trình thực hiện bảo vệ sinh kế của các hộ gia đình dễ bị tổn thương, hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và vừa phục hồi hoạt động và đảm bảo việc làm cho người lao động.