Tiểu thuyết dã sử Loạn 12 sứ quân

Tác phẩm Loạn 12 sứ quân được viết trên hộc đồ nghề sửa xe đạp của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư trong giai đoạn khó khăn khiến ông phải tạm gác công việc nghiên cứu lại. Không có thời gian rảnh rỗi để tới thư viện tìm kiếm tài liệu, bao nhiêu sách báo tích lũy được thì đã bán lấy tiền đong gạo, ông chỉ còn cách “moi” trong trí nhớ những gì đã đọc, xem, nghe để dựng bộ truyện này: “Loạn 12 sứ quân là một giai đoạn lịch sử xảy ra cách nay trên một nghìn năm, lại vào thời gian khuyết sử, cho nên khi viết, tôi đã phải cố gắng hết sức để lựa chọn những từ, những chữ thật mộc mạc cho hợp với ngôn ngữ đương thời”.

Bộ tiểu thuyết dã sử Loạn 12 sứ quân được ông viết dựa trên một số sự kiện lịch sử đầu thế kỷ X, khi Ngô Quyền xưng vương. Truyện bắt đầu với sự kiện Ngô Quyền băng hà (năm 944), em vợ là Dương Tam Kha cướp ngôi vua, triều đình nội loạn, các thế lực khắp nơi nổi dậy cát cứ. Con thứ của Ngô Quyền là Ngô Xương Văn lật đổ Dương Tam Kha, đón anh ruột về cùng trị quốc. Sau khi hai anh em mất, triều đình đại loạn, nhà Ngô suy yếu, Ngô Xương Xí tự thấy không thể đứng đầu một nước, nên lui về Bình Kiều. Lợi dụng tình trạng đó, các thế lực phong kiến nổi dậy, mỗi người hùng cứ một phương. Đó là loạn 12 sứ quân.

Lãnh địa của mỗi sứ quân bằng khoảng một vài huyện ngày nay. Các sứ quân xây thành đắp lũy thôn tính lẫn nhau, gây nên cuộc tranh chấp kéo dài suốt 28 năm khiến dân chúng cực khổ. Tuy vậy, các sứ quân không “cõng rắn cắn gà nhà” hòng bảo vệ địa vị và duy trì quyền lợi của mình. Chấm dứt cuộc nổi loạn của 12 sứ quân, mang lại sự bình yên cho người dân, người anh hùng dân tộc Đinh Bộ Lĩnh đã hoàn thành sứ mệnh trước lịch sử là giương cao ngọn cờ thống nhất quốc gia.

Được xuất bản lần đầu vào năm 1992, Loạn 12 sứ quân do NXB Đồng Nai thực hiện. Sau gần 30 năm, tác giả Nguyễn Đình Tư bước vào tuổi 99, NXB Văn hóa - Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh đã hiệu đính, chỉnh sửa, hoàn thiện để tái bản bộ sách này. Bộ sách 3 cuốn Loạn 12 sứ quân gồm 6 phần: Mộng bá tranh hùng, Vọng nguyệt đài, Hoa Lư anh hùng tụ nghĩa, Khói lửa kinh kỳ, Mưu chước thiền sư, Vạn Thắng Vương.