Tầm nhìn APEC đến năm 2040 - Dấu mốc mới định hướng tương lai APEC và khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Với kết quả này, Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 27 đã hoàn tất thực hiện sáng kiến do Việt Nam khởi xướng và được thông qua tại Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 25 diễn ra tháng 11-2017 tại thành phố Đà Nẵng về xây dựng Tầm nhìn APEC sau năm 2020. 

Là sự kiện quan trọng nhất trong khuôn khổ Tuần lễ Cấp cao lần thứ 27 của Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC 27 đã diễn ra trực tuyến vào tối ngày 20-11-2020 (giờ Việt Nam), dưới sự chủ trì của Thủ tướng Malaysia Muhyddin Yassin. 

Tham dự hội nghị có các nhà lãnh đạo và đại diện 21 nền kinh tế thành viên APEC, Tổng Giám đốc của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), lãnh đạo Hội đồng tư vấn doanh nghiệp APEC (ABAC), Hội đồng Hợp tác Kinh tế Thái Bình Dương (PECC), Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương (PIF) và Ban Thư ký ASEAN. 

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự hội nghị. Đoàn chính thức tháp tùng Thủ tướng Chính phủ có lãnh đạo Văn phòng Chính phủ, Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Y tế.

Trước những tác động và thiệt hại nặng nề của đại dịch Covid-19 đối với thế giới và khu vực, các nhà lãnh đạo APEC bày tỏ chia sẻ sâu sắc với những mất mát của người dân và tri ân những lực lượng đã và đang ở tuyến đầu chống dịch. 

Các nhà lãnh đạo nhất trí với đánh giá của Tổng Giám đốc IMF cho rằng kinh tế thế giới vẫn trong giai đoạn suy thoái nặng nề, đại dịch đã làm đảo ngược những thành tựu của thế giới về xoá đói giảm nghèo trong ba thập kỷ qua và gia tăng bất bình đẳng. 

Hội nghị nhấn mạnh quá trình phục hồi còn nhiều rủi ro và không đồng đều, đặc biệt khi dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp. Theo đó, các nhà lãnh đạo khẳng định tiếp tục thúc đẩy các gói kích thích kinh tế, chú trọng tài khóa minh bạch và bền vững, tạo thuận lợi cho di chuyển thiết yếu của người dân, nhất là các doanh nhân và tạo thêm nhiều việc làm mới.

Các nhà lãnh đạo APEC khẳng định ý nghĩa quan trọng của việc tăng cường lòng tin, phối hợp hành động và thúc đẩy hợp tác đa phương, nắm bắt các cơ hội mới trên nền tảng công nghệ số, kết nối số để đưa châu Á - Thái Bình Dương sớm phục hồi và tiếp tục giữ vai trò động lực của tăng trưởng toàn cầu. Hội nghị đề cao vai trò của khoa học công nghệ trong kiểm soát và ứng phó dịch bệnh, bảo đảm khả năng tiếp cận bình đẳng của tất cả người dân đối với vaccine và các sản phẩm y tế thiết yếu an toàn, chất lượng, hiệu quả và chi phí hợp lý.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo cũng chia sẻ đánh giá về những chuyển biến sâu sắc và xu thế lớn của thế giới và khu vực, vai trò của hợp tác APEC trong cục diện đang định hình. Bên cạnh tiếp tục khẳng định duy trì môi trường thương mại và đầu tư mở và tự do, hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ và hoạt động hiệu quả, các nhà lãnh đạo cam kết tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa liên kết kinh tế, kết nối toàn diện, kết nối số tại châu Á - Thái Bình Dương.

Đáng chú ý, hội nghị có nhiều ý kiến lạc quan về triển vọng xây dựng Khu vực Thương mại tự do châu Á - Thái Bình Dương, hoan nghênh Hiệp định Đối tác toàn diện chiến lược xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đang được triển khai và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) vừa được ký kết ngày 15-11-2020 tại Hà Nội. 

Trên cơ sở đánh giá những thành tựu của khu vực trong triển khai các Mục tiêu Bogor về thương mại và đầu tư tự do và mở được thông qua từ năm 1994, các nhà lãnh đạo APEC đã thông qua Tầm nhìn mới của hợp tác khu vực. Theo đó, Tầm nhìn đến năm 2040 là xây dựng một cộng đồng châu Á - Thái Bình Dương mở, năng động, tự cường và hòa bình vì sự thịnh vượng của tất cả người dân và các thế hệ tương lai. 

Tầm nhìn APEC 2040 sẽ được hiện thực hóa thông qua đẩy mạnh các trụ cột hợp tác nền tảng của APEC về thương mại và đầu tư mở và tự do, liên kết kinh tế khu vực, kết nối toàn diện, hợp tác kinh tế kỹ thuật,… cùng với các động lực mới về đổi mới, sáng tạo, quá trình số hóa và chuyển đổi số, tăng trưởng mạnh mẽ, cân bằng, an toàn, bền vững và bao trùm.

Hội nghị đánh giá cao đóng góp và những đề xuất tham vọng và thiết thực của Nhóm Tầm nhìn APEC (AVG), Hội đồng tư vấn doanh nghiệp APEC (ABAC) và Hội đồng Hợp tác Kinh tế Thái Bình Dương (PECC) trong quá trình thảo luận và xây dựng Tầm nhìn trong 3 năm qua.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ nhiều nhận định về cục diện thế giới và khu vực cũng như định hướng thúc đẩy phục hồi kinh tế và ứng phó dịch bệnh thời gian tới. Thủ tướng nhấn mạnh sự cần thiết đề cao tinh thần hợp tác, trách nhiệm với cộng đồng quốc tế và trên hết là tăng cường hợp tác đa phương, cũng như cân bằng giữa hành động ngắn hạn và xử lý các thách thức trung và dài hạn trong ứng phó "đa khủng hoảng" hiện nay.

Với vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chia sẻ kinh nghiệm và thành tựu của Việt Nam nói riêng và của Cộng đồng ASEAN nói chung trong chủ động thích ứng, hành động quyết liệt, kịp thời, kiểm soát đại dịch, xử lý các hệ lụy kinh tế, xã hội và từng bước phục hồi kinh tế. 

Về định hướng hợp tác APEC, Thủ tướng Chính phủ bày tỏ ấn tượng trước những kỳ tích về phát triển kinh tế, xã hội của châu Á - Thái Bình Dương sau hơn 25 năm theo đuổi thực hiện các Mục tiêu Bogor; đồng thời khẳng định trọng trách kế thừa các thành tựu, cùng nhau xây dựng tương lai để APEC tiếp tục phát huy vai trò không thể thiếu và khả năng thích ứng trong một thế giới thay đổi và cấu trúc khu vực đang định hình. 

Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra một số đề xuất có ý nghĩa chiến lược thúc đẩy hợp tác APEC thời gian tới. Thủ tướng đề nghị APEC phối hợp hành động kiểm soát dịch Covid-19, thúc đẩy liên kết kinh tế, bảo đảm các chuỗi cung ứng để châu Á - Thái Bình Dương tiếp tục là đầu tầu trong tiến trình phục hồi kinh tế.

Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh động lực mới đối với APEC chính là thực hiện chuyển đổi số toàn diện trên các lĩnh vực để nâng cao các giá trị cốt lõi của APEC trong Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. APEC cần đi đầu đưa châu Á - Thái Bình Dương trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và công nghệ; phát triển nguồn nhân lực số, đẩy mạnh kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, khoảng cách số… Bên cạnh đó, phát triển bền vững, bao trùm, ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là dịch bệnh, thiên tai, nguồn nước, biến đổi khí hậu… cần trở thành trụ cột mới của hợp tác APEC. Trong đó, người dân và doanh nghiệp cần được đặt vào trung tâm của phát triển và liên kết kinh tế. APEC cần hỗ trợ các thành viên phát triển theo hướng thông minh hơn, xanh hơn và bao trùm hơn.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành cùng các thành viên APEC để biến tầm nhìn và ước vọng được thông qua ngày hôm nay thành trái ngọt của hoà bình, ổn định và hạnh phúc của mọi người dân trong khu vực. 

Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC lần thứ 27 đã thành công tốt đẹp với việc thông qua Tuyên bố Putrajaya về Tầm nhìn APEC tới năm 2040 và Tuyên bố chung Kuala Lumpur năm 2020, đánh dấu việc hoàn thành thực hiện sáng kiến do Việt Nam khởi xướng về thành lập Nhóm Tầm nhìn APEC và xây dựng định hướng hợp tác của APEC trong giai đoạn phát triển mới, được thông qua tại Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 25 tháng 11-2017 tại thành phố Đà Nẵng.

Kết thúc hội nghị, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern đã chính thức nhận bàn giao vai trò chủ nhà Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC lần thứ 28 với chủ đề "Cùng đồng hành - Cùng hợp tác - Cùng tăng trưởng".