Phòng bệnh tim mạch khi trời lạnh

- Xin bác sĩ cho biết, thời tiết lạnh, số lượng bệnh nhân nhập viện với các bệnh lý tim mạch có gia tăng hơn so với thời điểm khác trong năm?

- Những ngày trời lạnh như hiện nay, trung bình một ngày, Bệnh viện Tim Hà Nội tiếp nhận 1.400-1.500 bệnh nhân, tăng 10-20% so với thời điểm bình thường. Để bảo đảm công tác phòng dịch Covid-19, các quy trình sàng lọc, phân luồng cho bệnh nhân thường xuyên được bệnh viện cập nhật, bổ sung phù hợp với tình hình thực tế. Để kiểm soát tốt số lượng người ra vào, bệnh viện đã thực hiện việc phân luồng, giãn cách bệnh nhân, người nhà ngay từ cổng. Tất cả người dân đến thăm khám phải đeo khẩu trang, sát khuẩn tay nhanh, đo thân nhiệt và kê khai y tế dưới sự hướng dẫn của nhân viên bệnh viện tại chốt sàng lọc.

- Vì sao trời lạnh lại làm gia tăng các biến cố về tim mạch, thưa bác sĩ?

- Mùa lạnh, huyết áp thường tăng cao hơn so với mùa hè khoảng 5mmHg. Sự duy trì liên tục mức tăng huyết áp này sẽ làm tăng 21% các biến chứng tim mạch. Thêm vào đó, thời tiết lạnh cũng làm tăng tiết các catecholamin trong máu, dẫn đến co mạch ngoại biên, làm tăng lượng máu trở về tim và tăng huyết áp. Riêng với người cao tuổi, huyết áp thường không quá 140/90mmHg. Khi thời tiết chuyển sang giá lạnh đột ngột, các mạch máu trong cơ thể bị co thắt lại, huyết áp tăng lên; ngoài ra, mức huyết áp có thể tăng vọt khi đột ngột ra ngoài trời lạnh hoặc khi tắm khuya…, nếu huyết áp tối đa quá 180mmHg là điều rất đáng lo ngại. 

Ngoài ra, với những người bị bệnh đái tháo đường, nguy cơ biến chứng tăng huyết áp càng cao và dễ có cơn huyết áp kịch phát, nguy hiểm. Khi trời lạnh, nhu cầu ô xy cho cơ tim tăng hơn, vì vậy cũng có nguy cơ xuất hiện dấu hiệu của các bệnh mạch vành như đau ngực, nhồi máu cơ tim cấp. Đặc biệt, thời tiết lạnh còn làm tăng số lượng tiểu cầu, tăng hồng cầu và độ nhớt của máu, làm tăng nguy cơ bệnh động mạch vành, tai biến mạch máu não và bệnh mạch máu ngoại vi.

- Việc tăng huyết áp khi trời lạnh còn có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Vậy, xin bác sĩ cho biết những dấu hiệu nào để nhận biết cơn đột quỵ?

- Trời rét sẽ làm co mạch, khiến huyết áp tăng vọt, dễ gây ra tai biến, nhất là với người già. Tình trạng này dễ dàng dẫn đến các biến cố như vỡ mạch máu não, đau thắt ngực. Các dấu hiệu nghi ngờ do biến cố tim mạch, gồm: Đau thắt ngực hoặc cảm giác khó chịu vùng ngực; khó thở có thể xảy ra kèm hoặc không kèm với tức ngực; vã mồ hôi, buồn nôn, hay nhức đầu. Trong khi đó, dấu hiệu cảnh báo tai biến mạch máu não là đột ngột tê (hay yếu) một bên mặt, tay hoặc chân; đột ngột choáng, nói khó; đột ngột đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân… Quan trọng nhất trong cấp cứu đột quỵ là vấn đề thời gian, phải nhanh chóng đưa bệnh nhân tới bệnh viện càng sớm càng tốt để tận dụng thời gian vàng (3 giờ đầu) của não.

- Bác sĩ có lời khuyên gì về việc dự phòng các tai biến của bệnh tim mạch?

- Để dự phòng các tai biến vào mùa lạnh, cơ thể cần được giữ ấm đầy đủ, đặc biệt đối với người cao tuổi hoặc người có tiền sử mắc các bệnh tim mạch, như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh mạch vành. Cần tránh ra trời lạnh đột ngột vào buổi sáng, nhất là lúc mới ngủ dậy. Buổi sáng, khi tỉnh giấc, không nên ra khỏi chăn và xuống giường ngay mà cần nằm lại trên giường, vận động nhẹ nhàng 3-5 phút để cơ thể dần thích nghi. Khi tắm rửa, cần tắm nơi kín gió, làm ấm phòng bằng đèn sưởi và dùng nước ấm, tránh tăng huyết áp đột ngột do lạnh. Những bệnh nhân mắc bệnh mạn tính cần nhớ uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, nhất là trường hợp bị tăng huyết áp. Các thuốc tăng huyết áp cần được uống liên tục, suốt đời, không được ngừng thuốc đột ngột và có theo dõi của nhân viên y tế. Những bệnh nhân có bệnh động mạch vành nên được khám theo dõi định kỳ, nhất là khi chuyển mùa, khi thời tiết thay đổi để có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.

- Theo bác sĩ, chế độ ăn uống và tập thể dục như thế nào là tốt cho tim mạch?

- Để hạn chế nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch cần tránh ăn mặn, vì nó có thể dẫn tới cao huyết áp. Ngoài ra, nên ăn ít những đồ ăn giàu mỡ, nhiều cholesterol, như: Thịt mỡ, nội tạng động vật, bơ..., nên ăn đồ luộc, tránh đồ chiên rán và nên ăn nhiều rau, quả, uống nhiều nước. Ngoài ra, dù trời lạnh, mọi người vẫn nên tăng cường vận động thể lực. Tuy nhiên, cần tránh tập thể dục ngoài trời vào lúc sáng sớm, tránh bị cảm lạnh đột ngột.

- Trân trọng cảm ơn bác sĩ!