ADB: Việt Nam cần tăng đào tạo kỹ năng phục vụ chuyển đổi Cách mạng công nghiệp 4.0

Nghiên cứu của ADB xem xét các ngành logistic và chế biến nông sản - là hai lĩnh vực quan trọng đối với tăng trưởng, việc làm, năng lực cạnh tranh quốc tế, và Cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam. Báo cáo nhận thấy, các công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ xóa bỏ khoảng từ 1/4 tới 1/3 số việc làm trong các ngành nói trên, song sự cắt giảm này sẽ được bù đắp nhiều hơn bằng nhu cầu lao động mới, từ đó có thể dẫn tới lợi ích tích cực về việc làm ở cả hai ngành. 

Bên cạnh đó, ADB cho rằng, tác động của dịch Covid-19 tới các chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị sẽ buộc ngành chế biến nông sản của Việt Nam cần phải điều chỉnh để phù hợp với sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng.

Về phần mình, ngành logistic sẽ chứng kiến sự tăng trưởng mạnh sau đại dịch do sự gia tăng của thương mại điện tử và tính chất đang thay đổi của ngành bán lẻ. Tuy nhiên, cả hai ngành đều phải tích hợp các chuỗi cung ứng điện tử và khởi động những sáng kiến số, đồng nghĩa sẽ khiến nhu cầu nâng cao năng lực và đào tạo lại trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. 

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, dù 68% số cơ sở đào tạo ở Việt Nam báo cáo đã được trang bị tốt cho Cách mạng công nghiệp 4.0, con số này vẫn thấp hơn so với Campuchia (73%), Philippines (81%) và Indonesia (95%). Nghiên cứu ghi nhận cả những khác biệt về nhận thức giữa cơ sở đào tạo và nhà tuyển dụng lao động về sự sẵn sàng cho công việc của học viên tốt nghiệp. Chỉ 4% số cơ sở đào tạo báo cáo có sử dụng các nền tảng giáo dục trực tuyến, trong khi 18% báo cáo đã sử dụng các công cụ thực tế ảo và thực tế tăng cường cho việc giảng dạy.

Trong bối cảnh đó, ADB khuyến nghị Việt Nam cần phát triển các chương trình giáo dục kỹ thuật và dạy nghề chuyên biệt để tạo điều kiện cho công cuộc chuyển đổi sang Cách mạng công nghiệp 4.0, tăng năng suất của người lao động và khả năng cạnh tranh của quốc gia. 

Theo Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam Andrew Jeffries, dù việc ứng dụng các công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ giúp Việt Nam dịch chuyển lên trên trong chuỗi giá trị sản xuất và dịch vụ, nước ta cũng cần cân nhắc những cách tiếp cận mới để bảo đảm lợi ích bao trùm và sự bảo trợ xã hội đối với công nhân tay nghề thấp, đặc biệt những người có nguy cơ bị thay thế và những người cần nâng cao tay nghề.

Chuyên gia này khẳng định, đầu tư thỏa đáng và kịp thời vào phát triển kỹ năng có thể giúp Việt Nam không những khai thác được tiềm năng của Cách mạng công nghiệp 4.0 để nâng cao năng suất mà còn bảo đảm làn sóng này mang lại lợi ích cho người lao động nói chung.

Trong khi đó, chuyên gia giáo dục chính của ADB Shanti Jagannathan nhận định rằng, khi các công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0 nhanh chóng phủ rộng, các khoản đầu tư rộng khắp vào năng lực kỹ thuật số sẽ nâng cao cơ hội của thanh thiếu niên và người lớn tuổi trong việc tiếp cận việc làm có chất lượng cao hơn và giảm rủi ro mất việc làm.

Bà Shanti Jagannathan cho rằng, hiện nay chính là thời điểm để tư duy lại về việc trang bị kỹ năng thông qua sử dụng những nền tảng ảo và công nghệ di động, phát triển các cơ sở đào tạo linh hoạt với những khóa học và chứng chỉ đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.