Thực hiện ''phạt nguội'' tại thành phố Hồ Chí Minh: Đề xuất thí điểm phương thức mới

Việc "phạt nguội" chưa kịp thời

Theo quy định pháp luật hiện hành, khi cơ quan chức năng phát hiện phương tiện vi phạm giao thông qua hệ thống camera, phải gửi thông tin và hình ảnh chứng minh vi phạm tới chủ phương tiện hoặc người điều khiển xe và mời người này đến làm việc. Tuy nhiên, trên thực tế, số người chấp hành  rất ít.

Theo số liệu thống kê của Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt (PC08), Công an thành phố Hồ Chí Minh, từ ngày 16-12-2020 đến 31-3-2021, lực lượng Cảnh sát giao thông ghi nhận được 35.633 trường hợp vi phạm giao thông qua hình ảnh. Hiện đã có 5.091 trường hợp thực hiện quyết định xử phạt, đạt tỷ lệ 14,28%, nộp vào Kho bạc Nhà nước hơn 5,5 tỷ đồng; còn đến 85,72% trường hợp vi phạm chưa nộp phạt.

Anh Trương Hữu Trung, trú tại Khu cư xá ngân hàng, phường Tân Thuận Tây, quận 7, là tài xế xe công nghệ, cho biết: “Tôi và nhiều người ít quan tâm đến giấy thông báo này, vì đăng ký thường trú một nơi, thực tế tạm trú nơi khác, nên nhiều khi giấy gửi về địa chỉ cư trú, nhưng không nhận được”.

Với những trường hợp như trên, cơ quan công an phải gửi dữ liệu hành vi vi phạm sang cơ quan đăng kiểm để phối hợp xử phạt (theo Khoản 12, Điều 80, Nghị định số 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt), khi các phương tiện này đến kỳ đăng kiểm mới. Như vậy, có nhiều trường hợp chủ xe hoặc người điều khiển phương tiện vi phạm nhưng việc không bị xử lý kịp thời, khiến việc răn đe, ngăn chặn hành vi vi phạm đạt hiệu quả chưa cao. Ngoài ra, việc cộng dồn tiền phạt nguội khi đăng kiểm lên đến vài chục triệu đồng, khiến nhiều chủ xe khó thực hiện nghĩa vụ.

Đề xuất việc xử phạt hoàn toàn tự động

Để hạn chế những bất cập trên, UBND thành phố Hồ Chí Minh đã đề xuất Chính phủ cho phép thí điểm tổ chức phạt nguội phương tiện vi phạm hành chính lĩnh vực giao thông đường bộ theo hướng hoàn toàn tự động. Cụ thể, thành phố sẽ thực hiện “Đề án thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ để xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ” giai đoạn 2021-2025 với tổng mức đầu tư 450 tỷ đồng.

Theo đó, việc liên thông dữ liệu về phương tiện, chủ xe cho phép cơ quan chức năng thông báo trực tiếp cho người vi phạm về hành vi vi phạm và mức phạt mà không phải mời họ đến trụ sở xác minh hành vi như trước đây. Ông Ngô Hải Đường, Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng, Sở Giao thông - Vận tải thành phố Hồ Chí Minh cho biết, công nghệ sẽ giúp giảm sự hiện diện của lực lượng chức năng trên đường. Còn chủ xe, người điều khiển phương tiện sẽ phải nâng cao hơn nữa ý thức tự giác chấp hành các quy định về an toàn giao thông.

Theo đề án, trong năm 2021, trên cơ sở tận dụng hệ thống hơn 870 camera giám sát giao thông hiện có, thành phố Hồ Chí Minh sẽ mở rộng phạm vi triển khai phạt nguội ở khu vực trung tâm thành phố, đường vành đai, các điểm đen về tai nạn, các cửa ngõ ra vào thành phố. Giai đoạn 2022-2023, đầu tư 167 tỷ đồng lắp đặt hệ thống quản lý và xử phạt vi phạm giao thông bằng thiết bị ngoại vi tại 40 vị trí kiểm tra, xử phạt các hành vi vi phạm tại các điểm đen về tai nạn giao thông; khu vực ra vào cảng, bến xe; khu vực sân bay...; kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 theo hướng quy định cụ thể về xử phạt nguội hoàn toàn tự động, không thực hiện bước xác minh hành vi vi phạm. Giai đoạn 2024-2025, sẽ đầu tư 286 tỷ đồng mở rộng hệ thống quản lý và xử phạt vi phạm giao thông, bổ sung thiết bị ngoại vi tại 140 vị trí kiểm tra, xử phạt các hành vi vi phạm. Mọi khâu sẽ được tự động hóa 100%, từ phát hiện vi phạm, thông báo, nộp phạt… qua mạng internet, hạn chế tối đa việc dùng thông báo giấy và nộp phạt thủ công như trước đây. Nếu được Chính phủ đồng ý, đề án sẽ được triển khai ngay trong năm 2021.

Với đề án này, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Dương Anh Đức nhấn mạnh: “Thành phố sẽ triển khai việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Ngoài ra, phối hợp với Tổng cục Đường bộ Việt Nam, Cục Đăng kiểm... thực hiện chia sẻ qua lại các dữ liệu ngành Giao thông vận tải với thành phố Hồ Chí Minh, phục vụ công tác quản lý nhà nước”.