Lệnh ngừng bắn tại Afghanistan: Khoảng lặng tạm thời

Lệnh ngừng bắn tạm thời là đề xuất do phía Taliban đưa ra và được sự chấp thuận của Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani. Lần tạm đình chiến thứ tư trong 20 năm xung đột tại Afghanistan trùng với dịp lễ Eid al-Fitr, đánh dấu kết thúc tháng Ramadan của người Hồi giáo. Động thái này được kỳ vọng sẽ tạo ra bầu không khí an toàn để các gia đình Afghanistan kỷ niệm ngày lễ Eid al-Fitr và đến thăm người thân ở các khu vực do Taliban kiểm soát.

Phía Taliban cũng cho biết các tay súng đã được lệnh dừng mọi hoạt động tấn công để người dân có thể tổ chức lễ Eid al-Fitr trong hòa bình. Trong bối cảnh đó, rạng sáng 13-5, người dân Afghanistan trên khắp cả nước đã tới các đền thờ Hồi giáo hoặc tập trung ở những không gian mở để cầu nguyện. Lực lượng an ninh cũng đã được triển khai tới một số khu vực đền thờ lớn ở thủ đô Kabul.

Giới quan sát nhận định, lệnh ngừng bắn được đưa ra vào thời điểm quan trọng ở Afghanistan khi Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang xúc tiến quá trình rút quân khỏi quốc gia này sau 20 năm tham chiến. Thủ đô Kabul đã ở trong tình trạng báo động cao kể từ tháng trước, sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố kế hoạch về việc rút toàn bộ quân đội xứ Cờ hoa khỏi quốc gia Tây Nam Á trước ngày 11-9 và dành ưu tiên của Washington cho các chiến lược khác.

Các quan chức Afghanistan cho biết Taliban đã tăng cường các cuộc tấn công trên khắp đất nước sau thông báo này nhằm gây sức ép. Mới đây, Chính phủ Afghanistan cáo buộc Taliban thực hiện hàng loạt vụ đánh bom bên ngoài trường nữ sinh Sayed-ul-Shuhada ở phía Tây thủ đô Kabul vào ngày 8-5 khiến hơn 80 người thiệt mạng và khoảng 150 người khác bị thương. Tuy nhiên, Taliban đã bác bỏ cáo buộc trên. 

Việc thực hiện các thỏa thuận ngừng bắn luôn là dấu hiệu đáng mừng và là cơ hội cho các bước đi thiện chí tiếp theo. Tổng thống Afghanistan A.Ghani đã ra lệnh cho các lực lượng an ninh tôn trọng lệnh ngừng bắn, đồng thời Chính phủ nước này cũng bày tỏ mong muốn Taliban thực hiện một lệnh ngừng bắn toàn diện hơn để thúc đẩy tiến trình đàm phán. Bất chấp các nỗ lực quốc tế, cuộc đàm phán hòa bình tại thủ đô Doha (Qatar) giữa các bên tham chiến bắt đầu từ năm ngoái đã không đạt được tiến triển và bạo lực vẫn gia tăng.

Tuy nhiên, phía Taliban cho biết, họ không thể thực hiện một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn chừng nào chưa đạt được một thỏa thuận chính trị cụ thể. Một ngày trước khi lệnh ngừng bắn bắt đầu, lực lượng Taliban đã tiến hành một cuộc tấn công và giành quyền kiểm soát Nirkh, một quận chiến lược nằm sát thủ đô Kabul.

Đáng lo ngại là chỉ ít giờ sau khi lệnh ngừng bắn chính thức có hiệu lực, 4 vụ đánh bom đã xảy ra tại Afghanistan khiến ít nhất 11 dân thường thiệt mạng và 13 người khác bị thương. Điều này phần nào nói lên khó khăn chồng chất trong việc thực hiện các nỗ lực xúc tiến hòa bình tại Afghanistan khi người dân nơi đây khó lòng gạt bỏ hoàn toàn nỗi lo thường trực về an ninh, an toàn, dù chỉ trong khoảng thời gian 3 ngày ngắn ngủi.

Trong cuộc xung đột triền miên tại Afghanistan, hàng chục nghìn người đã thiệt mạng và hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa. Điều người dân quốc gia Tây Nam Á này mong mỏi là lệnh ngừng bắn giữa các lực lượng Afghanistan và các tay súng Taliban không chỉ được thực hiện trong 3 ngày lễ Eid al-Fitr. Trên trang Twitter cá nhân, Đặc phái viên của Mỹ về Afghanistan Zalmay Khalilzad khẳng định, người Afghanistan xứng đáng có được nhiều hơn thế, đó là một thỏa thuận chính trị và lệnh ngừng bắn vĩnh viễn.