Giải pháp kiểm soát lạm phát năm 2023

Những dự báo

Ngày 4-1, Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) tổ chức hội thảo Diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam năm 2022 và dự báo năm 2023 tại Hà Nội. Theo Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính Nguyễn Đức Độ, số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, CPI tháng 12-2022 đã tăng 4,56% so với cùng kỳ năm trước. Tính trung bình, CPI trong năm 2022 tăng 3,15%. Lạm phát tại Việt Nam thấp hơn khá nhiều so với mức mục tiêu là 4%. Đây cũng là con số khá thấp nếu so với các nước phát triển. 

Nhận định về lạm phát năm 2023, vị chuyên gia này cho rằng, áp lực lạm phát tại Việt Nam trong năm 2023 sẽ không quá lớn bởi các áp lực đối với lạm phát từ các biến số như tiền tệ, tỷ giá hay giá nhiên, nguyên vật liệu nhiều khả năng đã đạt đỉnh trong năm 2022 và sẽ giảm trong năm 2023. Trên thực tế, lạm phát đã có dấu hiệu hạ nhiệt trong tháng 12-2022, khi lạm phát cơ bản chỉ tăng 0,33% so với tháng liền trước.

"Tuy nhiên, áp lực lạm phát trong năm 2023 có thể đến từ việc Nhà nước điều chỉnh giá dịch vụ y tế, giáo dục, giá điện. Mặc dù vậy, nếu việc điều chỉnh giá được thực hiện trong nửa cuối năm 2023 với mức điều chỉnh không quá lớn, mục tiêu kiểm soát lạm phát khoảng 4,5%, hay thậm chí dưới 4%, là hoàn toàn khả thi", chuyên gia Nguyễn Đức Độ nhấn mạnh.

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhìn nhận, việc thực hiện mục tiêu CPI năm 2023 ở mức 4,5% sẽ không dễ dàng bởi, với nền kinh tế độ mở cao, có độ liên thông nhiều với nền kinh tế thế giới, những biến động bên ngoài đều có ảnh hưởng và tác động khá lớn đến nền kinh tế Việt Nam, đến lạm phát trong khi năm 2023 khu vực và quốc tế sẽ tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Về nội tại nền kinh tế, lạm phát của Việt Nam còn tăng do có độ trễ vì nhập khẩu nhiều, lượng cung tiền lớn hơn theo thời vụ cuối năm 2022; năm 2023 là thời điểm phải chấp nhận tăng một số mặt hàng do Nhà nước quản lý (lương cơ bản, giá điện, y tế, giáo dục...). Vị chuyên gia này dự báo, CPI bình quân năm 2023 sẽ ở mức 4% - 4,5%.

Còn chuyên gia kinh tế - tài chính Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) đưa ra hai kịch bản. Nếu tình hình kinh tế - xã hội của thế giới vẫn diễn biến phức tạp, lạm phát vẫn cao, giá xăng dầu, nguyên vật liệu tăng cao, kinh tế thế giới trì trệ hoặc suy thoái, tăng trưởng chậm, thương mại quốc tế giảm sút, kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng ở mức 6,2% - 6,7%, thì khả năng lạm phát cả năm sẽ trong khoảng 3,3% - 3,7%. Khả năng lạm phát cả năm có thể sẽ ở mức 3,8% - 4,1% nếu tình hình kinh tế - xã hội thế giới được cải thiện hoặc ổn định, giá xăng dầu, nguyên vật liệu ổn định, kinh tế thế giới phục hồi tốt, doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt các cơ hội, nắm bắt và thích ứng với các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết và những thay đổi lớn trong nền kinh tế thế giới, Quốc hội và Chính phủ có các biện pháp chỉ đạo kiên quyết, linh hoạt và thích hợp, tăng trưởng kinh tế năm 2022 đạt mức 6,8% - 7,5%.

Đề xuất giải pháp kiểm soát lạm phát

Để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu 4,5% do Quốc hội đề ra, các chuyên gia cho rằng cần triển khai động bộ các giải pháp. Chuyên gia Ngô Trí Long đưa quan điểm, cần phân tích, dự báo sát tình hình thực tiễn trong và ngoài nước, chủ động đưa ra giải pháp phù hợp cho cả trước mắt và lâu dài.

Đối với các mặt hàng thiếu hụt trong dài hạn, cần có chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư sản xuất, chủ động nguồn nguyên vật liệu, tăng tính độc lập, tự chủ của nền kinh tế. Cộng đồng doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị đầy đủ các điều kiện đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa.  Đối với các mặt hàng thiếu hụt trong ngắn hạn, có giải pháp nhập khẩu kịp thời nguyên nhiên vật liệu, cắt giảm chi phí sản xuất…

Còn theo đại diện Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), các bộ, ngành, địa phương bám sát thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá về các giải pháp cụ thể đối với công tác điều hành giá tại các cuộc họp định kỳ Ban Chỉ đạo điều hành giá. Trong đó, theo dõi sát diễn biến kinh tế và lạm phát thế giới tác động đến Việt Nam để có những giải pháp ứng phó phù hợp; cập nhật sát tình hình cung cầu trong nước để có chỉ đạo dự phòng tại địa phương bảo đảm nguồn cung, bảo đảm cân đối cung cầu trong nước.

Đồng thời, thực hiện chính sách tiền tệ thận trọng, bảo đảm tính chủ động, hiệu quả, phối hợp với điều hành chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm và các chính sách khác để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Đối với các mặt hàng nhà nước định giá, các dịch vụ công đang triển khai lộ trình thị trường (như dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, dịch vụ giáo dục, điện), các bộ, ngành, địa phương chủ động trong việc tính toán, chuẩn bị các phương án giá để triển khai điều chỉnh vào thời điểm phù hợp với quy định và bối cảnh chung.

Đối với các mặt hàng cụ thể, các bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị truờng các mặt hàng thuộc lĩnh vực quản lý, để có biện pháp điều hành phù hợp. Đồng thời, chủ động tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, trong lưu thông để chuẩn bị các nguồn hàng dự trữ, bình ổn giá cả thị trường nhất là dịp cuối năm 2022 và dịp Tết Nguyên đán năm 2023, ưu tiên bảo đảm nguồn cung, đảm bảo cân đối cung - cầu thị trường, nhất là đối với mặt hàng quan trọng, thiết yếu có nhu cầu tăng cao vào dịp cuối năm.