Chuyện về một người Áo được phong hàm Đại tá Quân đội nhân dân VN

Ernst Frey (Nguyễn Dân) khi còn hoạt động trong phong trào Cộng sản Áo (1935).

Frey sinh năm 1915 tại thành Vienna, thủ đô nước Áo, trong một gia đình gốc Do Thái. 19 tuổi, anh gia nhập tổ chức Thanh niên Cộng sản Áo, đã nhiều lần bị bắt giam. Năm 1938, nước Áo sáp nhập vào Đế chế thứ ba của bọn Quốc xã; quân Đức ào ạt tiến vào nước Áo.

Vì thế, Frey phải trốn sang Thụy Sĩ, nhưng tại đây anh cũng bị bắt giam nhiều tháng. Khi được thả, anh trốn sang Pháp với ý định gia nhập Binh đoàn tình nguyện quốc tế sang chiến đấu tại Tây Ban Nha. Tình thế đã đẩy anh vào đội quân lê dương và cùng với đội quân này sang Algeria, rồi từ đây - trên bến cảng Casablanca, đơn vị anh được điều sang chiến trường Đông Dương.

Sau 106 ngày đêm lênh đênh trên biển cả, ngày 1/7/1941, Frey và đồng đội đã tới Sài Gòn. Buổi chiều ấy vô cùng nóng nực. Vào doanh trại, Frey đánh trần, nằm bất động trên chiếc giường gỗ. Mồ hôi tiếp tục túa ra khắp người. Anh ao ước được tắm. Nhưng tắm xong người dịu đi một chút rồi lại nóng ran như cũ.

Ít ngày sau, Frey lên tàu ra Hải Phòng, rồi từ đó đi tàu hoả lên Hà Nội, tiếp đó về một vùng quê với phong cảnh thật là mới lạ: Những rừng cọ, mái tranh, đồng lúa, con đê và những đàn bò. Đó là Việt Trì - nơi đóng quân của Trung đoàn số 5. Tại đây, Frey gặp nhiều lính lê dương bị bệnh vàng da trên mặt, hậu quả của các bệnh về gan, mật, dạ dày hoặc đường ruột - do sốt rét, kiết lị và nghiện rượu.

Cũng trong trại lính, Frey làm quen được với những người cùng chí hướng, như : Schroeder, chàng trai người Đức đến từ thành phố Côlônhơ (Koeln), đảng viên Đảng Cộng sản Đức từ khi còn là sinh viên đại học; Zerna, một thanh niên Berlin, tính tình cởi mở, Silva, người xứ Phoanbec, đảng viên Cộng sản, từng chiến đấu trong Binh đoàn quốc tế ở Tây Ban Nha và Borchers, từng nhiều năm gắn bó với phong trào Cộng sản trên quê hương anh.

Những thanh niên có chung một chí hướng ấy đã thuê một ngôi nhà để khi cần thiết có thể tĩnh dưỡng, tránh sự ồn ào. Ngôi nhà trở thành nơi gặp gỡ, hội họp của những người Cộng sản trong đội quân lê dương đóng ở Việt Trì. Và chính đó là nơi ra đời chi bộ Đảng Cộng sản của họ - một tổ chức do Frey sáng lập và "phụ trách chính trị".

Đối với Frey, việc quan trọng hàng đầu là bắt liên lạc với Đảng Cộng sản Đông Dương. Trong cuộc tìm kiếm ấy, Frey may mắn được tiếp xúc với đồng chí Phong, mà sau Cách mạng tháng Tám1945, ông vô cùng ngạc nhiên và sung sướng khi biết rằng đó là Tổng Bí thư Trường Chinh.

Chính Tổng Bí thư Trường Chinh đã vạch kế hoạch nhằm "giải thoát" Frey và các bạn chiến đấu của ông ra khỏi quân đội Pháp và chuyển sang hoạt động cho cách mạng Việt Nam.

Thoạt đầu, cả Frey và Schroeder, Borchers cùng công tác trong các cơ quan báo chí của Đảng, nhưng khi biết năng lực cụ thể và nguyện vọng của từng người, Đảng đã bố trí Borchers và Schroeder tiếp tục làm báo tại Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, rồi công tác địch vận.

Còn Frey, một người đã từng được đào tạo về quân sự ở Áo, đã được Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp giao nhiệm vụ cùng với Tướng Vương Thừa Vũ làm công tác huấn luyện quân đội ta tại một địa điểm ở Phú Lương. Khó khăn, thiếu thốn nhiều, nhưng khoá huấn luyện đã trang bị những kiến thức cơ bản về quân sự cho một số chiến sĩ ưu tú đầu tiên của quân đội.

Theo CAND