Liệt mặt vì thói quen nguy hại khi ngủ

Mắc bệnh vì chủ quan

Miền Bắc đang trong những chuyển mùa, thời tiết lạnh vào sáng sớm và ban đêm. Đây là thời điểm nhiều người có nguy cơ bị liệt dây thần kinh số 7, hay còn gọi là liệt mặt, trúng gió.

Anh N.V.H., 36 tuổi, sống tại Hà Nội, trước đây sức khỏe hoàn toàn bình thường, nhưng có một buổi tối đi uống rượu bia và về nằm ngủ tại phòng, bật điều hòa ở nhiệt độ lạnh. Sáng hôm sau tỉnh dậy, anh bị tê bì nặng mặt bên phải, mắt phải nhắm không kín, khi soi gương thấy méo miệng.

Trước đó, một bệnh nhân nữ 24 tuổi tên là N.T.T. (ở Hà Nội) tới khám tại Bệnh viện Châm cứu Trung ương trong tình trạng nửa mặt bên phải có cảm giác tê, miệng méo, khi uống hay súc miệng bị rớt nước ra ngoài. Qua xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán cô bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên.

Bác sĩ Nguyễn Tiến Hưng, Trưởng khoa Khám bệnh Đa khoa, Bệnh viện Châm cứu Trung ương cho biết, trước đây, bệnh nhân liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên đa phần là trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Tuy nhiên, hiện người trong độ tuổi từ 18 - 45 mắc bệnh này lại chiếm số đông. “Nhiều người già đã hiểu về bệnh và có biện pháp phòng tránh, trẻ em cũng được cha mẹ quan tâm kỹ hơn. Còn những người trẻ, đang độ tuổi sung sức nên có tâm lý chủ quan, rất dễ mắc bệnh”, bác sĩ Hưng cho biết.

Giữ ấm cơ thể khi ngủ

Bác sĩ Bùi Thị Thanh (khoa Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Medlatec) cho biết, liệt dây thần kinh số 7 là tình trạng dây thần kinh bị tổn thương khiến cơ vùng mặt mất cân đối, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, khả năng giao tiếp. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến liệt dây thần kinh số 7, nhưng đa số (chiếm khoảng 3/4 trường hợp) là do người bệnh bị nhiễm lạnh đột ngột, chính vì vậy, bệnh thường gặp ở mùa đông nhiều hơn mùa hè.

Ngoài ra, còn một số các nguyên nhân khác như do virus hoặc do các bệnh lý khác như viêm tai giữa, bệnh Lyme, hội chứng Guillain-Barré (GBS), bệnh u hạt - Sarcoidosis... Khối u vùng mặt có thể chèn ép hoặc nhiễm vào dây thần kinh và gây ra yếu mặt một bên như khối u ở vị trí xương thái dương, ống tai trong, góc tiểu não, tuyến mang tai. Bệnh còn do chấn thương sọ ở vùng thái dương, xương chũm; biến chứng sau phẫu thuật vùng tai; các bệnh lý nền như u vòm họng, u dây thần kinh số 7; các bệnh lý về mạch máu như viêm quanh động mạch, đái tháo đường...

Tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng theo bác sĩ Dương Văn Tâm (nguyên Trưởng khoa Điều trị liệt vận động và ngôn ngữ trẻ em, Bệnh viện Châm cứu Trung ương), liệt dây thần kinh số 7 gây ảnh hưởng rất lớn đến công việc, cuộc sống của người bệnh như gây mất hoặc giảm vận động cơ mặt kèm theo những rối loạn về cảm giác, phản xạ, bài tiết tuyến lệ và tuyến nước bọt..., làm mất thẩm mỹ, khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp.

Không chỉ vậy, bệnh tiến triển nặng hơn sau 48 giờ có thể gây các biến chứng như loét giác mạc, rối loạn tuyến nước mắt, co giật, co cứng cơ mặt, thậm chí mù lòa.

Triệu chứng liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên dễ nhận biết, với biểu hiện mất hoặc giảm vận động những cơ ở mặt như liệt cả phần trên và phần dưới nửa mặt: Hai bên mặt không cân đối, nhân trung, miệng lệch về phía bên lành, rãnh mũi má mờ, cung lông mày chảy xệ, mất hoặc mờ nếp nhăn trán, không thể nhắm kín mắt để lộ nhãn cầu nhìn lên trên và ra ngoài, má xệ.

Bên bị liệt, bệnh nhân không nhăn trán được, mắt không thể nhắm kín (dấu hiệu hở mi), không làm được động tác nhe răng, phồng má, mím môi, huýt sáo, thổi lửa, chau mày, khi uống nước chảy ra khóe miệng. Cảm giác tê một bên mặt, mất cảm giác, vị giác của 2/3 trước lưỡi. Khô mắt do không tiết nước mắt hoặc tăng tiết nước mắt làm nước mắt chảy giàn giụa, nhất là trong hoặc sau bữa ăn. Nếu liệt dây thần kinh mặt cả hai bên thì mặt vẫn cân đối nhưng mắt hai bên nhắm không kín và khuôn mặt không bộc lộ được cảm xúc.

Để tránh bị liệt dây thần kinh số 7, người dân lưu ý hạn chế sử dụng rượu bia, các chất kích thích gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh; giữ ấm cơ thể vào mùa đông; không để nhiệt độ điều hòa quá thấp khi ngủ. Khi có các dấu hiệu của bệnh liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên, cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và điều trị kịp thời, tránh bệnh diễn tiến quá nặng, để lại di chứng nặng nề như viêm loét giác mạc, liệt mặt, méo miệng vĩnh viễn, ảnh hưởng xấu đến tầm nhìn và có thể gây mù lòa.