Cách chọn thực phẩm chay an toàn

Bác sĩ Nguyễn Văn Tiến, Viện Dinh dưỡng quốc gia (Bộ Y tế) cho rằng, ăn chay là chế độ ăn gồm những thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như rau, củ, quả, các loại hạt... Thực phẩm chay có nhiều chất xơ và có nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Chất xơ trong thực phẩm chay giúp chống táo bón, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, giảm cholesterol...

Cùng với những món ăn chay truyền thống, nhà sản xuất, kinh doanh đã chế biến thêm nhiều thực phẩm chay đóng gói sẵn. Thậm chí, các món ăn chay ngày càng phong phú, đa dạng không kém gì các món ăn mặn và cũng được chế biến sẵn, rất dễ mua, tiện lợi. Có những thực phẩm chay ăn liền, hoặc chỉ cần đun nóng lại là có thể dùng, thay vì phải nhiều công đoạn như trước đây. Thế nhưng, người mua rất khó để xác định được mức độ an toàn của những món ăn chay này.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ sinh học - Công nghệ thực phẩm, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, thực phẩm chay thông thường được làm từ đậu nành, rau, củ, quả. Song, để bảo đảm độ dai, bảo quản được lâu và có mùi cũng như hình thù giống với các loại thực phẩm mặn, các nhà sản xuất, chế biến thường cho thêm hóa chất tạo mùi, màu, chất định hình, phụ gia, chất chống ẩm mốc và chất bảo quản vào các thành phẩm.

Việt Nam đã có quy định về chất lượng, an toàn, vệ sinh thực phẩm và ban hành danh mục các chất phụ gia thực phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn, vệ sinh thực phẩm, trong đó có ghi rõ tên các chất phụ gia được phép dùng với giới hạn tối đa trong từng loại thực phẩm. Nếu sử dụng đúng loại, đúng liều lượng, các phụ gia thực phẩm có tác dụng tích cực, tạo ra nhiều sản phẩm phù hợp với sở thích và khẩu vị của người tiêu dùng, giữ được chất lượng toàn vẹn của thực phẩm cho tới khi sử dụng, làm tăng giá trị thương phẩm trên thị trường...

Thế nhưng, có những cơ sở sản xuất vì chạy theo lợi nhuận, sẵn sàng sử dụng các loại phụ gia không được phép dùng trong thực phẩm, có giá thành thấp để chế biến đồ ăn chay, hoặc nhập khẩu những sản phẩm chay không nhãn mác, không thời hạn sử dụng để bán... gây tác hại cho sức khỏe con người.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh cảnh báo, nếu sử dụng phụ gia thực phẩm không đúng liều lượng, không đúng chủng loại, nhất là những phụ gia không cho phép dùng trong thực phẩm, sẽ gây tác hại không nhỏ cho sức khỏe. Cụ thể là gây ngộ độc cấp tính nếu dùng quá liều cho phép và gây ngộ độc mạn tính dù dùng liều lượng nhỏ, nhưng thường xuyên, liên tục (một số phụ gia tích lũy trong cơ thể gây tổn thương lâu dài, nhất là loại phụ gia bị cấm). Chính vì vậy, người tiêu dùng cần thận trọng khi sử dụng đồ ăn chay.

Để tránh tình trạng ngộ độc, ảnh hưởng đến sức khỏe, bác sĩ Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia (Bộ Y tế) khuyến cáo, biện pháp tốt nhất là nên tự chế biến món ăn chay từ rau củ tươi, các loại đậu, đỗ, không nên lạm dụng những món ăn “chay giả mặn” có tên gọi hấp dẫn được chế biến với nhiều phụ gia, phẩm màu cho giống với các món mặn.

Còn Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) lưu ý, khi mua thực phẩm, người tiêu dùng nên tìm hiểu kỹ tất cả những thông tin liên quan tới sản phẩm. Tuyệt đối không mua sản phẩm trôi nổi, không có nguồn gốc, hàng hết hạn sử dụng, bao bì rách nát, sản phẩm bị biến dạng, hàng không nhãn mác. Khi có dấu hiệu bất thường về sức khỏe cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và xử lý kịp thời.