Phòng chống tội phạm qua không gian mạng

Đánh vào tâm lý thiếu hiểu biết của người dân

Gần đây, chị N.T.T (quận Long Biên) thấy quảng cáo tuyển cộng tác viên thanh toán đơn hàng trực tuyến (online) trên mạng xã hội và sẽ nhận 10% hoa hồng cho mỗi đơn hàng thanh toán nên đã tham gia. Chị T. đã thanh toán 3 đơn hàng thì được trả lại tiền cùng 10% hoa hồng như thỏa thuận. Khi chị tiếp tục thanh toán đơn hàng gần 100 triệu đồng thì không được nhận lại tiền mới biết bị lừa nên đã đến Công an phường Bồ Đề (cùng quận) trình báo. Đáng nói, hành vi lừa đảo nêu trên xảy ra khá nhiều, nhưng vẫn có người mắc bẫy.

Cũng trong tháng 3-2022, Công an phường Bồ Đề tiếp nhận đơn trình báo của chị N.A.V (quận Long Biên) về việc nhận được cuộc điện thoại từ đối tượng tự xưng là công an. Người này thông báo chị V. có liên quan đến đường dây mua bán ma túy, rửa tiền và yêu cầu cung cấp thông tin để phục vụ điều tra. Chị V. đã cung cấp thông tin, tài khoản ngân hàng và sau đó phát hiện bị mất gần 3 tỷ đồng.

Theo Thượng tá Đinh Tuấn Thành, Trưởng Công an quận Thanh Xuân, tội phạm mạng xã hội đang nhằm tới đối tượng là cán bộ hưu trí, người neo đơn để đóng giả là người của cơ quan tư pháp yêu cầu cung cấp những thông tin rồi đánh cắp tài khoản. Công an quận Thanh Xuân hiện đang điều tra vụ lừa đảo chiếm đoạt hơn 5,5 tỷ đồng của một cụ ông 82 tuổi sau khi nhận được điện thoại của đối tượng tự xưng là công an.

Thượng tá Vũ Văn Phúc, Phó Trưởng Công an quận Nam Từ Liêm thông tin, đơn vị đang tạm giữ Hà Thu Đình (ở xã Võ Miếu, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ) để làm rõ hành vi dùng Facebook ảo vào các trang mạng như: “Người tìm Ship - Ship tìm người” và “Ship đồ Hà Nội 24/7” để tìm kiếm người giao hàng (shipper). Đình yêu cầu shipper ứng trước số tiền để chuyển hàng đến địa chỉ ghi số điện thoại từ các sim khuyến mại Đình mua từ trước. Khi shipper di chuyển thì Đình tắt điện thoại, chiếm đoạt số tiền ứng trước. Thủ đoạn lừa đảo của Hà Thu Đình là mới, rất đáng lưu tâm.

Tăng cường đấu tranh, nâng cao cảnh giác

Theo Đại tá Nguyễn Hồng Ky, Phó Giám đốc Công an thành phố Hà Nội, chỉ một thời gian ngắn sau khi Bộ Công an triển khai cấp tài khoản định danh điện tử, đã xuất hiện những kiểu lừa đảo qua mạng xã hội với chiêu bài kiểm chứng thông tin. Cụ thể, thông qua câu chuyện cấp, xác thực tài khoản định danh điện tử, các đối tượng tự xưng là công an sẽ đọc chính xác tên, số định danh, ngày tháng năm sinh (dữ liệu của nạn nhân đã bị lộ, lọt do nhiều nguyên nhân) để yêu cầu nạn nhân thực hiện theo yêu cầu như đăng nhập vào website giả mạo cơ quan nhà nước để điền thông tin cá nhân, cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng... Sau đó, đối tượng dùng thông tin trên đăng nhập các ứng dụng ngân hàng trực tuyến, ví điện tử... của nạn nhân rồi chiếm đoạt.

Trung tá Bùi Nhật Quang, Phó Trưởng Công an quận Hà Đông cho biết, để ngăn ngừa tình trạng lừa đảo qua mạng xã hội, ngoài cấp sổ tay an ninh ghi rõ thủ đoạn phạm tội để cảnh báo người dân trên địa bàn, Công an quận đang triển khai tặng móc chìa khóa ghi rõ số đường dây nóng Công an quận cho lái xe ôm, dán tờ rơi cảnh báo tội phạm lừa đảo tại ngân hàng và khu dân cư…

Ở khu vực nông thôn, nơi tội phạm công nghệ cao thường lợi dụng sự thiếu hiểu biết của nhiều người cũng đã được cảnh báo sớm. Trung úy Bùi Thế Kiều, Đội An ninh (Công an huyện Thạch Thất) cho biết, Đoàn Thanh niên Công an huyện đã chủ trì xây dựng công trình thanh niên tuyên truyền pháp luật trên không gian mạng, xây dựng nhóm cộng đồng dân cư trên Facebook do lực lượng công an quản lý để tuyên truyền, giáo dục pháp luật, trong đó có nội dung lừa đảo liên quan đến mạng xã hội tới nhân dân trên địa bàn. 

Ở góc độ địa phương, Chủ tịch UBND phường Bồ Đề (quận Long Biên) Nguyễn Văn Luyện cho biết, trang web của UBND phường và hệ thống loa truyền thanh đều đăng tải những thông tin cảnh báo lừa đảo qua mạng xã hội để người dân nắm rõ.

Để phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm lừa đảo qua mạng xã hội, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng, Phó Giám đốc Công an thành phố Hà Nội lưu ý, người dân hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân khi tham gia mạng xã hội. Cần xác minh thông tin cụ thể trước khi thực hiện các giao dịch qua internet và mạng xã hội, thông báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để phối hợp ngăn chặn, xử lý khi có vụ việc xảy ra. Công an thành phố liên tục cập nhật, lật tẩy những thủ đoạn của tội phạm và hướng dẫn chi tiết cách ngăn chặn, phòng ngừa rủi ro trên các phương tiện thông tin đại chúng và các trang web chính thống của đơn vị để nhân dân nắm được.