Ra mắt sách “Tranh dân gian Huế” và “Tranh dân gian đồ thế Việt Nam”

Nhà nghiên cứu, sưu tầm Nguyễn Thị Thu Hòa hiện là Giám đốc Bảo tàng gốm sứ Hà Nội - một trong những bảo tàng gốm sứ tư nhân đầu tiên của Việt Nam. Khởi đầu với công việc sưu tầm gốm sứ, trong quá trình đi sưu tầm bà đã phát hiện ra có nhiều dòng tranh dân gian đặc sắc đang lưu lạc hoặc đã thất truyền. Từ đó, với mong muốn bảo tồn, giữ gìn và phát huy những di sản của ông cha ta để lại, bà đã cất công tìm hiểu tư liệu, khảo sát điền dã thực địa để thực hiện và hoàn thành nhiều công trình khoa học đặc sắc về “tranh dân gian Việt Nam”, trong đó một số công trình được in thành sách rất công phu, như: Dòng tranh dân gian Đông Hồ, Dòng tranh dân gian Kim Hoàng, Dòng tranh dân gian Hàng Trống, Tranh dân gian Huế…

Tại lễ ra mắt, Nhà nghiên cứu, sưu tầm Nguyễn Thị Thu Hòa chia sẻ, hai tập sách là nỗ lực của tác giả với mong muốn bảo tồn, giữ gìn và phát huy những di sản của ông cha ta đã để lại. “Tình yêu với tranh dân gian đồ thế Việt Nam của tôi bắt đầu manh nha với quyển sách Đồ họa cổ của nhóm tác giả: Phan Cẩm Thượng, Cung Khắc Lược và Lê Quốc Việt. Sau đó, tôi được dẫn dắt bởi nhà nghiên cứu Đỗ Tam Quốc cùng những mộc bản tranh đồ thế Nam Bộ đầu tiên được sưu tập. Đến nay, bộ sưu tập của tôi đã lên tới khoảng 300 mộc bản”, bà Nguyễn Thị Thu Hòa cho biết. 

Cũng theo tác giả, con người bên cạnh các nhu cầu về vật chất thì còn có nhu cầu về tinh thần, nhu cầu về tín ngưỡng và tôn giáo. Tranh dân gian đồ thế Việt Nam (trong đó có tranh làng Sình, Huế) có lẽ là loại tranh dân gian được sử dụng nhiều nhất trong tất cả các dòng tranh dân gian vì đó là tranh phục vụ cho nhu cầu tín ngưỡng. Khi xã hội bước vào quá trình hiện đại hóa, tranh in công nghiệp đã dần dần thay thế tranh in từ mộc bản, việc tiết kiệm nguyên liệu để hạ giá thành của tranh cũng khiến cho nhiều tranh dân gian đồ thế mất dần chỗ đứng, chỉ là những hình ảnh mờ nhạt rồi mất hẳn. Mặt khác, có thể khẳng định một trong những thành tố cấu thành nên văn hóa Việt Nam là tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục. Tranh dân gian đồ thế Việt Nam lại là một thành tố trong tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục đó. Chính vì thế, gìn giữ, bảo tồn được tranh dân gian đồ thế Việt Nam cũng là gìn giữ và bảo tồn được văn hóa Việt Nam.

Quá trình sưu tập được kết hợp với những chuyến đi điền dã trong và ngoài nước để nghiên cứu trong chục năm trở lại đây đã giúp tác giả dựng lại được bức tranh toàn cảnh về tranh dân gian đồ thế Việt Nam với hơn 1.000 ảnh minh họa, ảnh tranh khắc họa tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục thể hiện qua: Tranh đồ thế dân tộc Dao; tranh đồ thế Bắc Bộ (tranh thập vật và tranh Đông Hồ); tranh đồ thế Huế; tranh đồ thế miền duyên hải Nam Trung Bộ; tranh đồ thế người Hoa ở Nam Bộ; tranh đồ thế Nam Bộ... Với sự ra đời của quyển sách này, Ban tổ chức hi vọng có thể cung cấp nhiều tư liệu hơn nữa cho những họa sĩ, nhà thiết kế để có thể ứng dụng rộng rãi hơn trong đời sống đương đại, tạo nên diện mạo mới cho tranh dân gian đồ thế tiếp tục tồn tại và phát triển.

Tại sự kiện diễn ra Tọa đàm “Tranh dân gian đồ thế Việt Nam - giá trị lịch sử văn hóa”, thảo luận về những giá trị lịch sử văn hóa của tranh dân gian đồ thế Việt Nam, và phương hướng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân gian.