Kinh tế tập thể phải được phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân

Theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, tại Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII, Ban Chấp hành Trung ương dành nhiều thời gian thảo luận và đã thống nhất cao ban hành Nghị quyết mới về “Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới" (Nghị quyết số 20-NQ/TƯ ngày 16-6-2022).

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh 3 vấn đề: Tính cấp thiết ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TƯ; nội dung cơ bản của Nghị quyết, đặc biệt những nội dung mới; các cấp, các ngành, các địa phương cần làm gì để thực hiện có kết quả Nghị quyết, sớm đưa Nghị quyết vào thực tiễn cuộc sống.

Phát triển kinh tế tập thể - xu thế tất yếu khách quan

Theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, sự phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu khách quan. Nghị quyết số 20-NQ/TƯ đã nêu thành tựu nổi bật, đó là: Khu vực kinh tế tập thể cơ bản đã khắc phục được tình trạng yếu kém kéo dài, góp phần xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, từng bước khẳng định vị trí, vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.

Kết luận Hội nghị Trung ương 5 vừa qua, Ban Chấp hành Trung ương đã khẳng định sự phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu khách quan và phải xuất phát từ nhu cầu thiết thực của các thành viên; tôn trọng các giá trị, nguyên tắc hoạt động của hợp tác xã phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội của từng địa phương, từng vùng và của cả nước. Kinh tế tập thể có nhiều hình thức đa dạng phát triển từ thấp đến cao, trong đó hợp tác xã là nòng cốt.

Xuất phát từ yêu cầu và thực tiễn nêu trên, việc ban hành Nghị quyết mới về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới là một yêu cầu cấp thiết nhằm thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, phù hợp với thực tiễn, tạo nguồn lực và động lực mới để phấn đấu đến năm 2030 nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Trên cơ sở đánh giá một cách bài bản, khách quan, nghiêm túc về các kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân; phân tích bối cảnh mới trong nước, quốc tế và những vấn đề đặt ra đối với việc khẳng định vai trò, vị trí và phát triển, nâng cao hiệu quả khu vực kinh tế tập thể, Phó Thủ tướng cho biết, Hội nghị Trung ương 5 đã thống nhất cao về 5 quan điểm chỉ đạo, mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể đối với khu vực kinh tế tập thể trong giai đoạn mới, cùng với đó là 5 nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu và phân công các đơn vị tổ chức thực hiện.

Phát triển kinh tế tập thể là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị

Về 5 nhóm quan điểm chỉ đạo, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, tại nhóm quan điểm thứ nhất, Nghị quyết khẳng định quan điểm xuyên suốt của Đảng về kinh tế tập thể, đó là: “Kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân”.

Tại nhóm quan điểm thứ hai, Nghị quyết xác định rõ: “Kinh tế tập thể với nhiều hình thức tổ chức kinh tế hợp tác đa dạng, phát triển từ thấp đến cao (tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã…), trong đó hợp tác xã là nòng cốt”, đồng thời đặt ra yêu cầu “tăng cường liên kết giữa các hợp tác xã, hình thành các liên hiệp hợp tác xã, không giới hạn về quy mô, lĩnh vực và địa bàn”.

Nhóm quan điểm thứ ba là về những đặc điểm cơ bản của kinh tế tập thể, gồm: “Kinh tế tập thể phát triển dựa trên sở hữu riêng của thành viên và sở hữu chung của tập thể; tổ chức hoạt động theo nguyên tắc đối nhân, không phụ thuộc vào vốn góp; phân phối theo mức độ tham gia dịch vụ, theo hiệu quả lao động và theo vốn góp…”.

Nhóm quan điểm thứ tư nhấn mạnh những yêu cầu đặt ra đối với phát triển kinh tế tập thể trong giai đoạn mới. Cụ thể là: “Phát triển kinh tế tập thể cả về số lượng và chất lượng, trong đó chú trọng chất lượng, bảo đảm sự hài hòa trong tất cả các ngành, lĩnh vực, địa bàn; có chính sách ưu tiên cho các tổ chức kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp, gắn hoạt động sản xuất, kinh doanh với chuỗi giá trị sản phẩm, ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số…”.

Tại nhóm quan điểm thứ năm, Trung ương đặt ra yêu cầu đối với các cơ quan trong hệ thống chính trị; các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân: “Phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế tập thể là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên. Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, liên minh hợp tác xã và các tổ chức đại diện phối hợp chặt chẽ trong việc tuyên truyền, vận động quần chúng tham gia phát triển kinh tế tập thể”.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng cho biết, Nghị quyết nêu lên 5 nhiệm vụ giải pháp chủ yếu:

Thứ nhất, phải nhận thức đúng, đầy đủ về bản chất, vị trí, vai trò và tầm quan trọng của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Thứ hai, tiếp tục đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, kế thừa Nghị quyết 13-NQ/TƯ, cập nhật Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và các nghị quyết, kết luận của Đảng gần đây…

Thứ ba, cần đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các tổ chức kinh tế tập thể. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đây là một nội dung rất khó trong quá trình thực hiện, nhất là trong việc xử lý các vướng mắc, tồn đọng, đồng thời nâng cao năng lực nội tại của hợp tác xã phù hợp yêu cầu mới. Kiên quyết xử lý dứt điểm các hợp tác xã yếu kém, đồng thời đổi mới hình thức hoạt động của khu vực kinh tế tập thể, tăng cường công khai, minh bạch, từng bước tạo lòng tin của người dân, doanh nghiệp đối với kinh tế tập thể.

Thứ tư, cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với kinh tế tập thể. Trung ương yêu cầu xây dựng bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế tập thể tập trung, thống nhất, xuyên suốt trong chỉ đạo điều hành từ Trung ương đến địa phương (Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về kinh tế tập thể).

Thứ năm, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội - nghề nghiệp và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đối với phát triển kinh tế tập thể...

Để Nghị quyết sớm đi vào cuộc sống, Nghị quyết số 20-NQ/TƯ đã đề ra 6 nhóm nhiệm vụ các cấp, các ngành, các địa phương cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện.

* Ngày mai (22-7), hội nghị tiếp tục làm việc trong buổi sáng.