Tìm giải pháp tăng cường liên kết phát triển cụm công nghiệp làng nghề

Theo báo cáo của Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, số liệu thống kê chưa đầy đủ, cả nước có khoảng hơn 4.000 cụm công nghiệp làng nghề (CCNLN), trong đó, khu vực miền Bắc chiếm khoảng 70% số CCNLN cả nước. Tổng số cơ sở sản xuất trong các CCNLN khoảng 40.000 cơ sở, trong đó, hơn 80% là các hộ kinh doanh cá thể. Nhiều CCNLN không chỉ sản xuất những sản phẩm truyền thống, sản phẩm mới mà còn áp dụng các công nghệ mới để sản xuất sản phẩm chất lượng cao, xuất khẩu ra nước ngoài.

Tuy nhiên, sự phát triển các CCNLN nói chung còn yếu, chưa phát huy được tiềm năng vốn có. Một trong những lý do là vì sự liên kết trong các CCNLN còn nhiều hạn chế. Nhiều CCNLN hoạt động chưa hiệu quả so với mục tiêu ban đầu của Chính phủ. Nhiều nơi không thể thu hút được các cơ sở sản xuất và để hoang.

Để thúc đẩy phát triển các CCNLN, nhiều ý kiến tại hội thảo kiến nghị Nhà nước cần có nhóm chính sách và giải pháp quy hoạch không gian phát triển CCNLN phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội tại từng địa phương.

CCNLN cần khai thác tốt yếu tố lợi thế tự nhiên sẵn có (vị trí địa lý, địa hình; giao thông; tài nguyên thiên nhiên; chất lượng đất đai thổ nhưỡng, khí hậu, diện tích; nguồn nguyên liệu...).

Bà Nguyễn Thị Tòng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu ứng dụng mỹ thuật sản phẩm làng nghề Việt Nam cho hay: Kinh nghiệm phát triển CCNLN của các quốc gia cho thấy vai trò quan trọng của Nhà nước trong định hướng và hỗ trợ bằng cơ chế, chính sách.

“Phát triển liên kết trong CCNLN nên xây dựng liên kết ngành kiểu trục bánh xe và nan hoa, là liên kết được chi phối bởi một hay một vài doanh nghiệp lớn (đóng vai trò trục bánh xe) có các nhà cung cấp hay các doanh nghiệp liên quan với quy mô nhỏ hơn ở xung quanh (các nan hoa). Khi hình thành liên kết này, các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong làng nghề sẽ có cơ hội tiếp cận với nguồn vốn đầu tư, thị trường đầu tư và dây chuyền công nghệ hiện đại”, bà Tòng phát biểu.

Tương tự, ông Trần Anh Sơn, Trưởng phòng Quản lý công nghiệp và năng lượng (Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên) cho rằng, chính quyền địa phương cần quan tâm bố trí nguồn ngân sách hỗ trợ, xây dựng cơ chế, chế tài, vận động các hộ kinh doanh gây ô nhiễm di dời vào cụm công nghiệp, có chính sách hỗ trợ các chủ đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp làng nghề và cơ sở sản xuất kinh doanh trong CCNLN.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Thịnh, Chủ tịch Hội làng nghề rắn Vĩnh Sơn (tỉnh Vĩnh Phúc) kiến nghị: Nhà nước nên ưu tiên về giá thuê mặt bằng, quản lý giá thuê mặt bằng vừa bảo đảm lợi nhuận cho doanh nghiệp xây dựng hạ tầng nhưng cần phù hợp sử dụng của các CCNLN, không thả lỏng giá thuê, tránh thổi giá khi cho thuê để khuyến khích người dân...