Giảm thiểu tình trạng bỏ trốn khi xuất khẩu lao động

Đại biểu Trần Quang Minh (Đoàn Quảng Bình) nêu tình trạng trên trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ năm, Quốc hội khóa XV diễn ra sáng 6-6. Đại biểu đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đưa giải pháp ngăn tình trạng lao động Việt bỏ trốn khi đi lao động ở nước ngoài.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài rồi ở lại, không về nước theo đúng thời gian hiện nay không bức xúc bằng năm 2017. Thời điểm đó, Bộ trưởng cũng trả lời chất vấn Quốc hội, đã báo cáo gần 52,5% lao động Việt Nam bỏ trốn tại Hàn Quốc khiến nước này dừng nhận lao động Việt Nam.

Sau đó, Việt Nam kiên trì thực hiện các giải pháp, thậm chí nước bạn cũng xử lý hình sự những người trốn ở lại. Đến nay, theo yêu cầu của Hàn Quốc, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội dừng xuất khẩu lao động ở 18 huyện của 9 tỉnh có tỷ lệ lao động trốn ở lại nhiều. Do đó, chỉ còn 24,6% lao động hết hợp đồng không về nước.

Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) nêu rõ những năm qua, số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài tăng nhanh nhưng số người bị lừa đi lao động ở nước ngoài dưới nhiều hình thức cũng khá nhiều, gây hậu quả nghiêm trọng. Vậy thực trạng này ra sao và giải pháp khắc phục thế nào?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết số đi lao động ở nước ngoài năm 2022 là 142.000 người, chiếm khoảng 10% số lao động giải quyết trong 1 năm, thông thường trung bình mỗi năm là khoảng 10%. Số lao động này đi theo Luật Người Việt Nam đi lao động ở nước ngoài, do các công ty, các doanh nghiệp được cấp phép đưa đi.

Theo Bộ trưởng, hiện nay có 482 doanh nghiệp được nhà nước cấp phép, số lao động đi theo các doanh nghiệp này thì ít khi bị lừa. Phần đông người bị lừa đều là công ty "ma", công ty không đúng địa chỉ, công ty không được nhà nước cấp phép, công ty lừa đảo, thậm chí là trá hình, những trường hợp này bộ đã phối hợp với cơ quan chức năng, các địa phương xử lý rất nhiều. 

"Cũng có một số trường hợp công ty được cấp phép nhưng cũng lừa đảo, lừa đảo cả hai đầu, bên kia cũng lừa, bên này cũng lừa. Có hai dạng lừa, một là lừa đi để thu tiền môi giới cao hơn; hai là không đúng ngành nghề đào tạo, không đúng việc làm để rồi sang bên kia phải trả về hoặc có những công việc không tốt, lao động phải bỏ trốn, ở lại. Thời gian vừa qua, Bộ đã xử phạt nhiều, năm 2022, thanh tra đã xử phạt 62 doanh nghiệp, chủ yếu là phạt tiền, thu hồi giấy phép 4 doanh nghiệp", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết.

Về giải pháp, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, sẽ phải thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó phải tuyên truyền, xử lý vi phạm, thanh tra kiểm tra...

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) về những giải pháp để nâng cao chất lượng lao động của người Việt Nam ở nước ngoài trong thời gian tới, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết: Về lực lượng lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, đây là giải pháp tạo công ăn việc làm tăng thêm thu nhập và tạo điều kiện cho thanh niên có nhu cầu tiếp cận công việc mới, tác phong làm việc mới, công nghệ mới. Thị trường tập trung ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Đài Loan (Trung Quốc) và một số quốc gia châu Âu, với thu nhập trung bình khoảng 600-700 USD/tháng. 

“Chất lượng lao động Việt Nam nhìn chung được các nước đánh giá tốt, ý thức tốt, kỹ năng tốt và quan trọng hơn là hiệu suất công việc tốt, song ngoại ngữ còn kém, ý thức tổ chức kỷ luật chưa tốt. Vì thế, thời gian tới, Bộ tiếp tục triển khai phương châm nâng cao năng lực đơn vị thực thi, tiếp tục đàm phán lựa chọn đối tác, vùng miền đến, xử lý nghiêm các trường hợp lừa đảo lao động, trục lợi chính sách”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu rõ và nhấn mạnh không đưa lao động đi nước ngoài bằng mọi giá.