Hà Nội: Phát triển mô hình chùm đô thị gắn với ''hành lang xanh''

Những định hướng lớn phát triển Thủ đô đã được xác định với mô hình chùm đô thị và các hành lang xanh. Trong đó, dự kiến tỷ lệ đất xây dựng đô thị - hành lang xanh, nông thôn là khoảng 40-60%.

Hình thành các hành lang xanh quanh Thủ đô

Trình bày tờ trình tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND thành phố Dương Đức Tuấn cho biết, Đồ án được trình trên cơ sở các văn bản góp ý kiến của 14 bộ và 3 hội nghề nghiệp; hồ sơ nhiệm vụ điều chỉnh tổng thể quy hoạch đã được UBND thành phố chỉ đạo hoàn chỉnh.

Ngày 12-4-2023, Hội đồng thẩm định nhiệm vụ Điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đã họp góp ý hoàn chỉnh, đề nghị hoàn chỉnh để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong đó, có đề nghị nghiên cứu làm rõ tên của quy hoạch là “Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065” (chính là điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1259/QĐ-TTg ngày 26-7-2011 trước đây); thời hạn quy hoạch đến năm 2045 và tầm nhìn đến năm 2065 để thống nhất với Khoản 3 Điều 25 Luật Quy hoạch đô thị năm 2009.

Định hướng nghiên cứu Đồ án điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 (điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065) đã được Ban Cán sự đảng UBND thành phố thống nhất chủ trương.

Theo định hướng Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Thủ đô Hà Nội phát triển theo mô hình chùm đô thị, gồm: 1 đô thị trung tâm, 5 đô thị vệ tinh, các đô thị sinh thái, thị trấn và vùng nông thôn; được kết nối bằng hệ thống đường vành đai kết hợp các trục hướng tâm, có mối liên kết với mạng lưới giao thông vùng Thủ đô và quốc gia.

Về định hướng điều chỉnh, bản quy hoạch tổng thể cơ bản kế thừa mô hình phát triển đô thị đã được xác định tại Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô được phê duyệt. Trong đó, đô thị trung tâm là trung tâm chính trị hành chính, kinh tế, văn hóa, lịch sử, dịch vụ, y tế, đào tạo chất lượng cao của thành phố và cả nước, gồm: Khu vực chuỗi đô thị phía Bắc sông Hồng (khu vực Long Biên - Gia Lâm và khu vực thành phố phía Bắc - Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn); khu vực chuỗi đô thị phía Nam sông Hồng (khu vực nội đô lịch sử và nội đô mở rộng, khu vực phía Đông và phía Tây đường Vành đai 4, khu vực vành đai xanh...); khu vực sông Hồng - sông Đuống. 

Các thành phố phía Tây (khu vực Hòa Lạc, Xuân Mai) gồm: Đô thị khoa học - công nghệ và giáo dục đào tạo. Cùng với đó là các đô thị vệ tinh: Sơn Tây (đô thị văn hóa lịch sử, du lịch nghỉ dưỡng), Phú Xuyên (đô thị công nghiệp, đầu mối giao thông và trung chuyển hàng hóa). Đô thị trung tâm Hà Nội theo quy hoạch sẽ được phân cách với thành phố phía Tây, các đô thị vệ tinh, các thị trấn bằng hành lang xanh. Đến năm 2050, quy mô diện tích, tỷ lệ sử dụng đất cơ bản ổn định. 

Tái cấu trúc phù hợp tình hình thực tiễn

Theo bản quy hoạch tổng thể Thủ đô, về quy mô dân số, theo dự báo phát triển sơ bộ, đến năm 2030 từ 11,410-11,950 triệu người; dự báo đến năm 2040 từ 13,03 đến 13,76 triệu người; bổ sung dự báo đến năm 2045 từ 13,74-14,6 triệu người; dự báo đến năm 2050 từ 14,6-15,56 triệu người. Những năm tiếp theo và tầm nhìn đến năm 2065 sẽ được tiếp tục nghiên cứu cập nhật, đánh giá, đảm bảo các yếu tố dự báo phù hợp thực tiễn, các quy định, chính sách về dân cư của trung ương, địa phương và xu hướng phát triển.

Đối với quy mô đất đai, định hướng nghiên cứu điều chỉnh đến năm 2030, tổng diện tích đất xây dựng đô thị và nông thôn từ 144.000 đến 145.000ha, trong đó đất xây dựng đô thị từ 110.000 đến 115.000ha (chiếm 32-34% diện tích đất tự nhiên).

Bản quy hoạch tổng thể Thủ đô cũng bổ sung định hướng nghiên cứu điều chỉnh đến năm 2045 với tổng diện tích đất xây dựng đô thị và nông thôn 160.000-169.000ha; trong đó, đất xây dựng đô thị 130.000-135.000ha (chiếm 39-40% diện tích đất tự nhiên). Cơ cấu phân vùng kiểm soát phát triển toàn thành phố dự kiến tỷ lệ đất xây dựng đô thị - hành lang xanh, nông thôn 40-60%.

Đáng chú ý, đến năm 2050, quy mô diện tích, tỷ lệ sử dụng đất cơ bản ổn định hiệu quả. Những năm tiếp theo và tầm nhìn đến năm 2065, bản quy hoạch sẽ được nghiên cứu rà soát, đánh giá hiệu quả thực hiện, hoặc tái cấu trúc bảo đảm các yếu tố phù hợp tình hình thực tiễn, các chủ trương, chính sách của Trung ương, địa phương và xu hướng phát triển; phù hợp với quy chuẩn xây dựng, tiêu chuẩn thiết kế hiện hành.

Quan tâm quy hoạch đồng bộ hệ thống hạ tầng

Tại 4 tổ thảo luận, các đại biểu đã nêu nhiều ý kiến nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trong lĩnh vực quy hoạch chung của Thủ đô, đồng thời, phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp tháo gỡ.

Các đại biểu cũng phân tích những điều kiện phát triển đặc thù của Thủ đô Hà Nội, trong đó nhấn mạnh đến các tiềm năng, lợi thế đặc biệt là phát huy yếu tố văn hiến, văn hóa thành nguồn lực mới thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô thời gian tới.

Bày tỏ sự thống nhất với việc điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung của Thủ đô, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao Đỗ Đình Hồng nhất trí với đề xuất về 5 trục không gian. Tuy nhiên, đồng chí cũng đề nghị chú trọng đặc biệt đến trục không gian phát triển hai bên sông Hồng, coi đây là trục đặc biệt để phát triển Thủ đô hướng tới tầm nhìn xa hơn.

Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Nguyễn Trọng Kỳ Anh cho biết, quy hoạch chung Thủ đô có 5 trục, trong đó có 2 trục được xác định là trục ảo - trục văn hóa. Đó là trục Hồ Tây - Cổ Loa và trục không gian phía Nam thành phố (Mỹ Đình - Hương Tích - Ba Sao - Bái Đính). Trong đó, tính văn hóa được nhân lên để thành nội dung của trục thứ 5 là trục không gian phía Nam, gồm: Mỹ Đình - Hương Tích - Ba Sao - Bái Đính. Còn toàn bộ trục Hồ Tây, Cổ Loa vẫn kế thừa lại của quy hoạch trước đây.

Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế - xã hội thành phố Hà Nội Lê Ngọc Anh cho rằng, khi quy hoạch, cần nhìn nhận văn hiến, văn hóa, lịch sử của Thăng Long - Hà Nội là nguồn lực đặc biệt quan trọng và to lớn của Thủ đô. Nguồn lực này không chỉ giới hạn trong phạm vi Hà Nội ngày nay mà cần được mở rộng, liên kết với Vùng Thủ đô, Vùng Đồng bằng sông Hồng. Quy hoạch thành phố cần thực hiện theo tính động tương đối, tính mở và tính thông minh.

Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Lê Anh Quân nêu ý kiến, khó khăn rất lớn trong phát triển Thủ đô trong đó có đầu tư phát triển hạ tầng là thu hút đầu tư xã hội. Nếu không có cơ chế vượt trội thì rất khó thu hút đầu tư, nhất là tháo gỡ vướng mắc để triển khai các hình thức đầu tư, như: BT, PPP chính là giải pháp động lực để tạo ra các đô thị bền vững khi không còn phụ thuộc vào nguồn vốn ODA nữa.

Trong khi đó, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông Nguyễn Việt Hùng quan tâm đến việc phát triển hạ tầng kỹ thuật đô thị, đặc biệt là hạ tầng giao thông, hạ tầng số, thành phố thông minh. Đồng chí cho rằng, khi xây dựng quy hoạch tổng thể của Thủ đô, phải quan tâm quy hoạch đồng bộ với hệ thống hạ tầng để tiến tới xây dựng thành phố thông minh.