Luật Viễn thông (sửa đổi) sẽ điều chỉnh việc quản lý dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet

Phù hợp với xu hướng phát triển

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long cho biết, dự thảo Luật mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây và dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet (OTT- Over The Top) vì phù hợp với xu hướng phát triển của viễn thông trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ và xu hướng hội tụ trong lĩnh vực này ngày càng trở nên rõ ràng.

Dự thảo Luật bổ sung quy định quản lý việc cung cấp dịch vụ viễn thông (trong đó có dịch vụ vệ tinh) xuyên biên giới vào Việt Nam theo nguyên tắc nội luật hóa cam kết quốc tế việc cung cấp dịch vụ viễn thông xuyên biên giới đến người sử dụng trên lãnh thổ Việt Nam phải thông qua thỏa thuận thương mại với doanh nghiệp viễn thông Việt Nam; bảo đảm an toàn, an ninh khi cung cấp dịch vụ viễn thông xuyên biên giới thông qua các yêu cầu kỹ thuật.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định quản lý hoạt động bán buôn trong viễn thông theo nguyên tắc kết hợp giữa pháp luật quản lý cạnh tranh chung và pháp luật chuyên ngành viễn thông để thúc đẩy phát triển thị trường bán buôn.

Cùng với đó, dự thảo Luật đưa ra các quy định quản lý dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet trong viễn thông theo nguyên tắc: Phân loại dịch vụ viễn thông cơ bản trên internet là dịch vụ viễn thông giá trị gia tăng và quản lý theo khung pháp luật chung về viễn thông; quản lý bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài…

Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đề nghị cân nhắc thêm việc mở rộng phạm vi điều chỉnh và các quy định có liên quan trong dự thảo Luật đối với những nội dung mở rộng, tránh sự trùng lặp, chồng chéo. Đồng thời, cần nghiên cứu thiết kế quy định trong dự thảo Luật đối với 3 loại dịch vụ mới nêu trên theo hướng mở, mang tính nguyên tắc để phù hợp với xu thế thay đổi của các dịch vụ mới cũng như thể hiện quan điểm của Nhà nước về việc khuyến khích đổi mới sáng tạo đối với các dịch vụ mới này.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cũng đề nghị cân nhắc, chỉ nên luật hóa những nội dung đã được đồng thuận, đối với những nội dung chưa có sự thống nhất, chỉ nên quy định một số nội dung mang tính nguyên tắc trong dự thảo Luật và sẽ được cụ thể hóa trong văn bản hướng dẫn để bảo đảm tính linh hoạt trong thực tế.

Về Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị tiếp tục duy trì Quỹ theo như đề nghị tại tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, dự thảo Luật cần cân nhắc để luật hóa các nội dung đã được quy định tại các quyết định của Thủ tướng Chính phủ và đã được triển khai thực hiện ổn định trong thời gian qua liên quan đến nguyên tắc hoạt động, nhiệm vụ, quyền hạn của Quỹ để bảo đảm tính minh bạch, rõ ràng, cụ thể và tăng tính hiệu quả. Các quy định về tổ chức và hoạt động của Quỹ cần được hoàn thiện để phù hợp với mục tiêu của Quỹ là hỗ trợ thực hiện chính sách của Nhà nước về cung cấp dịch vụ viễn thông “công ích” và pháp luật về ngân sách nhà nước.

Làm rõ hơn nội hàm của hoạt động viễn thông

Phát biểu thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, đối với 3 dịch vụ mới này, cơ quan soạn thảo cần quan tâm đến tác động, ảnh hưởng của các dịch vụ tới doanh nghiệp, có làm tăng chi phí tuân thủ của doanh nghiệp hay không... Đồng thời, nghiên cứu tính minh định của dự án Luật này với Luật Công nghệ thông tin để làm rõ hơn phạm vi.

Ông Vũ Hồng Thanh cũng cho rằng, một số quy định trong dự thảo Luật còn định tính, thiếu yếu tố định lượng; đồng thời bày tỏ băn khoăn khi nào, trong điều kiện, hoàn cảnh nào thì doanh nghiệp cung cấp điểm truy nhập mạng viễn thông cho cơ quan có thẩm quyền điều tra, giám sát? Nếu không quy định cụ thể thì trong quá trình tổ chức thực hiện sẽ rất vướng, như có thể dẫn tới lạm quyền, ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông...

Về quản lý dịch vụ trung tâm dữ liệu điện toán đám mây, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Trần Hồng Nguyên nhận thấy quy định là cần thiết, vì các dịch vụ này có bước phát triển mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong chiến lược chuyển đối số của các cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực mới, chưa có trong hồ sơ đề nghị xây dựng luật nên cần được đánh giá tác động một cách đầy đủ, toàn diện hơn.

“Qua nghiên cứu, quy định này đang có những cách tiếp cận khác nhau, đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu để quy định phù hợp, thấu đáo hơn”, bà Trần Hồng Nguyên nói.

Phát biểu tại phiên họp, về phạm vi điều chỉnh, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị nghiên cứu làm rõ hơn nội hàm của hoạt động viễn thông để bổ sung các quy định phù hợp trong dự thảo Luật.

Dự thảo Luật quy định hoạt động viễn thông bao gồm đầu tư, kinh doanh dịch vụ viễn thông cơ bản, dịch vụ viễn thông giá trị gia tăng, người, hàng hóa viễn thông, hoạt động viễn thông công ích, kết nối và chia sẻ cơ sở hạ tầng viễn thông, xây dựng công trình viễn thông. “Tuy nhiên, các chính sách cũng như nội dung trong dự thảo Luật này vẫn chủ yếu điều chỉnh về hoạt động kinh doanh viễn thông như luật hiện hành”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhận xét.

Theo Chủ tịch Quốc hội, cần nghiên cứu thấu đáo hơn quy định về hoạt động viễn thông, bao gồm cả quyền tham gia hoạt động viễn thông, quyền được bảo đảm an toàn viễn thông cho cả bên cung cấp dịch vụ và bên sử dụng dịch vụ, vấn đề cạnh tranh bình đẳng trong hoạt động viễn thông, tạo thuận lợi thương mại và giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp, cho người sử dụng dịch vụ.

Làm rõ một số vấn đề, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trước đây, 90% dung lượng mạng lưới do nhà mạng đầu tư là để cung cấp các dịch vụ viễn thông và nhà mạng thu tiền từ các dịch vụ viễn thông này để trang trải đầu tư. Nhưng ngày nay, 90% dung lượng mạng lưới của nhà mạng là để phục vụ các dịch vụ của các công ty OTT, tức là các công ty cung cấp dịch vụ chạy trên mạng viễn thông.

“Những thay đổi lớn và nhanh chóng trên đòi hỏi phải có thể chế mới, nhất là các quy định cho phép sự linh hoạt của Chính phủ. Bộ Thông tin và Truyền thông mong muốn có một luật về hạ tầng số, nhưng do chưa thật “chín”, nên các vấn đề của hạ tầng số đã rõ thì đưa vào Luật Viễn thông (sửa đổi)”, Bộ trưởng nói.

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu ý kiến để hoàn chỉnh hồ sơ dự án Luật, trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ năm sắp tới.