Phải chỉ rõ trách nhiệm

Chẳng hạn, người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng và người được miễn hình phạt không bị coi là có án tích. Đặc biệt, pháp nhân thương mại bị kết án đương nhiên được XAT nếu trong thời hạn 2 năm kể từ khi chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án hoặc từ khi hết thời hiệu thi hành bản án không thực hiện hành vi phạm tội mới.

Theo phản ánh của một số địa phương, đây là quy định mang đậm tính nhân văn. Song bên cạnh đó, Bộ luật Hình sự 2015 đã bỏ quy định tòa án cấp giấy chứng nhận đương nhiên được XAT cho người bị kết án, giao hẳn trách nhiệm cho cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án và khi có yêu cầu thì cấp Phiếu lý lịch tư pháp xác nhận không có án tích khiến Sở Tư pháp gặp không ít khó khăn. Một số trường hợp, người dân không còn lưu giữ được các giấy tờ cần thiết để chứng minh đã hoàn thành các trách nhiệm, nghĩa vụ dân sự trong bản án. Khi Sở Tư pháp quay trở lại tòa án, viện kiểm sát, cơ quan thi hành án dân sự cũng không được cung cấp thông tin về án tích vì nhiều lý do như chuyển trụ sở, bản án được xét xử quá lâu... Hậu quả là việc kết luận về tình trạng án tích của người yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp chậm, gây bức xúc kéo dài.

Vấn đề cải cách tư pháp trong XAT hiện nay không chỉ liên quan đến ngành tòa án mà còn phụ thuộc vào cơ quan xác minh và sự phối hợp của các cơ quan liên quan. Để thống nhất, đồng bộ trong tổ chức thi hành quy định về XAT, cần làm rõ trách nhiệm cập nhật thông tin của từng đơn vị ngay trong dự thảo Luật Lý lịch tư pháp (sửa đổi). Thiếu, chậm thông tin khâu nào, coi như không hoàn thành nhiệm vụ, từ đó tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm.