Bài 1: Kỳ bầu cử với nhiều điểm mới

LTS: Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 thành công tốt đẹp về mọi mặt, với tỷ lệ cử tri đi bầu đạt 98,79%. Cử tri cả nước đã ghi dấu ấn mới về quyền làm chủ của mình như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng mong muốn: "Mỗi lá phiếu là một viên gạch để xây dựng quê hương, đất nước". Trước ngày 11-6, danh sách những người trúng cử ĐBQH khóa XIV trong cả nước sẽ được công bố chính thức. Góp phần đánh giá những kết quả to lớn đã đạt được, Báo Hànộimới trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc loạt bài "Cuộc bầu cử với nhiều điểm mới: Ngày hội của toàn dân!".

Bài 1: Kỳ bầu cử với nhiều điểm mới

Cuộc bầu cử lần này có nhiều điểm mới, nổi bật là mở rộng quyền bầu cử đối với những người bị tạm giữ, tạm giam và quy định về việc tham gia chứng kiến kiểm phiếu của người ứng cử hoặc người được ủy nhiệm, phóng viên báo chí... Những điều này không chỉ bảo đảm cho người dân được thực hiện quyền bầu cử của mình mà còn tạo cơ sở cho cuộc bầu cử diễn ra công bằng, công khai, minh bạch, thực chất.

Thấy rõ quyền và trách nhiệm tham gia bầu cử

Đánh giá công tác tổng kết bầu cử ở nhiều tỉnh, thành phố đều có nhận định chung là, công tác tổ chức bầu cử ĐBQH khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 có nhiều đổi mới. Đây là cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội lần thứ 14 trong lịch sử 70 năm xây dựng và trưởng thành của Quốc hội Việt Nam và là lần thứ 2 diễn ra cuộc bầu cử đại biểu dân cử ở cả 4 cấp trên toàn quốc.

Trước khi diễn ra một sự kiện lớn của đất nước, tình hình an ninh trật tự hoặc khiếu nại, tố cáo thường có nhiều diễn biến khó lường. Tuy nhiên, kỳ bầu cử lần này, trên toàn quốc không xảy ra các vụ việc phức tạp. Theo báo cáo nhanh của các địa phương, tổng số cử tri đã tham gia bỏ phiếu khoảng gần 67 triệu cử tri, đạt tỷ lệ 98,79%. Thậm chí, có một điều khá thú vị là, tại Hà Nội, những điểm được đánh giá là phức tạp lại có kết quả rất tốt. Tính đến 16h ngày 22-5, thành phố đã có hơn 90% cử tri đi bầu cử. 2.149/4.875 khu vực bỏ phiếu có số cử tri đi bầu đạt tỷ lệ 100%. Điều này chứng tỏ các cơ quan chức năng, đặc biệt là Ủy ban Bầu cử các cấp cùng hệ thống chính trị toàn thành phố và các cơ quan thông tin đại chúng đã làm rất tốt công việc của mình. Cử tri cả nước đã hiểu hơn về quyền và trách nhiệm tham gia bầu cử. Thành công của cuộc bầu cử không chỉ dừng lại ở công tác chuẩn bị, số lượng cử tri đi bầu cao, mà quan trọng là ý thức của cử tri đối với lá phiếu của mình đã có một bước tiến dài với tinh thần "dân là chủ, dân làm chủ". Qua kiểm tra công tác bầu cử, trao đổi với cử tri, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá: "Tại Hà Nội và nhiều địa phương khác, cử tri đã rất đắn đo suy nghĩ, cân nhắc thận trọng với việc gạch ai, bầu ai".

Trước và trong, sau cuộc bầu cử, nhiều ý kiến đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với tiến trình xây dựng bộ máy nhà nước. Cử tri mong muốn, các đại biểu dân cử phải là những người đầu tiên mà họ tìm đến, khi xảy ra những điều bất trắc, chuyển hóa tiếng nói của họ thành chủ trương, chính sách, pháp luật chứ không phải là "người đến sau" và nói những chuyện "đã rồi". Sự kỳ vọng của cử tri đặt ra cho những ứng cử viên trúng cử lần này trách nhiệm rất lớn. Dù chương trình hành động mới chỉ dừng lại ở lời hứa, nhưng đây sẽ là cơ sở để cử tri giám sát trong quá trình thực thi nhiệm vụ của người đại biểu sau này.

Kế tục xứng đáng thành quả hoạt động

Đánh giá chung về cuộc bầu cử lần này ngay sau khi kết thúc phần bỏ phiếu, Giám đốc Sở Nội vụ Trần Huy Sáng cho biết, cuộc bầu cử ĐBQH khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 trên địa bàn TP Hà Nội đã thực sự là ngày hội của toàn dân. Thành phố đã bầu đủ 30 ĐBQH; bầu đủ 105 đại biểu HĐND thành phố. Khẳng định chất lượng ứng cử viên ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp lần này rất cao, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử TP Hà Nội Nguyễn Thị Bích Ngọc kỳ vọng, các tân đại biểu sẽ kế tục xứng đáng các thành quả hoạt động của những nhiệm kỳ trước, giải quyết dứt điểm những vấn đề còn nợ cử tri.

Nhìn tổng thể, Tổng Thư ký Quốc hội, Chánh Văn phòng Hội đồng Bầu cử quốc gia Nguyễn Hạnh Phúc nhận xét: "Cuộc bầu cử lần này đạt được cả 4 tiêu chí mà Hội đồng Bầu cử quốc gia đề ra. Đó là đúng luật, dân chủ, an toàn và thực sự là ngày hội của toàn dân". Qua theo dõi trực tiếp quá trình bầu cử, Hội đồng Bầu cử quốc gia không nhận được ý kiến phản ánh của nhân dân về các hành vi vi phạm pháp luật trong quá trình diễn ra cuộc bầu cử…

Đặc biệt, chưa bao giờ tính dân chủ được đề cao như trong cuộc bầu cử lần này. Tại rất nhiều nơi, bàn ghi phiếu được ban tổ chức ngăn thành từng ô để cử tri tự do bày tỏ quan điểm, tự do ủng hộ hoặc không ủng hộ các đại biểu có tên trên danh sách niêm yết. Quan sát của phóng viên còn cho thấy, không chỉ thể hiện sự kỳ vọng vào các đại biểu ứng cử qua lá phiếu, rất nhiều điểm mới đã được nhân dân ghi nhận tại cuộc bầu cử lần này như lần đầu tiên vận hành Hội đồng Bầu cử quốc gia, công tác kiểm phiếu có sự chứng kiến của ứng cử viên và nhà báo, hay như việc người bị tạm giam, tạm giữ cũng có quyền bầu cử… Đó chính là những bước cụ thể hóa Hiến pháp 2013 - bản Hiến pháp mà trong đó vấn đề dân chủ và quyền công dân được khẳng định rõ nét. Những điều này không chỉ bảo đảm cho người dân được thực hiện quyền bầu cử, lựa chọn những người có đủ tài năng, phẩm chất, đạo đức đại diện cho mình tại cơ quan quyền lực nhà nước mà còn tạo cơ sở cho cuộc bầu cử diễn ra công bằng, công khai, minh bạch, bảo đảm thực chất.

Ông Nguyễn Hạnh Phúc cho biết: Theo quy định hiện hành, Ủy ban Bầu cử các cấp chỉ được công bố kết quả bầu cử và danh sách những người trúng cử đại biểu HĐND ở cấp mình. Hội đồng Bầu cử quốc gia theo thẩm quyền sẽ công bố kết quả bầu cử và danh sách những người trúng cử ĐBQH trong cả nước. "Kết quả bầu cử ĐBQH trong cả nước hiện đang được Văn phòng Hội đồng Bầu cử quốc gia tổng hợp. Chúng tôi sẽ sớm có báo cáo trình Hội đồng Bầu cử quốc gia thông qua biên bản tổng kết cuộc bầu cử trong cả nước, sau đó mới thực hiện thủ tục công bố. Chậm nhất, trước ngày 11-6, kết quả, danh sách những người trúng cử ĐBQH khóa XIV trong cả nước sẽ được công bố chính thức" - ông Nguyễn Hạnh Phúc nói.