Báo động tỷ lệ lao kháng thuốc

Phó Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện (BV) Phổi trung ương, Chủ nhiệm Chương trình phòng, chống lao quốc gia cho biết, bệnh lao tồn tại hàng nghìn năm và vi khuẩn lao đã được biết đến 134 năm. Thế nhưng, căn bệnh này vẫn gây ra cái chết cho gần 2 triệu người trên thế giới mỗi năm. Ở Việt Nam, mặc dù có nhiều thành tựu trong việc kiểm soát bệnh lao, song mỗi ngày vẫn có 46 người chết do lao. Việt Nam hiện đứng thứ 14 trong số 20 nước có số người mắc bệnh lao cao nhất trên thế giới.

Cũng theo PGS.TS Nguyễn Viết Nhung, năm 2014, kinh phí cho Chương trình này bị cắt giảm nhiều, gây khó khăn cho các hoạt động. Một số địa phương không nhận được hỗ trợ kinh phí, việc duy trì một số hoạt động thường xuyên gặp khó khăn, nhất là hoạt động giám sát chương trình. Nguồn kinh phí này hiện đã được tăng cường, khi Quỹ Toàn cầu phê duyệt tài trợ 42 triệu USD cho Chương trình phòng, chống lao giai đoạn 2015-2017. Bên cạnh đó, chương trình cũng đã vận động được gần 150 tỷ đồng tiền thuốc từ Tổ chức Y tế thế giới, bảo đảm đầy đủ thuốc chống lao trên toàn quốc.

Theo báo cáo của Chương trình chống lao quốc gia, mỗi năm trên toàn quốc có khoảng 130.000 bệnh nhân mắc lao mới, nhưng chỉ phát hiện được khoảng 70%, còn 30% bệnh nhân lao trong cộng đồng, chưa được phát hiện. PGS.TS Đinh Ngọc Sỹ, Chủ tịch Hội Lao và Bệnh phổi Việt Nam cho rằng, đây là điều đáng lo ngại. Bởi những người mắc lao chưa được phát hiện sẽ là nguy cơ lây lan bệnh ra cộng đồng. Vấn đề đặt ra hiện nay là làm sao phát hiện được hết bệnh nhân lao và điều trị đúng cho họ.

Ngoài ra, sự bùng phát của bệnh lao kháng thuốc đang là mối đe dọa hàng đầu cho công tác phòng, chống bệnh lao trên toàn cầu cũng như tại Việt Nam. Năm 2015, có 27 nước được đánh giá có tỷ lệ lao kháng thuốc cao, thì Việt Nam đứng thứ 11. Tại Việt Nam, mỗi năm có hơn 5.000 bệnh nhân lao kháng thuốc xuất hiện, trong đó gần 6% là lao siêu kháng thuốc.

PGS.TS Nguyễn Viết Nhung cho rằng, trước đây, chúng ta chưa có thuốc chữa, chưa có thông tin nhưng hiện nay đã có những cơ hội điều trị cho người bệnh lao kháng thuốc, kể cả bệnh nhân siêu kháng thuốc. Hơn nữa, trước đây, phác đồ điều trị cho bệnh nhân lao đa kháng thuốc vẫn là 20-24 tháng và với thời gian điều trị quá dài như vậy, rất nhiều bệnh nhân không theo được. Tuy nhiên, hiện phác đồ mới điều trị bệnh nhân lao kháng thuốc đã rút ngắn xuống chỉ còn 9 tháng và Việt Nam bắt đầu đưa vào áp dụng. "Chi phí điều trị phác đồ mới không tốn kém bằng phác đồ cũ. Điều quan trọng nhất là số ngày điều trị thấp hơn, tiết kiệm được chi phí gián tiếp" - PGS.TS Nguyễn Viết Nhung khẳng định.

Hiện Chương trình phòng, chống lao quốc gia đã phối hợp với ngành bảo hiểm xã hội xây dựng thông tư về sử dụng bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả khám, phát hiện và điều trị bệnh nhân lao. Dự kiến thông tư này sẽ được ban hành trong năm 2016. Chính sách này có tác dụng khuyến khích bệnh nhân tích cực điều trị, giảm thiểu nguy cơ lây lan trong cộng đồng, song nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại, khi triển khai BHYT có thể làm lệch hướng chương trình chống lao. Bởi khi không chịu áp lực về viện phí, cả người bệnh và bác sĩ có xu hướng kéo dài thời gian nằm viện, trong khi vấn đề kiểm soát nhiễm khuẩn không tốt dễ dẫn đến điều trị thất bại.