Tạo “sân chơi” công bằng, trách nhiệm

Hơn 3 năm qua, tiến độ, chất lượng các công trình giao thông trên địa bàn cả nước được cải thiện rất nhiều, một phần cũng nhờ những thông tin công khai, minh bạch như vậy. Không dừng ở đó, Bộ GT-VT đang nghiên cứu "luật hóa" các tiêu chí xếp hạng nhà thầu, nhằm kiểm soát chặt và quản lý tốt hơn nữa năng lực của các nhà thầu, tư vấn và các ban QLDA.

Trên website cucqlxd.gov.vn của Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông (QLXD & CLCTGT), có một nội dung được các chủ đầu tư, Ban QLDA, nhà thầu, tư vấn đặc biệt quan tâm, là bảng xếp hạng các chủ thể tham gia dự án. Người truy cập có thể dễ dàng tìm thông tin liên quan đến từng nhà thầu, tư vấn trong từng lĩnh vực, theo nhóm: nhà thầu đáp ứng yêu cầu; nhà thầu trung bình và nhà thầu chưa đáp ứng… Theo danh sách này, có 444 nhà thầu đáp ứng yêu cầu, trong đó có những đơn vị "anh cả" của ngành xây dựng giao thông như Cienco1, Cienco4, Cienco8, Tổng công ty Xây dựng Thăng Long, Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn, Tổng công ty 319 - Bộ Quốc phòng… Còn trong danh sách nhà thầu chưa đáp ứng, hiện có 44 đơn vị. Đối với các nhà thầu xây lắp bị đánh giá ở mức không đáp ứng yêu cầu hoặc trung bình, Bộ GT-VT khuyến cáo các chủ đầu tư, Ban QLDA không lựa chọn.

Tương tự, trong danh sách tư vấn thiết kế đường bộ, có nhiều đơn vị lớn đã khẳng định thương hiệu như Tổng công ty Tư vấn thiết kế GT-VT (TEDI), Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế GT-VT phía Nam (TEDIS), Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế đường bộ (HECO-TEDI)… Ông Phan Quang Hiển, Phó Cục trưởng Cục QLXD & CLCTGT cho biết, sau hơn 3 năm triển khai, đánh giá kết quả thực hiện và xếp hạng các nhà thầu tư vấn, xây lắp giao thông, đã dần loại bỏ các nhà thầu yếu kém, đồng thời tiết giảm tối đa tổng mức đầu tư, bảo đảm tiến độ, chất lượng các công trình, dự án.

Trong khi đó, nhiều nhà thầu cũng khẳng định, bảng xếp hạng này là thước đo chuẩn và là cơ hội tốt để các chủ thể tự soi chính mình. Qua đó, biết mình đang đứng ở vị trí nào, để có giải pháp nâng cao năng lực hoặc bảo vệ thương hiệu. Đồng thời, giúp công khai, minh bạch hóa quá trình đầu tư xây dựng dự án, công trình. Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, Giám đốc Công ty TNHH MTV Tư vấn khảo sát thiết kế xây dựng (tư vấn Trường Sơn), cách xếp hạng của Bộ GT-VT không chỉ giúp các chủ đầu tư, Ban QLDA lựa chọn được những nhà thầu có đủ năng lực, mà còn ngăn chặn, loại bỏ những đơn vị yếu kém tham gia vào các dự án. Từ đó, tạo ra động lực để các đơn vị phải đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Từ năm 2012 đến nay, Bộ GT-VT đã xử lý nhiều nhà thầu xây lắp yếu kém, thậm chí nhiều đơn vị còn bị loại khỏi dự án. Nhờ đó, số lượng nhà thầu yếu kém giảm dần từng năm. Nếu như năm 2012, số nhà thầu vi phạm bị xử lý lên đến vài chục đơn vị, thì đến năm 2014 chỉ còn 10 đơn vị. Từ đầu năm 2015 đến nay, chưa có nhà thầu nào vi phạm phải xử lý.

Tuy nhiên, bảng xếp hạng này mới chỉ là một kênh thông tin mang tính chất tham khảo, chưa được "luật hóa" nên cần có các chế tài bắt buộc. Ông Trần Xuân Sanh, Cục trưởng Cục QLXD & CLCTGT cho biết, Bộ GT-VT đang nghiên cứu để "luật hóa" công tác đánh giá năng lực để các ban QLDA căn cứ đánh giá, lựa chọn nhà thầu. Nếu Ban QLDA không thực hiện thì bị xử lý theo chế tài. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp, nhà thầu phải trau dồi năng lực, từ đó góp phần nâng cao chất lượng các công trình giao thông.