Đối phó với thách thức an ninh

"Thần sấm phương Bắc" sẽ kết thúc ngày 10-3, là một trong những cuộc tập trận quân sự lớn nhất thế giới. Trải dài trên một vùng địa lý rộng lớn từ thành phố quân sự King Khalid thuộc vùng Hafr Al Batin tới Vịnh Arab của Saudi Arabia, cuộc tập trận có sự góp mặt của nhiều sắc lính từ Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Bahrain đến Kuwait, Qatar và Oman… Các lực lượng tinh nhuệ và nhiều loại vũ khí hiện đại được huy động gồm máy bay cường kích, tiêm kích, pháo binh, xe tăng, các hệ thống phòng không... Mục tiêu của cuộc thao luyện nhằm thể hiện khả năng sẵn sàng chiến đấu cũng như phối hợp ứng phó trong các chiến dịch chung.

"Thần sấm phương Bắc" mở ra chỉ chưa đầy ba tháng sau khi Saudi Arabia - một đồng minh của Mỹ trong cuộc chiến chống IS tự xưng - tuyên bố thành lập liên minh quân sự (gồm 34 quốc gia có đa số người Hồi giáo sinh sống) để chống lại chủ nghĩa khủng bố trong khu vực. Mới đây Saudi Arabia đã triển khai máy bay chiến đấu tới một căn cứ không quân ở Thổ Nhĩ Kỳ để tham dự chiến dịch chống IS ở Syria. Quốc gia này còn đứng đầu một chiến dịch quân sự chống lực lượng nổi dậy được Iran hậu thuẫn ở miền Bắc nước Yemen láng giềng. Trong một tuyên bố mới nhất, Ngoại trưởng Saudi Arabia Adel al-Jubeir khẳng định, nước này sẽ tiếp tục can thiệp quân sự tại Yemen cho tới khi Chính phủ của Tổng thống Mansour Hadi trở lại nắm quyền hoàn toàn.

Với nhiều đóng góp trong cuộc chiến chống IS tại Trung Đông do Mỹ cầm đầu cũng như sự can dự ngày một lớn vào việc bảo đảm an ninh khu vực, Saudi Arabia đang khẳng định vị thế trên bàn cờ địa - chính trị và quân sự của Trung Đông. Chuyên gia quân sự, cựu Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược thuộc các lực lượng vũ trang Ai Cập Jamal Mazloum nhận định: "Thời điểm được lựa chọn để tiến hành cuộc tập trận có ý nghĩa hết sức quan trọng. Nó thể hiện sự ủng hộ đối với Saudi Arabia cũng như các chính sách của Vương quốc này nói chung".

Còn cựu Bộ trưởng Thông tin Kuwait Mohammad Nasser Al Sanousi đánh giá: Cuộc tập trận "là sự khởi đầu của một thỏa thuận liên quan đến nhiều vấn đề". Nhà khoa học chính trị Mohammad Saleh Al Mesfir người Qatar cho rằng, các nước quy tụ tại cuộc tập trận "Thần sấm phương Bắc" trong tình hình hiện nay để tái khẳng định lời kêu gọi thành lập một lực lượng quân sự Hồi giáo chống lại chủ nghĩa khủng bố ở các quốc gia Hồi giáo.

Trước thách thức của chủ nghĩa khủng bố trong khu vực, liên minh quân sự gồm 34 thành viên do Saudi Arabia khởi xướng đã được thành lập ngày 15 tháng 12 năm ngoái (trung tâm điều phối hoạt động đặt tại thủ đô Riyadh). Liên minh quân sự Arab lớn nhất trong lịch sử hiện đại ra đời trong bối cảnh cộng đồng quốc tế mong muốn các quốc gia Arab vùng Vịnh phải hành động nhiều hơn trong cuộc chiến chống IS. Thế nhưng, sự ra đời bất ngờ của liên minh đã khiến dư luận không khỏi hoài nghi về sự cần thiết cũng như hiệu quả hoạt động.

Hiện chưa rõ Saudi Arabia muốn các nước trong liên minh quân sự này làm gì, và chưa rõ đây chỉ là một liên minh tập trung chia sẻ thông tin tình báo hay sẽ tập hợp lực lượng để chiến đấu chống IS. Trong bối cảnh đó, "Thần sấm phương Bắc" được xem là bước đi cụ thể đầu tiên nhằm đối phó với các thách thức an ninh tại Trung Đông - vựa dầu của thế giới nhưng chưa ngưng nóng bỏng trong nhiều thập kỷ qua.