Trị bệnh từ ”gốc”

Mặt khác, ý thức của người tham gia giao thông quá kém cũng làm cho ùn tắc giao thông thêm phức tạp, nghiêm trọng. Song cũng có ý kiến băn khoăn, liệu phương tiện cá nhân có phải là lỗi chính dẫn đến ùn tắc? Và khi giao thông công cộng chưa phát triển, chưa đáp ứng tốt nhu cầu đi lại mà lại hạn chế phương tiện cá nhân, sẽ ảnh hưởng đến việc sinh hoạt, đi lại của người dân, đặc biệt là dân nghèo.

Khi nói đến nguyên nhân gây ùn tắc, thường mọi người hay nhắc tới chuyện gia tăng phương tiện mà bỏ qua gốc của vấn đề là sự tăng quá nhanh dân cư đô thị. Theo thống kê, Hà Nội đã có tới 7 triệu người, cộng cả dân cư vãng lai, lên tới 10 triệu người. Gia tăng dân số vượt quá dự báo đã tác động mạnh đến tất cả các lĩnh vực của đời sống, kinh tế, xã hội và hạ tầng. Ví dụ: Quận Ba Đình năm 2009 có 22 vạn dân, đến năm 2013 đã tăng lên 24 vạn; quận Hoàn Kiếm từ 14,5 vạn tăng lên 16 vạn; quận Đống Đa từ 37 vạn tăng lên gần 40 vạn người…

Thực tế, quản lý dân cư là yêu cầu được đặt ra mỗi khi làm công tác quy hoạch, nhưng có rất nhiều lý do để không thực hiện được. Đơn cử, trong quy hoạch 1998, yêu cầu phát triển Thủ đô hai bên Sông Hồng để giảm dân số khu vực nội thành cũ (Vành đai 2 trở vào) xuống còn 80 vạn, nhưng thực tế dân số không giảm mà còn tăng lên 1,2 triệu người. Chủ trương di dời cơ sở sản xuất, trụ sở, bệnh viện, trường đại học... ra khỏi nội đô nhằm giảm bớt sức ép dân số triển khai quá chậm và đến giờ chưa thu được kết quả. Đã vậy, cơ sở sản xuất, cơ sở gây ô nhiễm sau khi rời khỏi nội đô được thay bằng những khu phức hợp đa chức năng nhà ở, trung tâm thương mại, khu vui chơi giải trí, với dân số lên tới hàng vạn người cũng khiến hạ tầng đô thị đã bức bối càng thêm bức bối. Nhiều nơi thiếu nghiêm trọng nơi đỗ xe dẫn đến xe đỗ trên hè, đường.

Hà Nội áp dụng nhiều biện pháp đồng bộ giảm ùn tắc giao thông, nhờ đó, số điểm "nóng" và thời gian ùn tắc đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, đó mới chỉ là những giải pháp xử lý tình thế, không giải quyết căn cơ vấn đề. Do đó, ùn tắc giao thông tuy giảm, nhưng vẫn luôn là sức ép lớn đối với đô thị. Đã đến lúc phải có giải pháp mạnh ngay từ khâu quy hoạch; phải xác định khu vực phát triển nhà ở cụ thể thay vì chỉ nói chung chung, khuyến khích đầu tư xây dựng khu đô thị đồng bộ hạ tầng tạo dựng môi trường sống tốt hơn; có chính sách ưu đãi mạnh mẽ để hiện thực hóa các đô thị vệ tinh đã được xác định trong quy hoạch chung phát triển Thủ đô, như vậy mới mong giải quyết triệt để, tận gốc vấn đề ùn tắc giao thông.