Điểm nóng đang tăng nhiệt

Sáng 6-1, Triều Tiên tuyên bố đã tiến hành thử thành công bom hydro. Nếu được xác nhận thì đây là vụ thử hạt nhân thứ tư của nước này và diễn ra trước thềm kỷ niệm sinh nhật nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vào cuối tuần. Truyền thông Triều Tiên đưa tin, vụ thử được tiến hành vào 10h sáng giờ địa phương (8h30 theo giờ Việt Nam). Tuyên bố của Bình Nhưỡng đúng với những nghi vấn trước đó của Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc khi những quốc gia này ghi nhận một trận động đất mạnh xảy ra gần bãi thử hạt nhân của Triều Tiên cùng thời điểm. Trung tâm Mạng lưới động đất Trung Quốc (CEBC) cho biết, sáng 6-1, một trận động đất mạnh 4,9 độ richter đã xảy ra gần bãi thử hạt nhân Punggye-ri của Triều Tiên. Trong khi đó, theo Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ (USGS), trận động đất có cường độ 5,1 độ richter xảy ra lúc 10h sáng. Một quan chức Cơ quan Khí tượng Hàn Quốc bày tỏ nghi ngờ về trận động đất dường như là nhân tạo này và đang phân tích quy mô cũng như tâm chấn của nó. Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cũng cho rằng trận động đất ở Triều Tiên có thể là một vụ thử hạt nhân. Hãng Yonhap dẫn nguồn tin Cơ quan tình báo Hàn Quốc tiết lộ Triều Tiên không thông báo trước cho Mỹ hay Trung Quốc về vụ thử nghiệm này.

Ngay sau khi thông báo thử thành công bom hydro, Triều Tiên tuyên bố sẽ tiếp tục đẩy mạnh chương trình hạt nhân để đối phó với các chính sách thù địch của Mỹ. Đồng thời khẳng định Bình Nhưỡng sẽ hành động như một nhà nước hạt nhân có trách nhiệm và cam kết không sử dụng vũ khí hạt nhân của mình trừ khi chủ quyền bị xâm phạm. Chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Bình Nhưỡng bắt đầu năm 1956 và Triều Tiên luôn nhấn mạnh tới uy lực răn đe hạt nhân.

Dù là một bên của Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân nhưng Bình Nhưỡng rút lui vào năm 2003 với lý do bị chính sách thù địch của Mỹ đe dọa. Triều Tiên đã thử hạt nhân vào năm 2006, 2009 và 2013. Lần thử nghiệm hạt nhân thứ ba của Triều Tiên tiến hành vào tháng 2-2013 khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã lên cầm quyền và Triều Tiên vẫn sử dụng bom plutoni. Hồi tháng 3-2014, quốc gia này tuyên bố sẽ tiến hành thử hạt nhân kiểu mới và đó sẽ là thứ "cực lớn", "kẻ địch khó có thể tưởng tượng". Bên cạnh các vụ thử hạt nhân, Bình Nhưỡng đang nỗ lực thu nhỏ vũ khí thành đầu đạn để lắp lên tên lửa đạn đạo.

Việc Triều Tiên từng phóng thành công tên lửa đưa vệ tinh vào quỹ đạo cho thấy nước này đang dần sở hữu công nghệ chế tạo tên lửa liên lục địa, có thể tấn công tới các mục tiêu nằm xa khu vực. Và lần thử hạt nhân này nếu thực sự là vụ thử bom hydro, nó sẽ đánh dấu một bước tiến lớn hướng tới mục tiêu chế tạo đầu đạn hạt nhân để gắn vào tên lửa có khả năng phóng tới bờ biển Mỹ. Bom hydro hoạt động mô phỏng quá trình giải phóng năng lượng hạt nhân trên mặt trời, có khác biệt ít nhiều so với nguyên lý bom nguyên tử (bom A). Sức công phá của bom hydro là từ sự bùng nổ của hạt nhân hydro khi chúng chuyển thành helium. Loại bom này có sức công phá mạnh hơn nhiều lần bom nguyên tử do nhiên liệu sử dụng nhẹ hơn và phản ứng nhiệt hạch có hiệu suất cao hơn phản ứng nguyên tử.

Vụ thử hạt nhân thứ tư có thể khiến Liên hợp quốc gia tăng trừng phạt với Triều Tiên và làm xấu thêm mối quan hệ vốn đã không tốt đẹp giữa Bình Nhưỡng với Washington cũng như các nước láng giềng. Trong khi nhiều quốc gia đang gấp rút xác minh liệu có phải Bình Nhưỡng đã thử thành công bom hydro hay không thì Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tuyên bố nước này sẽ có phản ứng rõ ràng trước động thái mới nhất từ Triều Tiên. Ông gọi vụ thử nghiệm là "mối đe dọa đối với an ninh Nhật Bản", đồng thời khẳng định: Tokyo không thể khoan thứ cho hành động này. Hàn Quốc tuyên bố sẽ sử dụng mọi biện pháp có thể, bao gồm các biện pháp trừng phạt của Mỹ để buộc Bình Nhưỡng phải trả giá sau vụ thử hạt nhân thứ tư. Bộ Quốc phòng Hàn Quốc thông báo đặt quân đội trong tình trạng báo động và tăng cường theo dõi các động thái của Triều Tiên. Mỹ cho rằng hiện vẫn quá sớm để kiểm chứng tuyên bố của Triều Tiên khẳng định đã thử thành công bom hydro, song nhấn mạnh Mỹ "sẽ có phản ứng thích đáng" đối với "tất cả các hành động khiêu khích".

Thị trường tài chính Châu Á bắt đầu chấn động trước thông tin động đất tại Triều Tiên có thể do vụ thử bom hydro gây ra. Trong phiên giao dịch sáng 6-1, thị trường chứng khoán Nhật Bản sụt giảm 1,21%. Chỉ số Topix cũng giảm 1,2%. Giới quan sát cho biết việc Triều Tiên thử hạt nhân đã gây sức ép lên giá cổ phiếu, bên cạnh các nguyên nhân khác là căng thẳng ở Trung Đông và tín hiệu xấu về nền kinh tế Trung Quốc. Có thể nói, vụ thử hạt nhân vừa diễn ra đã dập tắt mọi hy vọng về việc nối lại đàm phán sáu bên với mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Quan trọng hơn, khi thế giới còn phải đối phó với nhiều thách thức như khủng bố, khủng hoảng di cư… thì việc Triều Tiên tiến hành một vụ thử hạt nhân càng làm rối loạn bàn cờ chính trị quốc tế.