Nghề người mẫu bị "bỏ rơi"?

Chưa được xã hội thừa nhận

Vừa trở về sau cuộc thi Hoa hậu thế giới, Hoa khôi Áo dài Lan Khuê nêu ra thực trạng: "Môi trường làm người mẫu của quốc tế và Việt Nam hoàn toàn khác nhau. Người mẫu quốc tế làm việc theo công ty quản lý, nhưng tại Việt Nam, phần lớn người mẫu hoạt động tự do. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy khiến cho nghề trở nên... lộn xộn; bên cạnh đó nhiều người mẫu đối mặt với khó khăn, phải làm thêm nhiều nghề "tay trái" như bán hàng thời trang, mỹ phẩm, quán ăn... mới sống được, khiến họ thiếu thời gian trau dồi nghề nghiệp.

Theo thống kê của Bộ Văn hóa - Thể Thao - Du lịch, mỗi năm nước ta cấp phép cho gần 100 cuộc thi sắc đẹp, tìm kiếm người mẫu, hoa khôi, hoa hậu và gương mặt đại diện cấp tỉnh trở lên. Ước tính mỗi năm có 500-1.000 người mẫu mới tham gia các hoạt động như diễn thời trang, quảng cáo, biểu diễn. Sự tự phát kéo dài trong hoạt động của làng mẫu Việt Nam tạo tiền đề cho các hoạt động tiêu cực núp bóng như tổ chức mại dâm, tổ chức biểu diễn người mẫu trái phép, tổ chức cho thí sinh đi thi nước ngoài trái phép...

Riêng tại TP Hồ Chí Minh, thanh tra Sở Văn hóa - Thể thao của thành phố đã xử phạt 80 triệu đồng với 3 trường hợp công ty và cá nhân tự ý ra nước ngoài dự thi người đẹp quốc tế mà không xin phép trong năm 2015. Tại hội thảo, ông Nguyễn Đăng Chương - Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn cho biết: "Người mẫu, người đẹp, hoa khôi ra nước ngoài dự thi không mang tính chất cá nhân mà đại diện cho quốc gia. Chính vì thế, Nhà nước phải quản lý thông qua cấp phép. Nếu để tình trạng này tự phát thì có thể ảnh hưởng đến hình ảnh của đất nước".

Chứng chỉ hành nghề cho người mẫu

Nhiều nước trên thế giới đã coi người mẫu là một nghề, người mẫu được cấp mã số, thẻ hành nghề. Mới đây, Chính phủ Pháp đưa ra bộ tiêu chí để hành nghề người mẫu để siết chặt tình trạng sử dụng người mẫu siêu gầy. Pháp cấm người mẫu gầy dưới tiêu chuẩn cho phép bằng cách nếu công ty, tổ chức nào sử dụng, tuyển dụng người mẫu gầy sẽ phạt tiền và ngồi tù.

Ở Hàn Quốc, việc quản lý người mẫu cũng đơn giản. Ông Kim Sung Pil, đại diện Hiệp hội người mẫu Châu Á tham dự hội thảo, chia sẻ: "Tại Hàn Quốc nghề người mẫu được đào tạo chính quy trên hơn 10 trường đại học với khóa đào tạo 2 năm và 4 năm được bộ giáo dục chứng nhận. Nghề người mẫu được cấp mã số ngành nghề, do đó người hành nghề phải có nghĩa vụ nộp thuế gồm thuế cố định trước lương và thuế thu nhập".

Như vậy, có thể nói ở hai kinh đô thời trang Châu Âu và Châu Á, họ đã có cách quản lý chặt chẽ hoạt động quản lý của người mẫu. Tại Việt Nam, việc quản lý hoạt động nghề suốt chặng thời gian dài vẫn loay hoay, trong khi lực lượng người mẫu trong xã hội nâng lên theo cấp số nhân. Từ năm 2007, Hội người mẫu Việt Nam thành lập, được xem như là tiếng nói, bảo vệ cho người mẫu.

Tuy nhiên, trải qua nhiều năm hoạt động, nhưng Hội người mẫu Việt Nam chưa thu hút được lực lượng người mẫu tham gia. Ông Nguyễn Quang Minh - Chủ tịch Hội người mẫu Việt Nam thừa nhận: "Hội chưa phối hợp được với các đơn vị liên quan để hoàn thiện bộ giáo trình đào tạo người mẫu, lấy đó làm căn cứ tổ chức đào tạo ngành người mẫu chính quy theo quy định của pháp luật. Hội cũng chưa xây dựng được bộ quy tắc ứng xử và đạo đức của nghề người mẫu để làm căn cứ đề xuất, phối hợp với ngành Lao động - Thương binh và Xã hội công nhận mã số ngành nghề chính thức ở nước ta".

Bà Huỳnh Thị Anh Mai, Phó Trưởng phòng LĐ-TL-TC, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội TP Hồ Chí Minh cho biết: "Khi nghề người mẫu chưa được công nhận tại Việt Nam, để khắc phục tình trạng lộn xộn trong quản lý và hoạt động người mẫu, trước hết nên giao Sở Giáo dục nghề nghiệp quản lý nâng cao chất lượng người mẫu. Chúng ta phải tự xây dựng chương trình đào tạo nghề sơ cấp, đăng ký để thẩm định chương trình đào tạo ở trình độ trung cấp. Thứ hai, phải sớm xây dựng bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp của nghề người mẫu như bao nghề khác".

Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch cũng đã báo cáo Chính phủ về việc sửa đổi Nghị định 79, trong đó có bổ sung về quản lý hoạt động người mẫu.