Dấu ấn Cuộc cách mạng trắng của nữ tướng Vinamilk

Bước cùng Vinamilk trong suốt chặng đường từ ngày đầu khó khăn đến thành công ngày nay, bà Mai Kiều Liên là người hiểu Vinamilk hơn ai hết.

Từ kỹ sư cho đến khi được tín nhiệm đề bạt lên các vị trí quản lý rồi đảm nhận vị trí lãnh đạo Tổng Giám đốc Vinamilk từ năm 1992, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc (2003 – 2015) đến nay là Tổng giám đốc, ở mỗi vị trí bà Liên bằng tâm huyết, nhạy bén sáng tạo đã chèo lái con thuyền Vinamilk vượt qua khó khăn, trở thành doanh nghiệp số 1 trên thị trường sữa.

Dưới sự lãnh đạo của bà Mai Kiều Liên, Vinamilk duy trì đà tăng trưởng, vươn lên vị trí số 1 trên thị trường, đóng góp cho cộng đồng qua chương từ thiện xã hội.

Đóng góp của Vinamilk và bà Mai Kiều Liên đã được vinh danh tại Đại hội Thi đua yêu nước Toàn quốc lần thứ IX vừa qua.

Trong bài phát biểu tại Đại hội, chia sẻ bí quyết để Vinamilk lớn mạnh trở thành doanh nghiệp hàng đầu của ngành công nghiệp chế biến sữa Việt Nam, bà Mai Kiều Liên đã nhắc lại những ngày đầu với muôn vàn khó khăn, thiếu thốn về máy móc thiết bị, công nhân kỹ thuật, nguyên liệu cho sản xuất phải nhập khẩu hoàn toàn trong khi không chủ động được nguồn ngoại tệ.

Vinamilk phải đối mặt với việc làm sao có thể phục hồi sản xuất, tiếp cận nguồn nguyên liệu giá rẻ tiến tới chủ động nguồn nguyên liệu, từ đó giảm giá thành sản phẩm đưa công ty phát triển bền vững?

Đứng trước những khó khăn đó, Vinamilk chủ động tìm lối đi cho mình. Để phát huy sức mạnh tập thể ở vai trò “thuyền trưởng”, bà Mai Kiều Liên cùng lãnh đạo Vinamilk đã đi đầu phát động phong trào thi đua sáng tạo, đổi mới trong suốt 40 năm giúp Vinamilk luôn đạt được tốc độ tăng trưởng ấn tượng.

“Cuộc cách mạng trắng”

Trong các phong trào thi đua được phát động, có thể nói phong trào “Thi đua hiến kế tìm nguồn nguyên liệu, phục hồi sản xuất, đưa doanh nghiệp phát triển lớn mạnh và bền vững” đã mở ra thành công cho Vinamilk.

Năm 1988, trước nhu cầu ngày càng tăng về sữa bột trẻ em và nạn suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam, Vinamilk đã tiến hành phục hồi hành công nhà máy sữa bột Dielac cung cấp cho thị trường nhiều sản phẩm sữa bột các loại và bột dinh dưỡng có chất lượng cao cho trẻ em.

Thông qua nhiều con đường, từ năm 1990 Vinamilk đã tiến hành mua trực tiếp nguồn nguyên liệu với giá rẻ vài trăm USD/tấn thông qua các công ty xuất nhập khẩu, góp phần giảm giá thành, cạnh tranh được với hàng ngoại nhập tràn lan trên thị trường.

Ngành công nghiệp chế biến sữa Việt Nam đứng trước một khó khăn lớn là phụ thuộc quá nhiều vào nguồn nguyên liệu nhập của nước ngoài. Điều day dứt lớn nhất của ngành sữa là chưa chủ động được 100% nguồn nguyên liệu.

Tháo dỡ khó khăn này, hướng đến chủ động nguồn nguyên liệu sản xuất sữa, bà Mai Kiều Liên cùng lãnh đạo Vinamilk cụ thể hóa bằng giải pháp xây dựng vùng nguyên liệu nội địa, thế là “cuộc cách mạng trắng” 1991 ra đời.

Những năm đầu thập kỷ 1990, Vinamilk đã khẩn trương nhập máy móc hiện đại để sản xuất sữa tươi tiệt trùng và thu mua sữa của nông dân với giá cao hơn nguyên liệu sữa nhập khẩu; hỗ trợ nông dân con giống, thú y, kỹ thuật chăn nuôi; thiết bị bảo quản sữa và không ngần ngại giảm lãi để khuyến khích phát triển đàn bò sữa trong nước.

Với mô hình liên kết với người nông dân mở rộng vùng chăn nuôi, đồng thời tự mình hình thành các trang trại chăn nuôi bò sữa từ Bắc chí Nam, nâng tổng đàn từ 3.000 con (năm 1991) lên tới 113.000 con (năm 2015), cho sản lượng sữa 200.000 tấn/năm, chủ động được 50% nguồn nguyên liệu sữa cho sản xuất, quyền lợi người chăn nuôi bò sữa cũng được mở rộng.

Khi Vinamilk cổ phần hóa, nông dân được mua cổ phần ưu đãi với giá chỉ bằng 70% mệnh giá, nhưng không có tiền mua, Vinamilk đã bảo lãnh cho vay vốn để mua. Tính nhân văn thể hiện ngay trong chiến lược phát triển.

Hệ quả là suốt quá trình đổi mới từ 1991 cho đến trước cổ phần hóa 2003, với chiến lược đến với nông nghiệp, nông thôn, nông dân qua “Cuộc cách mạng trắng” kết hợp hiện đại hóa máy móc thiết bị, công nghệ tiên tiến hàng đầu thế giới, Vinamilk đã chiếm thị phần trong nước 45%, trong đó sữa đặc chiếm 75%; sữa tươi 53%; sữa chua các loại 90% và sữa bột 25%.

Ở thị trường ngoài nước, Vinamilk đã thắng thầu nhiều lần bằng các lợi thế của chất lượng sản phẩm, giá cả và uy tín thực hiện hợp đồng cho các đối tác.

Đến nay sản phẩm của Vinamilk đã có mặt ở 31 quốc gia trên thế giới, trong đó các thị trường khó tính như Mỹ, Anh, Đức Canada… đều đã hiện diện các sản phẩm Vinamilk, các cơ sở sản xuất, kinh doanh của vinamilk đã được xây dựng tại Mỹ, Anh, Ba Lan, Newzealand, Campuchia đã góp phần không nhỏ đưa kim ngạch xuất khẩu đến nay đạt 200 triệu USD/năm, tăng gấp 2 lần so năm 2014.

Thương hiệu Việt – Doanh nghiệp vì cộng đồng

Khẳng định thương hiệu có chỗ đứng trên thị trường trong nước bà Mai Kiều Liên hướng tới mục tiêu đưa Vinamilk vươn ra toàn cầu và hướng đến cộng đồng qua nhiều chương trình thiện nguyện.

Bước ngoặt mang tầm nhìn chiến lược là việc Vinamilk quyết định cổ phần hóa (năm 2003). Sau cổ phần hóa với số vốn tăng, Vinamilk đầu tư phát triển.

Trong 5 năm gần đây, Vinamilk luôn đạt được tốc độ tăng trưởng ấn tượng: doanh số trung bình tăng trên 20%/năm; Lợi nhuận tăng 15%/năm; Nộp ngân sách nhà nước trung bình trên 3.000 tỉ/năm. Công ty vươn lên top 100 công ty giá trị nhất ASEAN và top 50 doanh nghiệp niêm yết tốt nhất Việt Nam.

Với mục tiêu phát triển bền vững và vươn ra tầm quốc tế, Vinamilk đặt chiến lược phát triển dài hạn trở thành một trong 50 công ty sữa lớn nhất thế giới vào năm 2017 với doanh số 3 tỷ USD.

Để đạt được mục tiêu đó, Vinamilk luôn coi trọng và đi đầu trong việc cải tiến và phát triển sản phẩm mới, đáp ứng nhu cầu đa dạng và ngày càng cao của người tiêu dùng.

Vinamilk đi đầu trong phân khúc sữa tươi 100% và là nhãn hàng sữa tươi số 1 Việt Nam. Sữa bột Vinamilk dẫn đầu ở phân khúc bình dân với dòng sản phẩm Dielac và có những phát triển đột phá với dòng sản phẩm Optimum cho phân khúc cao cấp. Sữa chua Vinamilk đi đầu và phát triển đầy đủ các dòng sản phẩm thơm ngon, bổ dưỡng cho mọi lứa tuổi.

Tiên phong trong việc đổi mới và cải tiến dòng sản phẩm Sữa Đặc có đường, Kem, Phô Mai và các thức uống có lợi cho sức khỏe. Vinamilk đã trở thành nhãn hàng phổ biến và được tin dùng số 1 Việt Nam.

Hướng đến cộng đồng, từ năm học 2002 – 2003 Quỹ học bổng “Vinamilk – Ươm mầm tài năng trẻ Việt Nam” với phạm vi chỉ 30 tỉnh, thành trong thời gian đầu tiến tới 63 tỉnh, thành cả nước, đã bền bỉ đem đến cho các em học sinh tiểu học trên toàn quốc hơn 34 ngàn suất học bổng, tượng trưng cho hơn 34 ngàn tấm gương sáng vươn lên trong học tập và rèn luyện với tổng giá trị khoảng 19 tỷ đồng.

Tiếp đó là Quỹ sữa “Vươn cao Việt Nam” ra đời năm 2008, hướng đến trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trên khắp đất nước qua những hành động tưởng chừng đơn giản nhưng hết sức thiết thực là trao tận tay các em những ly sữa bổ dưỡng nhằm góp phần hỗ trợ các em phát triển toàn diện hơn.

Bà Mai Kiều Liên sinh năm 1953 tại Paris, Pháp; Nguyên quán: Thị xã Vị Thanh, Tỉnh Hậu Giang, là người dân tộc Kinh.

1976: Tốt nghiệp Đại học từ năm 1976 về chế biến thịt và sữa tại Moscow, Liên Xô.

Từ năm 1976 – 1980: Kỹ sư phụ trách Khối sản xuất sữa đặc và sữa chua Nhà máy sữa Trường Thọ, Công ty Sữa – Cà phê Miền Nam (tiền thân của Công ty Sữa Việt Nam).

Từ năm 1980 – 1982: Kỹ sư Công nghệ Phòng Kỹ thuật Xí nghiệp Liên hợp Sữa Cà phê Bánh kẹo 1.

Từ năm 1982 – 1983: Trợ lý Giám đốc, Phó Giám đốc Kỹ thuật Nhà máy Sữa Thống Nhất, Xí nghiệp Liên hợp Sữa Cà phê Bánh kẹo 1.

Từ năm 1983 – 1984, bà đi học Quản lý Kinh tế tại Đại học Kinh tế Leningrad, Liên Xô.

Từ năm 1984 – 1992: Phó Tổng Giám đốc Công ty Sữa Việt Nam (Vinamilk).

Từ tháng 12/1992 – nay: Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk).

1996 – 2001: Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá VIII

11/2003 – 7/2015: Kiêm nhiệm Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk).

Đến nay, Quỹ sữa đã tiếp cận hơn 333.000 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tại Việt Nam, đem tới cho các em gần 26 triệu ly sữa miễn phí, tương đương khoảng 94 tỉ đồng.

Chương trình nhiều ý nghĩa này được tổ chức rộng khắp 63 tỉnh thành, đến tận những vùng cao hẻo lánh hay nơi hải đảo xa xôi.

Có thể nói, bằng hoạt động của mình, Vinamilk đã góp sức cùng xã hội nâng cao trí lực, thể lực cho thế hệ trẻ, cho con người Việt Nam.

Phát huy sáng tạo tăng hiệu quả kinh doanh

Trong thời kỳ mới, Vinamilk hướng về “Đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ nâng cao năng suất, hiệu quả hoạt động doanh nghiệp”.

Ở vị trí lãnh đạo Vinamilk bà Mai Kiều Liên coi trọng nhân lực, tự chủ, gắn bó với nông dân sẽ là bàn đạp để Vinamilk vươn ra thế giới

Xác định rõ nhân lực là yếu tố cơ bản phát triển nội lực, Vinamilk luôn đầu tư nâng cao chất lượng, trình độ, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ nhân viên thông qua các lớp huấn luyện trong và ngoài nước.

Hiện Vinamilk là nơi công tác của hơn 5.000 CB-CNV. Tất cả thành viên của công ty làm việc dựa trên nguyên tắc: tôn trọng, bình đẳng, công bằng. Điều đó được minh chứng rõ nét khi Vinamilk là doanh nghiệp trong nước đứng đầu trong danh sách bình chọn 100 công ty có môi trường làm việc tốt nhất Việt Nam.

Nhằm tự chủ trong sản xuất, Vinamilk đẩy mạnh đầu tư phát triển sản xuất bằng việc hiện đại hóa hệ thống nhà máy, với việc đưa vào hoạt động hai Siêu nhà máy sữa bột và sữa nước. Nhà máy sữa nước Việt Nam có công suất siêu lớn – hơn 400 triệu lít sữa/năm trong giai đoạn 1 và sẽ tăng lên 800 triệu lít sữa/năm trong giai đoạn 2.

Đây là nhà máy sử dụng công nghệ tích hợp và tự động hiện đại bậc nhất thế giới của Tetra Pak. Tất cả hệ thống thiết bị, máy móc, đặc biệt là các robot LGV đều vận hành tự động, được điều khiển bởi hệ thống máy tính trung tâm cùng với kho thông minh đầu tiên và lớn nhất tại Việt Nam.

Nhà máy sữa bột Việt Nam có công suất 54.000 tấn/năm, là một trong những nhà máy có công suất lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Nhà máy đi vào hoạt động đã và đang giúp Vinamilk đáp ứng tốt nhu cầu trong nước và còn đảm bảo khả năng phục vụ xuất khẩu đang tăng cao của Vinamilk trong những năm gần đây.

Để đáp ứng nhu cầu sản xuất với sản lượng hàng trăm triệu lít sữa mỗi năm, Vinamilk đã và đang đầu tư một cách bài bản vào hệ thống phát triển nguồn nguyên liệu theo tiêu chuẩn quốc tế từ khâu trồng cỏ, xây dựng chuồng trại, chế biến thức ăn cho bò đến quản lý thú y, môi trường xung quanh,…

Đến nay, Vinamilk đã có 9 trang trại quy mô lớn với toàn bộ bò giống nhập khẩu từ Úc, New Zealand và Mỹ. Trang trại của Vinamilk là trang trại đầu tiên tại Đông Nam Á được Global G.A.P về quản lý trang trại và chất lượng sữa tươi thuần khiết. Ngoài ra Trang trại bò sữa Nghệ An cũng được Bộ NN & PTNT chứng nhận là trang trại xuất sắc nhất năm 2014. Trong năm 2015 sẽ đưa vào hoạt động thêm 4 trang trại ở Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Tây Ninh.

Ngoài ra, Vinamilk còn liên kết với hơn 7.000 hộ dân chăn nuôi bò sữa với hơn 65.000 con trên cả nước, thu mua sản lượng bình quân khoảng 500 tấn sữa/ngày góp phần tạo nhiều công ăn việc làm cho nông dân, góp phần xây dựng một ngành chăn nuôi bò sữa Việt Nam phát triển theo hướng ổn định và bền vững.

Với điều kiện cần và đủ đó từ năm 2011 Vinamilk bắt đầu tấn công thị trường sữa quốc tế. Đầu tiên tại Newzealand, Vinamilk đã đầu tư vào nhà máy Miraka chuyên cung cấp nguyên liệu sữa chất lượng cao cho các sản phẩm của Vinamilk và xuất khẩu sang châu Âu.

Tại Mỹ, Vinamilk sở hữu 70% cổ phần của nhà máy sữa Driftwood – một trong những nhà sản xuất sữa lớn nhất tại California và là nhà cung cấp sữa cho hệ thống trường học lớn nhất nước Mỹ. Vinamilk đầu tư vào Ba Lan – Cửa ngõ giúp Vinamilk tiếp cận thị trường Châu Âu.

Đầu tư xây dựng nhà máy Angkor Milk tại Campuchia với tổng vốn đầu tư 23 triệu USD, trong đó Vinamilk có tỷ lệ nắm giữ 51%.

Trong những năm gần đây, doanh số xuất khẩu của Vinamilk luôn đạt mức tăng trưởng mạnh trên 200 triệu USD/năm. Sản phẩm của Vinamilk đã có mặt tại hơn 31 quốc gia trên thế giới bao gồm khu vực Đông Nam Á, Trung Đông, Châu Phi và các nước khác.

Với những đóng góp cho sự phát triển của kinh tế đất nước Vinamilk đã nhận được nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý do Đảng nhà nước trao tặng: Danh hiệu Anh hùng Lao động năm 2000; Huân chương Độc lập hạng Ba năm 2005; Hạng Nhì năm 2010; Huân chương Lao động các hạng Nhất, Nhì, Ba các năm: 1996; 1991; 1985.

Nhiều bằng khen của Thủ tướng Chính phủ về thành tích xuất sắc trong các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, an sinh xã hội, khoa học công nghệ – môi trường, đền ơn đáp nghĩa và xây dựng, tham gia phát triển thị trường chứng khoán.

Vinamilk cũng đạt được nhiều giải thưởng danh giá và uy tín do các tổ chức trong nước và thế giới trao tặng: 3 lần liên tiếp tự hào được vinh danh Thương hiệu quốc gia; Giải thưởng Công nghệ thực phẩm toàn cầu cho sản phẩm sữa nước tại Hội nghị Khoa học và Công nghệ thực phẩm năm 2014, tổ chức ở Montreal, Canada. Xếp hạng Nhất Top 5 công ty Việt Nam trong 300 doanh nghiệp có giá nhất Châu Á 2015 tại Nhật Bản.

Với những đóng góp không biết mệt mỏi suốt 40 năm trong đó hơn 20 năm ở vị trí lãnh đạo cao nhất chèo lái đưa Vinamilk phát triển, bà Mai Kiều Liên được Đảng và Nhà nước trao tặng: Danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới ( 2005); Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì (2006,2001); 2 lần được Tạp chí Quản trị doanh nghiệp Châu Á bình chọn 3 trong 51 nhà lãnh đạo xuất sắc, CEO xuất sắc Châu Á trong lĩnh vực quan hệ với nhà đầu tư; Giải thưởng “ Kinh tế và đổi mới kinh doanh 2015” do tập đoàn Nikkei Asia Nhật bản tôn vinh; Giải thưởng của chính phủ Newzealand trao tặng vì “ Những đóng góp tích cực cho các hoạt động hợp tác giữa 2 quốc gia Việt Nam-Newzealand” ( tháng 11/2015).