Quản chặt để tránh "chảy máu" ngân sách

Đối với kinh doanh sòng bài, doanh thu năm 2014 đạt 1.379 tỷ đồng, đóng góp cho NSNN 336 tỷ đồng. Tuy nhiên, hoạt động vui chơi có thưởng bất hợp pháp cũng đang diễn biến rất phức tạp. Theo các chuyên gia, việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh vui chơi có thưởng sẽ góp phần tăng thu NSNN, hạn chế những tác động tiêu cực nảy sinh.

Đóng góp lớn cho ngân sách

Trên cả nước hiện có 64 công ty xổ số kiến thiết, 8 sòng bài, 2 địa điểm cá cược thể thao, 43 điểm trò chơi điện tử có thưởng. Ngành vui chơi có thưởng hợp pháp tại Việt Nam gồm: xổ số, trò chơi điện tử có thưởng, sòng bài, đặt cược. Riêng hai hình thức sòng bài và đặt cược chỉ dành riêng cho người nước ngoài tham gia.

Kết quả nghiên cứu ngành vui chơi có thưởng tại Việt Nam do Viện Nghiên cứu phát triển bền vững vùng (IRSD) công bố cuối tháng 9 vừa qua cho thấy, cả khu vực vui chơi có thưởng hợp pháp và bất hợp pháp đều có quy mô khá lớn. Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, kinh doanh vui chơi có thưởng hợp pháp đóng góp khá lớn cho NSNN. Chỉ riêng hoạt động kinh doanh xổ số năm 2014 đã đạt doanh thu 64 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách gần 20 nghìn tỷ đồng. Đối với kinh doanh sòng bài, doanh thu năm đạt 1.397 tỷ đồng, đóng góp cho ngân sách 336 tỷ đồng. Theo báo cáo của Bộ Công an, hiện có hơn 200 chủ đề lớn tập trung tại 18 tỉnh, thành phố trọng điểm. Số tiền thu được của mỗi chủ đề vào khoảng 500 triệu đồng đến hàng tỷ đồng/ngày-đêm.

Để quản lý chặt chẽ hoạt động vui chơi có thưởng, hiện Bộ Tài chính đang khẩn trương hoàn tất dự thảo nghị định về kinh doanh casino theo hướng thông thoáng, tiến gần thông lệ quốc tế. Theo đề xuất của nhiều chuyên gia kinh tế, nên thực hiện thí điểm cho phép công dân Việt Nam tham gia một số hình thức vui chơi có thưởng và sòng bài, áp dụng với các sòng bài đang hoạt động trong khu phức hợp giải trí quy mô lớn. Các quy định đề xuất áp dụng nhằm hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực khi cho phép công dân Việt Nam vào sòng bài là: Thu phí vào cửa, công dân phải từ 21 tuổi trở lên, chi tiêu tại sòng bài trong khả năng tài chính. Người thân của người chơi, người phụ thuộc vào người chơi, chủ nợ của người chơi có thể yêu cầu tòa án đưa ra lệnh cấm người chơi vào chơi tại các sòng bài…

Hoàn thiện khung pháp lý để tránh thất thu

Theo kết quả nghiên cứu về ngành vui chơi có thưởng tại Việt Nam vừa công bố, người dân được phỏng vấn có cách nhìn khá thông thoáng về hoạt động này. 92% người được hỏi từng nghe đến sòng bài dù chỉ có gần 13% đã từng vào sòng bài. 76% cho rằng, sòng bài là nơi vui chơi có thưởng và 29,3% cho rằng có là nơi tập trung tệ nạn xã hội… Về mức độ sẵn sàng chi trả của những người đã tham gia các hình thức vui chơi có thưởng, có 29,7% số người được hỏi cho rằng sẵn sàng chi dưới 100.000 đồng. Chỉ có 6,6% cho rằng sẵn sàng chi trả trên 3 triệu đồng. Khảo sát ở Tây Ninh cũng cho thấy, mỗi ngày có khoảng 200 lượt người xuất cảnh sang Campuchia chơi sòng bài. Riêng các ngày thứ bảy, chủ nhật, số người Việt sang Campuchia chơi sòng bài tới 700-800 lượt...

Kinh nghiệm của Singapore, Macao (Trung Quốc) cho thấy, mặc dù áp dụng các phương pháp quản lý khác nhau, nhưng các tác động tới nền kinh tế của hoạt động vui chơi có thưởng rất lớn. Tại Macao đã áp dụng một cách tiếp cận mở đối với hoạt động vui chơi có thưởng, trong đó người dân bản địa được phép tham gia chơi tại các sòng bài với các điều kiện tương tự người nước ngoài. Macao cũng cho phép phát triển sòng bài một cách cởi mở, tổng số có tới 35 sòng bài đang hoạt động, đạt mức mật độ 1 sòng bài/1km vuông lãnh thổ. Hàng năm doanh thu ngành sòng bài Macao đạt gần 60 tỷ USD (ước tính năm 2014), đóng góp 80% NSNN tại Macao.

Singapore lại có cách tiếp cận chặt chẽ hơn trong quá trình phát triển ngành sòng bài. Năm 2005, Singapore mới hợp pháp hóa sòng bài, đến năm 2010, hai khu nghỉ dưỡng phức hợp có sòng bài được mở tại đảo Sentosa và vịnh Marina. Tuy nhiên, những đóng góp của hai sòng bài này vào nền kinh tế Singapore khá ấn tượng. Đặc biệt vào năm 2011, đóng góp cho NSNN của ngành sòng bài Singapore là 1,1 tỷ USD. Hiện, cả Singapore và Macao đều hình thành cơ quan chuyên trách nhằm quản lý và giám sát ngành sòng bài và chống thất thu thuế của nhà nước.

Từ kết quả của cuộc khảo sát về hoạt động vui chơi có thưởng, các nhà nghiên cứu đã nêu các kiến nghị nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động này nhằm gia tăng nguồn thu cho NSNN hạn chế các hình thức vui chơi có thưởng bất hợp pháp. Bên cạnh việc đề xuất cho phép công dân Việt Nam tham gia vui chơi có thưởng và sòng bài, cần có sự phối hợp giữa cơ quan quản lý chuyên ngành, chính quyền địa phương và cơ sở kinh doanh nhằm tăng cường tuyên truyền, giúp người chơi kiểm soát hành vi của mình.

Để quản lý tốt hoạt động vui chơi có thưởng nhằm khuyến khích ngành kinh doanh này phát triển, ngăn chặn tình trạng thất thu NSNN, việc xây dựng một hành lang pháp lý chặt chẽ đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Ông Nguyễn Đình Chúc, Phó Viện trưởng IRSD cho biết, theo kinh nghiệm các nước, cần phải hoàn thiện sớm hành lang pháp lý, thành lập cơ quan chuyên trách quản lý casino. Nhằm tránh các tác động tiêu cực, Việt Nam cần thí điểm việc người Việt vào chơi casino trước khi chính thức hóa. Đặc biệt, nếu hoạt động vui chơi có thưởng được hợp pháp hóa thì công tác tuyên truyền để người chơi kiểm soát được hành vi của mình là cần thiết.