Đổi mới công tác lý luận về xây dựng Đảng - Nhu cầu từ thực tiễn

Đảng ta đã chỉ rõ: Đổi mới tư duy chính trị không có nghĩa là phủ nhận những thành tựu lý luận về chủ nghĩa xã hội mà chúng ta đã đạt được hay phủ nhận những quy luật phổ biến của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội; phủ nhận đường lối chính trị đúng đắn đã được xác định; trái lại, đó chính là sự bổ sung và phát triển những thành tựu ấy. Với quan điểm này, Đảng đã đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn trên tinh thần dân chủ, cởi mở, tranh luận thẳng thắn, tự phê bình và phê bình để tìm ra cái mới đúng đắn thay thế cái cũ sai lầm hoặc không còn phù hợp.

Quan điểm xây dựng tiềm lực trí tuệ của Đảng đã được Đảng ta tiếp tục khẳng định và cụ thể hóa hơn tại các Đại hội VI, VIII, IX và X của Đảng. Đảng ta luôn coi trọng việc xây dựng và củng cố niềm tin của nhân dân đối với con đường cách mạng, đối với sự lãnh đạo của Đảng. Chính lý luận đúng đắn đó đã giúp chuyển hóa niềm tin trong nhân dân thành những phong trào thi đua yêu nước rộng rãi, góp phần tạo nên thế và lực mới cho đất nước trong những giai đoạn phát triển mạnh mẽ vừa qua.

Tuy nhiên, sau gần 30 năm đổi mới đất nước, giữa lý luận và thực tiễn về xây dựng Đảng cũng đã bộc lộ khoảng cách. Thực tiễn của cách mạng nước ta phát triển phong phú, đa dạng, song lý luận chưa kịp thời tổng kết, khái quát được đầy đủ theo kịp thực tiễn. Một số vấn đề lý luận rất then chốt, cơ bản như Đảng cầm quyền, kinh tế thị trường, mô hình tăng trưởng, mô hình của một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, hệ giá trị của con người Việt Nam... chưa được làm rõ. Vì vậy, dẫn đến lúng túng hoặc tùy tiện trong chỉ đạo thực tiễn.

Đảng ban hành nghị quyết quá nhiều, nhưng một số nghị quyết chưa đủ rõ, chưa phản ánh được thực tiễn cuộc sống, chậm đi vào đời sống, khâu tổ chức thực hiện vẫn yếu, làm giảm lòng tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Để khắc phục những hạn chế trên, xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh thì một trong những giải pháp quan trọng hàng đầu là phải tăng cường xây dựng Đảng về chính trị, tăng cường công tác tư tưởng, đẩy mạnh nghiên cứu phát triển lý luận làm sáng tỏ những vấn đề mới nảy sinh trong quá trình đổi mới, nhất là vấn đề đảng cầm quyền.

Tình hình mới đòi hỏi chúng ta vừa phải kiên định đường lối đổi mới, chống giáo điều, bảo thủ, trì trệ, hoặc chủ quan, nóng vội, đổi mới vô nguyên tắc, vừa phải tiếp tục đổi mới tư duy, phát triển đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội; đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đường lối xây dựng Ðảng; xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Công tác lý luận phải hướng vào những vấn đề cuộc sống đặt ra, phục vụ công cuộc đổi mới. Đối với vấn đề đảng cầm quyền, phải dự báo các xu hướng phát triển, góp phần bổ sung, hoàn thiện đường lối của Đảng, làm cho ngày càng sáng tỏ con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.

Đặc biệt, trong giai đoạn đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế, yêu cầu của công tác lý luận, nghiên cứu lý luận là tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hệ thống lý luận, cung cấp những luận cứ khoa học, những dự báo có cơ sở cho quá trình phát triển đất nước, trong đó có nghiên cứu lý luận về văn hóa, về hệ giá trị văn hóa và định hướng phát triển văn hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế; khả năng tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại trên nền tảng giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, cập nhật nghiên cứu những vấn đề về con người, về tư tưởng, đạo đức, lối sống, vấn đề phát triển khoa học, công nghệ, giáo dục, đào tạo, phát huy nguồn lực con người trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế; Chú trọng nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, phát hiện những nét đặc sắc trong phương pháp và phong cách Hồ Chí Minh - nhà mácxít sáng tạo, vận dụng một cách linh hoạt lý luận Mác - Lênin vào hoàn cảnh lịch sử cụ thể của Việt Nam.

Giải quyết vấn đề thực tiễn không chỉ giới hạn ở phạm vi trong nước mà cần nghiên cứu, phát hiện sự vận động, phát triển của thế giới, qua đó đúc rút thành lý thuyết ở tầm khái quát, bổ sung và làm giàu hệ thống lý luận. Bản thân lý luận rất cần sự sáng tạo, ý chí và năng lực tìm kiếm những cái mới, tiến bộ, phù hợp, hiệu quả từ những đề xuất cho việc hoàn thiện, phát triển đường lối của Đảng cầm quyền.

Với nhận thức đó, những vấn đề lý luận về xây dựng Đảng hiện nay đang rất cần phải gắn bó chặt chẽ với thực tiễn, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn và lý luận đó chỉ có thể tồn tại và phát triển một khi nó đáp ứng được yêu cầu của cuộc sống thực tiễn.