Thấy gì qua sự kiện 600 doanh nghiệp nợ đọng thuế mới bị "bêu" tên?

Thực tế, năm 2015 đánh dấu một mức độ hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu khi một loạt các hiệp định song phương được ký kết, trong đó quan trọng nhất là hiệp định TPP vừa được thông qua mới đây. Bước chân vào sân chơi rộng và đẳng cấp của thế giới, công khai và minh bạch thông tin phải là một trong những tiêu chí hàng đầu mà Việt Nam cần hướng tới.

Để thúc đẩy công khai và minh bạch cũng cần có sự tham gia của cả hệ thống chính trị và người dân. Ở góc độ vĩ mô, Chính phủ tạo cơ chế, chính sách để thúc đẩy sự minh bạch, còn ở góc độ vi mô, chính bản thân các DN cũng cần phải minh bạch không chỉ báo cáo, giấy tờ, thủ tục mà phải minh bạch trên tất cả các hoạt động và luôn đi kèm với trách nhiệm giải trình.

Trên bình diện thương mại quốc tế, một tập đoàn lớn khi chọn đối tác vào chuỗi cung ứng của mình, nếu đối tác minh bạch chắc chắn sẽ có nhiều lợi thế hơn. Cũng vậy, trên thị trường, người tiêu dùng cũng thường xem xét đến danh tiếng, hoạt động kinh doanh và những cam kết xã hội của DN. Đối với DN - đặc biệt là các DN lớn, thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ nộp thuế là cách thể hiện văn hóa DN, tạo uy tín đối với xã hội, trên thương trường và cơ hội hợp tác, kinh doanh sẽ ngày càng mở rộng.

Tuy nhiên có một thực tế ở nước ta trong nhiều năm qua đó là tình trạng chây ì nộp thuế, nợ đọng thuế. Rất nhiều lý do được DN viện dẫn. Trong một cuộc khảo sát nhanh các DN trong Bảng xếp hạng V1000 – Top 1000 DN nộp thuế thu nhập DN lớn nhất Việt Nam của Vietnam Report thực hiện tháng 9-10/2015 cho thấy, quy định chính sách thuế chưa rõ ràng, hoạt động sản xuất kinh doanh của DN còn nhiều khó khăn, cũng như thủ tục hành chính thuế còn phức tạp là 3 nguyên nhân chính dẫn đến tâm lý e ngại của các DN trong vấn đề nộp thuế với tỷ lệ phản hồi lần lượt là 28%, 24% và 17%. Bên cạnh đó, vấn đề chi tiêu công của Chính phủ cũng như sự công bằng về nộp thuế giữa các DN cũng gây ra nhiều băn khoăn cho DN khi thực hiện nghĩa vụ đóng thuế của mình.

Tình trạng bùng nổ đến mức tháng 7/2015 vừa qua, Bộ Tài chính phải chính thức “bêu” tên 600 DN nợ thuế quá hạn. Dù vì bất kỷ lý do gì đi chăng nữa, thì việc bị bêu tên trên phương tiện thông tin truyền thông ảnh hưởng rất đáng kể đến uy tín của DN trên thị trường, trong con mắt bạn hàng và người tiêu dùng.

Tuy vậy, việc Bộ Tài chính công bố danh sách các DN chây ì thuế là một động thái tốt nhằm tăng cường tính minh bạch và thực thi nghĩa vụ đóng thuế của DN, giúp thanh lọc hệ thống vận hành của DN. Như TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện QLKT TW (CIEM) nhận xét: “Có thể điều này khiến một số DN phải phá sản, nhưng nó là động thái tích cực thực sự cần thiết cho tổng thể nền kinh tế”.

Từ thực tế trên cũng cho thấy, việc công bố một bảng xếp hạng để tôn vinh những DN xuất sắc trong việc thực thi trách nhiệm về thuế là cần thiết để khích lệ, động viên các DN và từng bước tạo lập một môi trường minh bạch hơn về nghĩa vụ thực thi đối với ngân sách nhà nước của cộng đồng DN.

Vào ngày 14/10/2015, Vietnam Report phối hợp với Tạp chí Thuế - Tổng cục Thuế và Báo VietnamNet – Bộ Thông tin Truyền thông sẽ chính thức công bố Bảng xếp hạng V1000-Top 1000 DN nộp thuế TNDN lớn nhất Việt Nam năm 2015. Đây là năm thứ 6 liên tiếp BXH được nghiên cứu, xây dựng và công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm tôn vinh những DN đã có đóng góp nhiều nhất vào ngân sách nhà nước trong năm qua.

Có thể thấy, khi suy thoái đã qua đi, những khó khăn của suy giảm kinh tế cũng đang lùi lại; các DN sẽ có nhiều cơ hội để nhìn lại mình trong suốt thời kỳ khó khăn đó, để định hình những giá trị đích thực tạo nên thương hiệu và uy tín trên thương trường. Trong một thế giới “phẳng”, mỗi DN ngoài việc phải chọn cho mình một lối đi riêng, dựa trên lợi thế cạnh tranh, cũng cần phải hoàn thành tốt các trách nhiệm đối với xã hội, các nghĩa vụ đối với ngân sách. Điều đó vừa thể hiện đạo đức kinh doanh, vừa thể hiện sự đền đáp nhất là khi nhà nước và Chính phủ đã tạo điều kiện cho vay vốn không lãi, lãi suất thấp, miễn giảm thuế…