Đề xuất 3 phương án tính giá điện

Do có nhiều nấc thang nên việc ghi chỉ số công tơ dễ gây sai sót khi tính toán số lượng tiền điện thanh toán... dẫn đến sự chưa đồng thuận từ khách hàng sử dụng điện. Bộ Công thương yêu cầu EVN cải tiến phương thức tính biểu giá điện, tổng hợp ý kiến của các cơ quan quản lý, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, hiệp hội và khách hàng, báo cáo Bộ Công thương và Chính phủ xem xét.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công thương, EVN đã dự kiến 3 phương án giá điện. Phương án 1 giữ nguyên 6 bậc như hiện hành, sản lượng điện sử dụng càng nhiều, tiền điện phải trả càng cao. Phương án này khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả. Bên cạnh việc hỗ trợ 30.000đ/tháng tiền điện từ ngân sách đối với hộ nghèo, bổ sung thêm đối tượng được hỗ trợ là hộ chính sách xã hội (không thuộc hộ nghèo) sử dụng không quá 50kWh/tháng. Tuy nhiên, biểu giá sinh hoạt 6 bậc thang đã gây phức tạp trong thanh toán tiền điện. Mặt khác, khi có sự thay đổi về giá bán điện việc tính lượng điện theo giá cũ, giá mới cũng dẫn đến nhiều ý kiến không đồng thuận từ khách hàng. Đặc biệt, vào mùa nắng nóng (tháng 5, 6), các hộ dùng điện sinh hoạt nhiều hơn sẽ phải trả tiền với mức giá cao hơn lượng điện tiêu thụ. Đơn cử, nếu tháng trước khách hàng sử dụng 250kWh, tiền điện phải thanh toán là 485.705 đồng, mức giá cao nhất trong hóa đơn là 50kWh ở bậc thang 4 (2.242đ/kWh). Tháng sau, khách hàng đó sử dụng 350kWh thì tiền điện sẽ phải thanh toán là 746.680 đồng, trong khi lượng điện sử dụng chỉ tăng 100kWh vì có 50kWh có giá cùng ở bậc thang 2 (2.242đ/kWh) và 50kWh tiếp theo chuyển sang bậc thang 5 có giá cao hơn (2.503đ/kWh). Như vậy, khách hàng chỉ sử dụng tăng 100kWh/tháng (tăng 40%) nhưng tiền điện thanh toán tăng 260.975 đồng (53,7%). Tương tự như vậy, nếu một hộ tháng trước sử dụng 200kWh nhưng tiền điện thanh toán tăng 144% là do 200kWh tăng lên có giá ở bậc thang 4 và 5.

Phương án 2, EVN quy định một mức biểu giá điện sinh hoạt (đồng giá) là 1.747đ/kWh. Đây là mức giá bán điện bình quân của biểu giá điện sinh hoạt bậc thang hiện hành. Đối với phương án đồng giá, các hộ sử dụng dưới 240kWh/tháng sẽ bị tăng tiền điện phải trả hàng tháng; trong đó, mức tăng thay đổi theo mức độ sử dụng điện, hộ bị tác động nhiều nhất là hộ sử dụng 100kWh/tháng, sau đó, mức tăng giảm dần và điểm hòa không bị tác động là sử dụng từ 240,3kWh/tháng. Các hộ sử dụng trên 240kWh/tháng được hưởng lợi. Điều này mâu thuẫn với chủ trương đưa điện về nông thôn, miền núi, hải đảo, nhằm nâng cao đời sống cho nhân dân vùng sâu, vùng xa. Chỉ riêng địa bàn 27 tỉnh phía Bắc do Tổng công ty Điện lực miền Bắc quản lý đã có tới 30% hộ sử dụng dưới 240kWh/tháng. Thực hiện phương án đồng giá tác động nhiều đến tầng lớp người nghèo, người thu nhập thấp do vậy cần tính toán cụ thể. Hơn nữa, áp lực tiết kiệm điện ở phương án đồng giá không cao.

Phương án 3 là rút gọn biểu giá điện sinh hoạt bậc thang từ 6 bậc về 3 hoặc 4 bậc. Số kWh ở mỗi bậc thang sẽ có kịch bản tương ứng. Kịch bản 1: 50kWh-250kWh-trên 300kWh; kịch bản 2 là 100kWh-200kWh-trên 300kWh; kịch bản 3 là 150kWh-150kWh-trên 300kWh; kịch bản 4 là 200kWh-200kWh-trên 400kWh và kịch bản 5 là 50kWh-150kWh-200kWh và trên 400kWh. Trong cả 5 kịch bản, đều phải xem xét kỹ lưỡng khi điều chính giá điện đối với nhóm là hộ nghèo. Phương án này vẫn tác động đến thanh toán tiền điện với số kWh ở nấc thang cao hoặc vào mùa nắng nóng sử dụng nhiều điện. Khi rút gọn còn 3 hoặc 4 bậc thang, những tồn tại vẫn còn hiện hữu. Với phương án rút gọn biểu giá về 3 bậc thang (kịch bản 2), các hộ sử dụng 50kWh và 100kWh/tháng bị tác động không đáng kể. Thực hiện phương án này, những hộ bị tác động tăng giá điện chủ yếu là những hộ gia đình sử dụng điện trung bình từ 107kWh/tháng đến 233,88kWh/tháng.

Với phương án rút gọn biểu giá về 4 bậc thang (kịch bản 5), các hộ sử dụng đến 50kWh/tháng không bị tác động. Các hộ bị tác động tăng tiền điện sử dụng ở các mức từ trên 50kWh-100kWh và 300kWh/tháng.

Theo EVN, các phương án rút gọn biểu giá bậc thang là cách bù trừ khoản tăng lên hay giảm đi giữa các hộ sử dụng điện, không thay đổi doanh thu của bên bán điện sinh hoạt.